در متن این سوره به موضوعات مهمی پرداخته شده است که عبارتند از:
دعوت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) به قیام شبانه برای عبادت و تلاوت قرآن
دعوت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) به صبر و شکیبائی و مقاومت و مدارا با مخالفان
بحث هایی پیرامون معاد و ارسال موسی بن عمران بسوی فرعون
تخفیف دستورات شدید آغاز سوره بخاطر گرفتاری های مسلمانان
دعوت به تلاوت کردن قرآن و خواندن نماز و دادن زکات و انفاق در راه خدا و استغفار.
در باب شان نزول سوره مزمل در روایات آمده است هنگامی که که نخستین بار جبرئیل بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نازل شد رسول الله به خانه بازگشت و به حضرت خدیجه (سلام الله علیها) فرمود: تا گلیمی را به دور او بپیچد. در همان حال جبرئیل بر او نازل شد و گفت: یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ.
همچنین در روایت دیگری آمده است گویا در برابر دعوتِ پیامبر (صلی الله علیه و آله) به اسلام، مردم او را اذیت و آزار می کردند و آن حضرت برای دور کردن غم و اندوه، جامه ای به خود پیچیده بود تا لحظهای استراحت کند که در این لحظه جبرئیل بر او نازل شد و گفت: یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ.
در کتاب مجمع البیان از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نقل شده است هر کس سوره مزمل را قرائت نماید سختی های دنیا و آخرت از او دفع می شود.
در کتاب ثواب الاعمال از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است خوشا به حال کسی که سوره مزمل را در نماز عشای خود در آخر شب بخواند چراکه شب و روز به عنوان دو شاهد به همراه این سوره به نفع قاری این سوره شهادت می دهند و خداوند به او زندگی پاک داده و با مرگ پاک از دنیا می رود.
در کتاب تفسیر البرهان از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) روایت شده است هر کس سوره مزمل را قرائت نماید اجری همانند کسی که در راه خداوند بندگانی را به تعداد جنیان و شیاطین آزاد کند عطا می شود.و سختی دنیا و آخرت از او برداشته می شود و هر کس بر قرائت این سوره مداومت ورزد رسول خدا را در خواب خواهد دید.و می تواند آنچه دلش می خواهد از ایشان درخواست نماید.
در روایت دیگری از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است هر کس سوره مزمل را در شب جمعه صد بار بخواند خداوند صد گناه از وی می آمرزد و هزار حسنه به او عطا می کند.
صوت سوره مزمل با صدای علی حذیفی
سوره مزمل با ترجمه
بسم الله الرحمن الرحیمبه نام خداوند رحمتگر مهربان
یَیَا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ(1)
ای جامه برخود پیچیده.
قُمِ اللَّیْلَ إِلَّا قَلِیلًا(2)
شب را جز اندکی بپا خیز (و عبادت کن).
نِّصْفَهُ أَوِ انقُصْ مِنْهُ قَلِیلًا(3)
نیمهای از آن را، یا اندکی از آن کم کن.
أَوْ زِدْ عَلَیْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا(4)
یا اندکی بر (نصف) آن بیفزا، و قرآن را با ترتیل و تأمل بخوان.
إِنَّا سَنُلْقِی عَلَیْکَ قَوْلًا ثَقِیلًا(5)
یقیناً ما به زودی سخنی سنگین بر تو نازل خواهیم کرد.
إِنَّ نَاشِئَةَ اللَّیْلِ هِیَ أَشَدُّ وَطْئًا وَأَقْوَمُ قِیلًا(6)
بیگمان شب زندهداری (بر نفس) دشوار است و برای گفتار (و نیایش) مناسب و استوارتر است.
إِنَّ لَکَ فِی النَّهَارِ سَبْحًا طَوِیلًا(7)
یقیناً تو در روز مشغلة بسیار داری.
وَاذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ وَتَبَتَّلْ إِلَیْهِ تَبْتِیلًا(8)
و نام پروردگارت را یاد کن، و تنها به او دل ببند.
رَّبُّ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَکِیلًا(9)
(همان) پروردگار مشرق و مغرب که معبودی (بحق) جز او نیست پس او را کارساز ( و نگاهبان خود) برگزین.
وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا یَقُولُونَ وَاهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِیلًا(10)
و بر آنچه (مشرکان) میگویند، شکیبا باش، و به شیوهای نیکو (و شایسته) از آنها دوری کن.
وَذَرْنِی وَالْمُکَذِّبِینَ أُولِی النَّعْمَةِ وَمَهِّلْهُمْ قَلِیلًا(11)
و مرا با این تکذیبکنندگان مرفه و منعّم واگذار، و آنها را کمی مهلت ده.
إِنَّ لَدَیْنَا أَنکَالًا وَجَحِیمًا(12)
بیگمان نزد ما قید (و بندهای) گران و (آتش) دوزخ.
وَطَعَامًا ذَا غُصَّةٍ وَعَذَابًا أَلِیمًا(13)
و غذایی گلوگیر، و عذابی دردناک است.
یَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ وَکَانَتِ الْجِبَالُ کَثِیبًا مَّهِیلًا(14)
روزی که زمین و کوهها به لرزه درآید، و کوهها (متلاشی میشود و) همچون تودة شن نرم (روان) میگردد.
إِنَّا أَرْسَلْنَا إِلَیْکُمْ رَسُولًا شَاهِدًا عَلَیْکُمْ کَمَا أَرْسَلْنَا إِلَىٰ فِرْعَوْنَ رَسُولًا(15)
یقیناً ما پیامبری به سوی شما فرستادیم که بر شما شاهد (و گواه) است، همانگونه که به سوی فرعون پیامبری فرستادیم.
فَعَصَىٰ فِرْعَوْنُ الرَّسُولَ فَأَخَذْنَاهُ أَخْذًا وَبِیلًا(16)
آنگاه فرعون آن پیامبر را نافرمانی (و مخالفت) کرد، پس ما او را به سختی مجازات کردیم.
فَکَیْفَ تَتَّقُونَ إِن کَفَرْتُمْ یَوْمًا یَجْعَلُ الْوِلْدَانَ شِیبًا(17)
پس اگر کافر شوید چگونه خود را (از عذاب) در امان میدارید، روزی که کودکان را پیر میکند.
السَّمَاءُ مُنفَطِرٌ بِهِ ۚ کَانَ وَعْدُهُ مَفْعُولًا(18)
(در آن روز) آسمان شکافته میشود، وعدة او شدنی است.
إِنَّ هَٰذِهِ تَذْکِرَةٌ ۖ فَمَن شَاءَ اتَّخَذَ إِلَىٰ رَبِّهِ سَبِیلًا(19)
بیگمان این (آیات) پند (و هشداری) است، پس هرکس که بخواهد راهی به سوی پروردگارش برگزیند.
إِنَّ رَبَّکَ یَعْلَمُ أَنَّکَ تَقُومُ أَدْنَىٰ مِن ثُلُثَیِ اللَّیْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِّنَ الَّذِینَ مَعَکَ ۚ وَاللَّهُ یُقَدِّرُ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ ۚ عَلِمَ أَن لَّن تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَیْکُمْ ۖ فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ ۚ عَلِمَ أَن سَیَکُونُ مِنکُم مَّرْضَىٰ ۙ وَآخَرُونَ یَضْرِبُونَ فِی الْأَرْضِ یَبْتَغُونَ مِن فَضْلِ اللَّهِ ۙ وَآخَرُونَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ ۖ فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ مِنْهُ ۚ وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکَاةَ وَأَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا ۚ وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنفُسِکُم مِّنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللَّهِ هُوَ خَیْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا ۚ وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ(20)
(ای پیامبر!) یقیناً پروردگارت میداند که تو و گروهی از آنها که با تو هستند نزدیک دو سوم شب و (یا) نصف (یا) ثلث آن را بپا میخیزید، و الله شب و روز را اندازهگیری میکند، میداند که شما نمیتوانید حساب آن را (دقیق) محاسبه کنید، لذا شما را بخشید، پس اکنون آنچه (برای شما) میسر باشد از قرآن بخوانید، (الله) میداند که برخی از شما بیمار خواهند شد، و گروهی (دیگر) برای بدستآوردن فضل و نعمت الله در زمین سفر میکنند، و گروهی (نیز) در راه الله جهاد میکنند، پس آنچه میسر باشد از آن بخوانید، و نماز را برپا دارید، و زکات بدهید، و به الله قرض الحسنه (وام نیکو) دهید، و (بدانید که) آنچه از کارهای خیر پیشاپیش برای خودتان میفرستید نزد الله به بهترین وجه و بزرگترین پاداش خواهید یافت، و از الله آمرزش بخواهید که همانا الله آمرزندة مهربان است.
منبع: دین پژوهی راسخون
