نویسنده: محمد غفارنیا
در جنگ تبوك خداوند به پیامبر دستور داد كه شخصاً در جبهه نبرد شركت كند. چون حضرت از نیت ناپاك اعراب، بیشتر مردم اطراف مدینه و آنها كه با آنان جنگ كرده و خونشان را ریخته بود، آگاهی داشت، نگران بود اگر از مدینه دور شود، آنان به مدینه آمده و فساد به بار آورند. همچنین از پیش آمدهای ناگوار نسبت به خاندان خود نیز آسوده خاطر نبود. از طرفی میدانست كه جز امیرالمؤمنین (علیه السلام)، كسی دیگر نمیتواند جای او را بگیرد و آزار و تباهی مشركان در هجرتگاه خود را باز داشته و از ساكنان مدینه و امنیت شهر پاسداری كند.
به همین دلیل وقتی آماده رفتن شد، امیر المؤمنین (علیه السلام) را به جانشینی خود در میان خاندان و فرزندان خود و مهاجران باقی گذارد و فرمود: یاعلی، شهر مدینه جز با من و تو اصلاح نمیپذیرد.
منافقان كه جریان را شنیدند، چون یقین داشتند با بودن علی نمیتوانند طمعی در فتنه آفرینی آن بورزند، كوشیدند تا به هر صورت شده، او را به همراه پیامبر روانه جنگ كنند. علاوه بر این برخی دیگر از منافقان بر ماندن علی (علیه السلام) در كنار زن و فرزند خویش غبطه میخوردند و از آسودگی او از رنج سفر و نبرد در میدان جنگ، رشك میبردند. به همین جهت زبان به یاوه گویی گشودند و گفتند: «این كه رسول خدا علی را همراه نبرده و او را به جای خود در مدینه گذاشته، نه به خاطر دوستی و بزرگواری او بوده است؛ بلكه به دلیل بیمهری، پیامبر نخواسته او را با خود ببرد.
وقتی یاوه سرایی منافقان به گوش امیر المؤمنین (علیه السلام) رسید، خواست تا دروغ آنها را آشكار نموده و رسوایشان سازد. لذا خود را به پیامبر رساندند و عرض كرد: ای رسول خدا، منافقان مد ینه چنین میپندارند كه همراهی من بر شما گران آمده؛ لذا برای خشمی كه بر من داشته اید، مرا به جای خود در مدینه گذارده اید.
پیامبر فرمودند:
برادرم، به جای خود بازگرد كه مدینه جز با بودن من یا تو اصلاح نمیپذیرد. تو جانشین من در میان خاندان، بستگان و هجرتگاه منی.
(أمَا تَرْضَی أن تَكُونَ مِنِّی بِمَنزِلَة هَارُونَ مِن مُوسی إلا أنَّهُ لانَبی بَعْدی): آیا خرسند نیستی كه تو نسبت به من همانند هارون هستی نسبت به موسی؛ جز این كه هیچ پیغمبری پس از من نیست؟ (1)
این حدیث به حدیث منزلت مشهور است. در این حدیث پیامبراسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) تمام آنچه برای حضرت هارون بود و حضرت موسی آنها را در ضمن آیات 25 الی 35 سوره طه برای هارون خواسته بود را، برای حضرت علی (علیه السلام) اثبات میفرماید؛ جز مقام نبوت كه حضرت آن را استثناء میكنند.
این حدیث در كتابهای شیعه و سنی با سندهای بسیار، تا صد طریق نقل شده است؛ و آن چنان معتبر است كه جای هیچ گونه انكاری ندارد. علاقمندان در این باره میتوانند به كتاب هایی مانند غایه المرام، بحرانی؛ الغدیر؛ احقاق الحق؛ اثبات الهداه و.... مراجعه نمایند.
پینوشت:
1-ارشاد. شیخ مفید، مترجم: ج1. ص141. فصل 43.
منبع مقاله :غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول