شبي چون صبح نوراني
نويسنده: محمدرضا فؤاديان
شب نيمه شعبان از شبهاي استثنايي سال و بسيار پربركت است. روايات بسياري در فضيلت و عظمت آن رسيده و اعمال بسياري برايش ذكر شده است كه آن را همپايه شب قدر قرار ميدهد.[1]
اين، شبي است كه همه اولياي الهي آن را پاس داشته و احيا ميدارند.[2] عظمت اين شب تا آنجا است كه پيامبر مكرم اسلام صلی الله عليه و آله و سلم وجود شريف امام علي عليه السلام را به آن تشبيه ميكنند و ميفرمايند: جايگاه علي بن ابي طالب ميان اهل بيت پيامبر صلی الله عليه و آله و سلم، همانند فضيلت نيمه شعبان بر ساير ايام است.[3]
پيامبر خدا صلی الله عليه و آله و سلم احياي اين شب را سبب زندهشدن قلب دانسته[4] و كسي كه آن را احيا ندارد، شقي ميداند.[5]
جبرائيل امين، در بيان عظمت اين شب، خطاب به پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله و سلم ميگويد:
اين شبي است كه درهاي آسمان در آن گشوده ميشود؛ پس درهاي رحمت در آن باز ميشود؛ درهاي خشنودي ]خدا[، آمرزش، فضل، توبه، نعمت، جود، بخشش و احسان. خداوند در آن، به عدد موها و كركهاي چهارپايان ]از آتش جهنم[ آزاد ميكند. اي محمد! هركس آن را با تسبيح[6] و تهليل[7] و تكبير[8] و دعا و نماز و قرائت (قرآن) و امور مستحبي و استغفار، احيا كند، بهشت، منزل و مأواي او است و خداوند، گناهان گذشته و آينده او را ميآمرزد.
... پس اي محمد! امشب را احيا كن و به امت خود، امر كن آن را احيا دارند و با عمل خود در اين شب، خود را به خدا نزديك كنند.
به درستي كه آن، شب شريفي است... و آن، شبي است كه هر دعايي در آن مستجاب است و به هر درخواستكنندهاي عطا ميشود و هر استغفاركنندهاي آمرزيده ميشود و هر توبه كنندهاي توبهاش پذيرفته ميشود. محروم است كسي كه از خير اين شب محروم بماند.[9]
همچنين پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله و سلم فرمودهاند:
خداوند همه را در آن ]شب نيمه شعبان[ ميآمرزد؛ مگر مشرك، بدعتگزار، قطعكننده رحم، شراب خوار و اصراركننده بر گناه.[10]
اميرالمومنين عليه السلام به نقل از پيامبر خدا صلی الله عليه و آله و سلم فرموده است: خداوند متعال، در شب نيمه شعبان، فرشتهاي نازل ميكند كه از غروب خورشيد تا طلوع فجر ندا ميدهد: «آيا توبه كنندهاي هست كه او را بيامرزم؟ آيا طالب رزقي هست كه او را روزي دهم؟»[11]
برخي اعمالي كه براي اين شب از معصومان علیهم السلام نقل شده:
1. غسل؛
2. احياي آن به عبادت؛
3. نماز:[12] از جمله نمازهاي اين شب، صد ركعت نماز است؛ در هر ركعت يك سورة حمد و ده سورة توحيد؛
4. تلاوت قرآن؛[13]
5. دعا:[14] از جمله دعاهايي كه در اين شب مستحب است، دعاي كميل[15] است و نيز دعايي كه به منزله زيارت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف است.
6. ذكر: امام باقر عليه السلام ميفرمايد:
هركس در اين شب، صد «سبحان الله» و صد «الحمد الله» و صد «الله اكبر» و صد «لا اله الا الله» بگويد، خداوند گناهان گذشتهاش را ميآمرزد و حاجتهاي دنيا و آخرت او را برآورده ميكند.[16]
7. زيارت امام حسين عليه السلام: زيارت سالار شهيدان در اين شب، موجب آمرزش گناهان است و ثواب هزار حج و عمره مقبول دارد و خداوند متعال هزار حاجت دنيوي و اُخروي زائر را برآورده ميكند.[17]
شب نيمه شعبان، شب ولادت آخرين ذخيره الهي و وارث جميع انبيا و اوصيا، حضرت بقيه الله الاعظم عجل الله تعالي فرجه الشريف است. خوب است عاشقان آن حضرت، اين فرصت طلايي رامغتنم شمرند و علاوه بر دعاي خير براي همة مؤمنان دور و نزديك، مصِّرانه تعجيل در ظهور آن حضرت را از خداوند متعال بخواهند؛ چراكه دعا در اين شب، مقبول و مستجاب است.
رسول خدا صلی الله عليه و آله و سلم فرمودند:
بهترين عبادت، انتظار فرج است.[18]
امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف نيز در توقيعي به اسحاق بن يعقوب فرمود:
بسيار براي نزديك شدن فرج دعا كنيد؛ چراكه آن، گشايش كار شما است.[19]
اين شب، شب دعا است. در اين شب بايد از نور وجود آن حضرت استمداد طلبيده وارتباط خويش را با خالق نور مستحكم كنيم.
اين، شبي است كه همه اولياي الهي آن را پاس داشته و احيا ميدارند.[2] عظمت اين شب تا آنجا است كه پيامبر مكرم اسلام صلی الله عليه و آله و سلم وجود شريف امام علي عليه السلام را به آن تشبيه ميكنند و ميفرمايند: جايگاه علي بن ابي طالب ميان اهل بيت پيامبر صلی الله عليه و آله و سلم، همانند فضيلت نيمه شعبان بر ساير ايام است.[3]
پيامبر خدا صلی الله عليه و آله و سلم احياي اين شب را سبب زندهشدن قلب دانسته[4] و كسي كه آن را احيا ندارد، شقي ميداند.[5]
جبرائيل امين، در بيان عظمت اين شب، خطاب به پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله و سلم ميگويد:
اين شبي است كه درهاي آسمان در آن گشوده ميشود؛ پس درهاي رحمت در آن باز ميشود؛ درهاي خشنودي ]خدا[، آمرزش، فضل، توبه، نعمت، جود، بخشش و احسان. خداوند در آن، به عدد موها و كركهاي چهارپايان ]از آتش جهنم[ آزاد ميكند. اي محمد! هركس آن را با تسبيح[6] و تهليل[7] و تكبير[8] و دعا و نماز و قرائت (قرآن) و امور مستحبي و استغفار، احيا كند، بهشت، منزل و مأواي او است و خداوند، گناهان گذشته و آينده او را ميآمرزد.
... پس اي محمد! امشب را احيا كن و به امت خود، امر كن آن را احيا دارند و با عمل خود در اين شب، خود را به خدا نزديك كنند.
به درستي كه آن، شب شريفي است... و آن، شبي است كه هر دعايي در آن مستجاب است و به هر درخواستكنندهاي عطا ميشود و هر استغفاركنندهاي آمرزيده ميشود و هر توبه كنندهاي توبهاش پذيرفته ميشود. محروم است كسي كه از خير اين شب محروم بماند.[9]
همچنين پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله و سلم فرمودهاند:
خداوند همه را در آن ]شب نيمه شعبان[ ميآمرزد؛ مگر مشرك، بدعتگزار، قطعكننده رحم، شراب خوار و اصراركننده بر گناه.[10]
اميرالمومنين عليه السلام به نقل از پيامبر خدا صلی الله عليه و آله و سلم فرموده است: خداوند متعال، در شب نيمه شعبان، فرشتهاي نازل ميكند كه از غروب خورشيد تا طلوع فجر ندا ميدهد: «آيا توبه كنندهاي هست كه او را بيامرزم؟ آيا طالب رزقي هست كه او را روزي دهم؟»[11]
برخي اعمالي كه براي اين شب از معصومان علیهم السلام نقل شده:
1. غسل؛
2. احياي آن به عبادت؛
3. نماز:[12] از جمله نمازهاي اين شب، صد ركعت نماز است؛ در هر ركعت يك سورة حمد و ده سورة توحيد؛
4. تلاوت قرآن؛[13]
5. دعا:[14] از جمله دعاهايي كه در اين شب مستحب است، دعاي كميل[15] است و نيز دعايي كه به منزله زيارت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف است.
6. ذكر: امام باقر عليه السلام ميفرمايد:
هركس در اين شب، صد «سبحان الله» و صد «الحمد الله» و صد «الله اكبر» و صد «لا اله الا الله» بگويد، خداوند گناهان گذشتهاش را ميآمرزد و حاجتهاي دنيا و آخرت او را برآورده ميكند.[16]
7. زيارت امام حسين عليه السلام: زيارت سالار شهيدان در اين شب، موجب آمرزش گناهان است و ثواب هزار حج و عمره مقبول دارد و خداوند متعال هزار حاجت دنيوي و اُخروي زائر را برآورده ميكند.[17]
شب نيمه شعبان، شب ولادت آخرين ذخيره الهي و وارث جميع انبيا و اوصيا، حضرت بقيه الله الاعظم عجل الله تعالي فرجه الشريف است. خوب است عاشقان آن حضرت، اين فرصت طلايي رامغتنم شمرند و علاوه بر دعاي خير براي همة مؤمنان دور و نزديك، مصِّرانه تعجيل در ظهور آن حضرت را از خداوند متعال بخواهند؛ چراكه دعا در اين شب، مقبول و مستجاب است.
رسول خدا صلی الله عليه و آله و سلم فرمودند:
بهترين عبادت، انتظار فرج است.[18]
امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف نيز در توقيعي به اسحاق بن يعقوب فرمود:
بسيار براي نزديك شدن فرج دعا كنيد؛ چراكه آن، گشايش كار شما است.[19]
اين شب، شب دعا است. در اين شب بايد از نور وجود آن حضرت استمداد طلبيده وارتباط خويش را با خالق نور مستحكم كنيم.
پی نوشت ها:
[1]. مصباح المتهجد، ص 831؛ مفاتيح الجنان، اعمال شب نيمه شعبان.
[2]. همان، ص 873؛ زادالعماد، ص 64.
[3]. بحارالانوار، ج 37، ص 52.
[4]. الاقبال، ج 3، ص 356؛ ثواب الاعمال، ص 70.
[5]. همان، ج 4، ص 52.
[6]. ذكر «سبحان الله».
[7]. ذكر «لااله الاالله».
[8]. ذكر «الله اكبر».
[9]. الاقبال، ج 3، ص 320.
[10]. مصباح المتهجد، ص 841؛ الاقبال، ج 3، ص 324.
[11]. ثواب الاعمال، ج 3، ص 323.
[12]. اعمال نيمه شعبان، ص 56 ـ 92؛ مفاتيح الجنان، اعمال شب نيمه شعبان.
[13]. الاقبال، ج 3، ص 320؛ بحارالانوار، ج 91، ص 123.
[14]. مفاتيح الجنان، اعمال شب نيمه شعبان.
[15]. همان.
[16]. همان؛ مصباح المتهجد، ص 831.
[17]. كامل الزيارات، ص 198.
[18]. بحار الانوار، ج 52، ص 125.
[19]. كمال الدين و تمام النعمه، ج 2، ص 483.