توبه ابولبابه

میوه‌هایی كه درباغ توبه به ثمر می‌نشیند، آن قدر لطیف و لذیذ است و برای روح انسان نافع است كه تا خود شخص به این باغ قدم نگذارد و از آنها به دست خود نچیند و نخورد، نمی‌تواند تعریفی شایسته از آن را بر زبان آورد. نمونه‌ای از بهترین توبه‌ها، توبه ابولبابه می‌باشد.
در غزوه بنی قریظه كه پس از جنگ خندق پیش آمده بود، (1) پیامبر خدا بیست و یك شب بنی قریظه را در محاصره داشت. آنها از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) خواستند تا به طریقی كه با برادران آنان (بنی النظیر) صلح شده بود، با آنها صلح شود و به سوی برادرانشان در اذرعات و اریحا در شام بروند؛ اما پیامبر امتناع ورزید و فرمود كه به حکم سعد بن معاذ با آنها رفتار خواهد كرد.
بنی قریظه برای مذاكره از پیامبر خواستند تا ابولبابه را نزد آنها بفرستد. پیامبر نیز ابولبابه را که مردی خوب و در عین حال خیر خواه بنی قریظه بود و فرزندان و خانواده خود او هم نزد آنها بود، را به سوی آنان روانه كرد.
بنی قریظه به ابولبابه گفتند: آیا تو صلاح می‌دانی كه تسلیم پیامبر شویم؟
ابولبابه اشاره به گلوی خود كرد و به آنها فهماند كه اگر تسلیم شوید، كشته خواهید شد. جبرئیل این موضوع را به پیامبر خبر داد.
ابولبابه گفت: به خدا هنوز قدم از قدم بر نداشته بودم كه متوجه شدم به خدا و رسول او خیانت كرده‌ام. لذا این آیه درباره او نازل شد:
(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ)
ای كسانی كه ایمان آورده‌اید به خدا و رسول خدا خیانت نكنید و در امانات خود خیانت روا مدارید در حالی كه می‌دانید و متوجه هستید. (2)
پس از نزول آیه، ابولبابه سخت پشیمان شد، خود را به یكی از ستون‎‌های مسجد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بست و گفت:
به خدا سوگند، نه غذا می‌خورم، نه آب می‌نوشم، تا یامرگم فرا رسد، یا خدا توبه مرا بپذیرد.
هفت شبانه روز گذشت و ابولبابه نه طعامی خورد و نه آبی نوشید؛ تا این كه عاقبت بی‌هوش بر زمین افتاد.
(در این حال) خداوند نیز توبه او را قبول فرمود و پذیرفتن توبه‌اش را به پیامبر خود ابلاغ كرد. مردم آمدند و به او خبر دادند كه توبه تو قبول شده است؛ اما ابولبابه سوگند خورد كه خود را از ستون باز نخواهد كرد، تا پیامبر خود تشریف بیاورد و او را از ستون باز كند. (3) خبر به رسول خدا دادند، آن حضرت شخصاً حاضر شد؛ دستی به صورت او كشید و از خیانتش چشم پوشید و بندها را گشود.
ابولبابه گفت: اكنون برای تكمیل توبه خود از دیاری كه در آنجا این خیانت را انجام داده ام چشم می‌پوشم و از همه اموالم صرف نظر كرده، آنها را صدقه می‌دهم.
پیامبر فرمود: اگر یك سوم اموال خود را صدقه بدهی، كافی است. (4)

پی‌نوشت‌ها:

1-جریان جنگ بنی قریظه در كتاب‎‌های تاریخ و قصص قرآن مشروحاً بیان شده است. و ما قبلاً آن را به عنوان نتیجه پیمان شكنی بنی قریظه در این كتاب نوشته‌ایم. (ص163)
2-انفال/27.
3-ستون توبه ابولبابه هم اكنون در مسجد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) موجود است و زائران رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دو ركعت نماز در كنار آن ستون به جا می‌آورند. با این كه تراكم جمعیت در آنجا بسیار است وشاید چندین بار شخص را از محل كنار بزنند، باز مردم سعی می‌كنند، تا این نماز را بخوانند.
4-مجمع البیان: ج4. ص535.

منبع مقاله :
غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول