نویسنده: عیسی ولائی
نگاهی به یك اصطلاح در علم اصول
اصطلاح تخییر در مواردی از علم اصول به كار میرود.1.در دوران امر بین محذورین (وجوب و حرمت). هرگاه اصل حكم الزامی محرز، اما نوع الزام مورد تردید باشد، و ندانم كه آن حكم الزامی وجوب است یا حرمت. مثلاً میدانم در روز جمعه یا نماز جمعه واجب است و یا حرام، در آن صورت مخیرم بین انجام دادن و ترك نماز جمعه و این تخییر، تخییر عقلی ظاهری است.
2.در باب تزاحم. مثال: شخصی شاهد غرق شدن دو انسان است در حالی كه او قدرت و توان نجات هر دو را ندارد، و نجات هیچ یك از آن دو بر دیگری نیز ترجیحی ندارد، در آن صورت چنین شخصی در نجات هر یك از آن دو مخیر است، و این تخییر، تخییر عقلی واقعی است. 3.در مورد تعارض دو اماره: هرگاه دو خبر یا امارهای با هم متعارض باشند، و مرجحی در بین نباشد و مورد از موارد تساقط هر دو و رجوع به اصول عملیه هم نباشد، در آنجا حكم به تخییر میشود، و این تخییر، تخییر ظاهری شرعی است كه مخصوص مجتهد است.
منبع مقاله :
ولائی، عیسی، (1391)، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران: نشر نی، چاپ نهم