برنامه های IM
اينترنت نحوه ارتباط افراد با يکديگر را دستخوش تحولات گسترده ای نموده است . پست الکترونيکی يکی از امکانات موجود بر روی اينترنت برای برقراری ارتباط می باشد. امکان فوق بسرعت گسترش و جايگزين نامه نگاری سنتی و حتی مکالمات تلفنی شده است . روزانه ميلياردها نامه الکترونيکی ارسال می گردد. پست الکترونيکی يکی از سريعترين روش های ارتباطی موجود بوده و توانسته است بسرعت متداول گردد.
در زمان ارسال يک نامه الکترونيکی ، گيرنده نامه ممکن است online ( وصل به شبکه ) نباشد . در چنين مواردی زمانی که گيرنده نامه به شبکه متصل می گردد و پس از بررسی صندوق پستی خود از ارسال نامه توسط دوستان خود آگاه می گردد. در روش فوق يک تاخير ناخواسته وجود دارد. در اين روش هيچگونه امکانی جهت آگاهی از Online بودن گيرنده نامه الکترونيکی وجود ندارد. در صورتيکه گيرنده پيام Online باشد ، می بايست با دنبال نمودن مراحلی اقدام به باز نمودن ، مطالعه و پاسخ به نامه دريافتی نمايد. برنامه های IM)Instant Messaging) باهدف تامين خواسته های مورد نظر( پاسخگوئی به خلاء های موجود ) مطرح گرديده اند.
با استفاده از IM ، می توان ليستی از افراديکه تمايل به ارتباط با آنان وجود دارد را ايجاد کرد. در ادامه می توان برای هر يک از افراد موجود در ليست کهonline می باشند ، پيام مورد نظر خود را ارسال کرد. به ليست فوق ، " ليست تماس " و يا Buddy list نيز می گويند. برای ارسال پيام يک پنجره کوچک توسط فرستنده و گيرنده پيام ، فعال و هر يک از آنها می توانند پيام مورد نظر خود را تايپ و سپس ارسال نمايند.
اکثر برنامه های IM ، خدمات متنوع ديگری را نيز ارائه می دهند:
• ارسال پيام برای افراديکه بصورت online می باشند.
• گپ (Chat) . يک اتاق اختصاصی شامل دوستان و همکاران می توان ايجاد کرد.
• لينک ها ی وب . امکان اشتراک وب سايت های مورد علاقه فراهم می گردد.
• تصاوير. امکان مشاهده تصاوير ذخيره شده بر روی کامپيوتر دوستان مربوطه فراهم می گردد.
• صدا . پخش موزيک برای دوستان مربوطه
• فايل ها . امکان اشتراک فايل ها از طريق ارسال آنها برای دوستان مربوطه فراهم می گردد.
• گفتگو. امکان مکالمه صوتی با دوستان مربوطه از طريق اينترنت فراهم می گردد.
• امکان مشاهده آخرين اخبار بصورت پخش زنده فراهم می گردد.
سرويس های online اصلی نظير AOL(American online) ، Prodigy و Compuserve متداولترين روش های ارتباط Online بود. سرويس های online برخلاف سيستم های BBS که صرفا" از يک نرم افزار ساده ارتباطی بمنظور ارتباط کاربران با سيستم استفاده می کردند ، از مجموعه ای از نرم افزار ها در اين زمينه استفاده می کردند.
در ادامه AOL امکان "کميته های online " را ارائه کرد. بدين ترتيب کاربران قادر به گفتگو و ارتباط با يکديگر ( مشروط بر online بودن ) از طريق اتاق های گپ و يا IM بودند. يک اتاق گپ ، نرم افزاری است که امکان تايپ اطلاعات و پيام های دلخواه را در اختيار کاربران قرار داده و پس از درج پيام ، ساير کاربران قادر به مشاهده پيام تايپ شده خواهند بود . برنامه های IM يک اتاق گفتگوی اختصاصی را برای کاربران مربوطه ايجاد می نمايد .
استفاده از برنامه های IM از سال 1996 در اينترنت متداول گرديد. در ادامه نرم افزار ( سرويس ) ICQ که دارای قابليت های فراوانی است ارائه گرديد.
• در ابتدا می بايست با اتصال به سايت ICQ ، نرم افزار لازم برای نصب بر روی سرويس گيرنده را دريافت کرد.
• برنامه دريافت شده را می بايست نصب و در ادامه اجراء کرد.
• برنامه نصب شده سعی در برقراری ارتباط با سرويس دهنده ICQ خواهد کرد. در اين راستا از پروتکل خاص با نام ICQ v5 برای ارتباطات استفاده می شود.
• پس از برقراری ارتباط بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده ، می توان نام و رمز عبور خود را جهت ورود به سايت وارد کرد.در صورتيکه برای اولين مرتبه است که به سايت وارد می شويد ، می توان درخواست يک Account جديد نمود. پس از بررسی نام و رمز عبور داده شده و در صورت صحت آنان ، امکان ورود به سايت فراهم می گردد.
• برنامه سرويس گيرنده ، اطلاعات مورد نياز را ( نظير آدرس IP و شماره پورت ) برای سرويس دهنده ICQ ارسال می نمائيد.
• سرويس دهنده ، يک فايل موقت شامل اطلاعات مربوط به ارتباط و افراد موجود در ليست تماس ايجاد می گردد. در ادامه بررسی خواهد شد که آيا افراد موجود در ليست تماس شما به شبکه وارد شده اند ؟
• در صورتيکه هر يک از افراد موجود در ليست تماس شما به شبکه وارد شده باشند ، سرويس دهنده پيامی را برای سرويس گيرنده ICQ ارسال و اطلاعات مربوط به کاربران online ( موجود در ليست تماس ) را ارسال خواهد کرد. سرويس دهنده ICQ اطلاعات شما را نيز برای ساير کاربرانی که online بوده و نام شما در ليست تماس آنها می باشد ، نيز ارسال خواهد کرد .
• زمانيکه سرويس گيرنده ICQ اطلاعات مربوط به افراد موجود در ليست تماس را دريافت می دارد ، وضعيت کاربر مورد نظر به Online تغيير می يابد.
• بر روی نام کاربر موجود در ليست تماس که online شده است ، کليک و پس از فعال شدن پنجره مربوطه می توان متن مورد نظر خود را تايپ و برای کاربر مربوطه ارسال کرد.
• پيام ارسالی شما مستقيما" برای برنامه سرويس گيرنده ICQ مربوط به کاربر مورد نظر ، ارسال خواهد شد. ( برنامه سرويس گيرنده ICQ از آدرس IP و شماره پورت مربوط به کامپيوتر کاربر مورد نظر آگاهی دارد ) . در فرآيند فوق سرويس دهنده ICQ دخالت نکرده و مبادله اطلاعات مستقيما" توسط برنامه های سرويس گيرنده انجام خواهد شد.
• کاربر مورد نظر پس از دريافت پيام ، می تواند پاسخ لازم را برای قرستنده ارسال نمايد.
• پس از اتمام مبادله اطلاعاتی ، می توان پنجره مربوط به ارسال پيام را غيرفعال و در صورت ضرورت برنامه سرويس گيرنده ICQ را نيز غيرفعال نمود. در چنين حالتی برنامه سرويس گيرنده پيامی را برای سرويس گيرنده ICQ ارسال و او از از غيرفعال شدن خود ،آگاه می سازد. در ادامه سرويس دهنده ICQ پيامی را برای ساير سرويس گيرندگان ICQ ( موجود در ليست تماس شما ) ارسال و آنها را از اين واقعه آگاه می نمايد. در نهايت سرويس دهنده ICQ فايل موقت ايجاد شده که شامل اطلاعات مربوط به سرويس گيرنده ICQ است ، را حذف خواهد کرد.
در سال 1998 ، ICQ توسط AOL خريداری و سرويس فوق در اختيار عموم کاربران AOL نيز قرارگرفت . اکثر برنامه های IM دارای عملکردی مشابه با ICQ می باشند. در ادامه به دو نمونه متداول در اين زمينه اشاره خواهد شد.
آينده برنامه های IM بسيار روشن است . IETF)Intenet Engineering Task Force) در تلاش برای پياده سازی يک پروتکل استاندارد برای برنامه های IM است . با استفاده از برنامه های IM امکان برگزاری کنفرانس های مجازی و همکاری در زمينه انجام يک پروژه بزرگ ، بسادگی محقق می گردد.برنامه های IM رويکردی جديد به دنيای ارتباطات مبتنی بر اينترنت می باشند .
در زمان ارسال يک نامه الکترونيکی ، گيرنده نامه ممکن است online ( وصل به شبکه ) نباشد . در چنين مواردی زمانی که گيرنده نامه به شبکه متصل می گردد و پس از بررسی صندوق پستی خود از ارسال نامه توسط دوستان خود آگاه می گردد. در روش فوق يک تاخير ناخواسته وجود دارد. در اين روش هيچگونه امکانی جهت آگاهی از Online بودن گيرنده نامه الکترونيکی وجود ندارد. در صورتيکه گيرنده پيام Online باشد ، می بايست با دنبال نمودن مراحلی اقدام به باز نمودن ، مطالعه و پاسخ به نامه دريافتی نمايد. برنامه های IM)Instant Messaging) باهدف تامين خواسته های مورد نظر( پاسخگوئی به خلاء های موجود ) مطرح گرديده اند.
با استفاده از IM ، می توان ليستی از افراديکه تمايل به ارتباط با آنان وجود دارد را ايجاد کرد. در ادامه می توان برای هر يک از افراد موجود در ليست کهonline می باشند ، پيام مورد نظر خود را ارسال کرد. به ليست فوق ، " ليست تماس " و يا Buddy list نيز می گويند. برای ارسال پيام يک پنجره کوچک توسط فرستنده و گيرنده پيام ، فعال و هر يک از آنها می توانند پيام مورد نظر خود را تايپ و سپس ارسال نمايند.
اکثر برنامه های IM ، خدمات متنوع ديگری را نيز ارائه می دهند:
• ارسال پيام برای افراديکه بصورت online می باشند.
• گپ (Chat) . يک اتاق اختصاصی شامل دوستان و همکاران می توان ايجاد کرد.
• لينک ها ی وب . امکان اشتراک وب سايت های مورد علاقه فراهم می گردد.
• تصاوير. امکان مشاهده تصاوير ذخيره شده بر روی کامپيوتر دوستان مربوطه فراهم می گردد.
• صدا . پخش موزيک برای دوستان مربوطه
• فايل ها . امکان اشتراک فايل ها از طريق ارسال آنها برای دوستان مربوطه فراهم می گردد.
• گفتگو. امکان مکالمه صوتی با دوستان مربوطه از طريق اينترنت فراهم می گردد.
• امکان مشاهده آخرين اخبار بصورت پخش زنده فراهم می گردد.
روند شکل گيری برنامه های IM
سرويس های online اصلی نظير AOL(American online) ، Prodigy و Compuserve متداولترين روش های ارتباط Online بود. سرويس های online برخلاف سيستم های BBS که صرفا" از يک نرم افزار ساده ارتباطی بمنظور ارتباط کاربران با سيستم استفاده می کردند ، از مجموعه ای از نرم افزار ها در اين زمينه استفاده می کردند.
در ادامه AOL امکان "کميته های online " را ارائه کرد. بدين ترتيب کاربران قادر به گفتگو و ارتباط با يکديگر ( مشروط بر online بودن ) از طريق اتاق های گپ و يا IM بودند. يک اتاق گپ ، نرم افزاری است که امکان تايپ اطلاعات و پيام های دلخواه را در اختيار کاربران قرار داده و پس از درج پيام ، ساير کاربران قادر به مشاهده پيام تايپ شده خواهند بود . برنامه های IM يک اتاق گفتگوی اختصاصی را برای کاربران مربوطه ايجاد می نمايد .
استفاده از برنامه های IM از سال 1996 در اينترنت متداول گرديد. در ادامه نرم افزار ( سرويس ) ICQ که دارای قابليت های فراوانی است ارائه گرديد.
معرفی ICQ
• در ابتدا می بايست با اتصال به سايت ICQ ، نرم افزار لازم برای نصب بر روی سرويس گيرنده را دريافت کرد.
• برنامه دريافت شده را می بايست نصب و در ادامه اجراء کرد.
• برنامه نصب شده سعی در برقراری ارتباط با سرويس دهنده ICQ خواهد کرد. در اين راستا از پروتکل خاص با نام ICQ v5 برای ارتباطات استفاده می شود.
• پس از برقراری ارتباط بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده ، می توان نام و رمز عبور خود را جهت ورود به سايت وارد کرد.در صورتيکه برای اولين مرتبه است که به سايت وارد می شويد ، می توان درخواست يک Account جديد نمود. پس از بررسی نام و رمز عبور داده شده و در صورت صحت آنان ، امکان ورود به سايت فراهم می گردد.
• برنامه سرويس گيرنده ، اطلاعات مورد نياز را ( نظير آدرس IP و شماره پورت ) برای سرويس دهنده ICQ ارسال می نمائيد.
• سرويس دهنده ، يک فايل موقت شامل اطلاعات مربوط به ارتباط و افراد موجود در ليست تماس ايجاد می گردد. در ادامه بررسی خواهد شد که آيا افراد موجود در ليست تماس شما به شبکه وارد شده اند ؟
• در صورتيکه هر يک از افراد موجود در ليست تماس شما به شبکه وارد شده باشند ، سرويس دهنده پيامی را برای سرويس گيرنده ICQ ارسال و اطلاعات مربوط به کاربران online ( موجود در ليست تماس ) را ارسال خواهد کرد. سرويس دهنده ICQ اطلاعات شما را نيز برای ساير کاربرانی که online بوده و نام شما در ليست تماس آنها می باشد ، نيز ارسال خواهد کرد .
• زمانيکه سرويس گيرنده ICQ اطلاعات مربوط به افراد موجود در ليست تماس را دريافت می دارد ، وضعيت کاربر مورد نظر به Online تغيير می يابد.
• بر روی نام کاربر موجود در ليست تماس که online شده است ، کليک و پس از فعال شدن پنجره مربوطه می توان متن مورد نظر خود را تايپ و برای کاربر مربوطه ارسال کرد.
• پيام ارسالی شما مستقيما" برای برنامه سرويس گيرنده ICQ مربوط به کاربر مورد نظر ، ارسال خواهد شد. ( برنامه سرويس گيرنده ICQ از آدرس IP و شماره پورت مربوط به کامپيوتر کاربر مورد نظر آگاهی دارد ) . در فرآيند فوق سرويس دهنده ICQ دخالت نکرده و مبادله اطلاعات مستقيما" توسط برنامه های سرويس گيرنده انجام خواهد شد.
• کاربر مورد نظر پس از دريافت پيام ، می تواند پاسخ لازم را برای قرستنده ارسال نمايد.
• پس از اتمام مبادله اطلاعاتی ، می توان پنجره مربوط به ارسال پيام را غيرفعال و در صورت ضرورت برنامه سرويس گيرنده ICQ را نيز غيرفعال نمود. در چنين حالتی برنامه سرويس گيرنده پيامی را برای سرويس گيرنده ICQ ارسال و او از از غيرفعال شدن خود ،آگاه می سازد. در ادامه سرويس دهنده ICQ پيامی را برای ساير سرويس گيرندگان ICQ ( موجود در ليست تماس شما ) ارسال و آنها را از اين واقعه آگاه می نمايد. در نهايت سرويس دهنده ICQ فايل موقت ايجاد شده که شامل اطلاعات مربوط به سرويس گيرنده ICQ است ، را حذف خواهد کرد.
در سال 1998 ، ICQ توسط AOL خريداری و سرويس فوق در اختيار عموم کاربران AOL نيز قرارگرفت . اکثر برنامه های IM دارای عملکردی مشابه با ICQ می باشند. در ادامه به دو نمونه متداول در اين زمينه اشاره خواهد شد.
MSN Messenger
Yahoo messenger
آينده برنامه های IM بسيار روشن است . IETF)Intenet Engineering Task Force) در تلاش برای پياده سازی يک پروتکل استاندارد برای برنامه های IM است . با استفاده از برنامه های IM امکان برگزاری کنفرانس های مجازی و همکاری در زمينه انجام يک پروژه بزرگ ، بسادگی محقق می گردد.برنامه های IM رويکردی جديد به دنيای ارتباطات مبتنی بر اينترنت می باشند .
