حج از دیدگاه مقام معظم رهبری (3)

*حضور مؤمنانه و پرهیز کارانه

كسانى كه به مكه مى‏روند، مكه را فداى بازارگردى و دكان‏گردى نكنند. مكه بالاتر از اين حرفهاست. مى‏توانند بعداً يك سفر هم براى تجارت بروند و هر جا مى‏خواهند بگردند. اما در حج، اين «ايام معلومات» را براى خودشان و براى زيارت و توجّه و تذكّر نگه دارند و آن را فداى كارهاى بى‏ارزش نكنند.
در نمازهاى جماعت، شركت كنيد. در اجتماعات، شركت كنيد. نماز اوّل وقت را به جماعت در حرمهاى عالى‏مقام حتماً درك كنيد. بگذاريد حضور شما، حضور مؤمنانه و پرهيزكارانه‏اى باشد كه از ملت ايران انتظار مى‏رود.
بيانات مقام معظم رهبرى در ديدار مسؤولان و دست ‏اندركاران «حج» (31/01/1373)

*اتحاد دلها ، جانها و حرکت بر گِرد محورتوحید

حقيقت اين است كه حج يك واجب استثنايى و يك مراسم عجيب و پُر رمز و راز است. اگرچه در باب حج بسيار گفته‏اند و همه گفته‏اند و مطالب شيوا و زيبايى هم بيان كرده‏اند؛ اما مسأله حج خيلى عميقتر از چيزى است كه ما تا امروز فهميده‏ايم. حج، يك حركت عبادى خالصِ عميق - خضوع، خشوع، ذكر، عبادت، تضرّع و توسّل - و با حالت اجتماع است. دركنار هم قرار دادن اين دو ويژگى، مسأله را خيلى پُرمعنا مى‏كند. اگرچه در اسلام عبادات اجتماعى، مثل نماز جماعت و نماز جمعه و نماز عيد وجود دارد؛ اما اين اجتماع عظيم و اين مركزيّت دادن به ذكر و توحيد و كشاندن همه مسلمانان از آفاق عالم اسلامى به يك نقطه واحد، خيلى معنا دارد. اين‏كه همه ملت مسلمان و امّت اسلامى با وجود اختلاف لهجه‏ها و نژادها و عادات و سنن و سلايق و اختلاف مذاهب موظّفند در يك نقطه جمع شوند و اعمال ويژه‏اى را با هم انجام دهند و اين اعمال هم صرفاً عبادت و تضرّع و ذكر و توجّه است، خيلى پُرمعناست. معلوم مى‏شود بنا بر نظر اسلام و ديد اسلامى، اتّحاد دلها و جانها فقط در ميدان سياست و در جهاد نيست؛ حتّى رفتن به درِ خانه خدا و كنار هم قرار گرفتن دلها و با هم بودن تن‏ها و جانها نيز داراى اهميت است. لذا ملاحظه بفرماييد در قرآن كريم مى‏فرمايد: «واعتصموا بحبل‏اللَّه جميعاً». اعتصام به حبل‏اللَّه، تنها فايده‏اى ندارد؛ «جميعاً» مهم است. با هم اعتصام به حبل‏اللَّه كنيد؛ با هم به نقطه اطمينان‏بخش تعليم و تربيت و هدايت الهى چنگ بزنيد. با هم بودن مهمّ است؛ دلها با هم، جانها با هم، فكرها با هم، تن‏ها در كنار هم. طوافى كه مى‏كنيد - اين حركت دايره‏وار بر گرد يك مركز - نماد حركت مسلمانان بر گرد محور توحيد است. همه كارها و اقدامات و همّتهاى ما بايد بر گردِ محور وحدانيّت الهى و توجّه به ذات اقدس ربوبى باشد. اين درس، مربوط به همه زندگى است. كسانى كه مى‏خواهند احكام اسلامى را به كنج خانه‏ها و عبادتگاهها و دلها منحصر كنند و فعّاليت عرصه اجتماع را از دين عارى كنند، به اين نكات اسلامى توجّه ندارند.
سعى بين صفا و مروه‏اى هم كه همه آحاد مسلمان بايد آن را طى كنند، همين‏طور است. سعى، حركت با همّت، با شدّت، با توجّه، با ارادهو آگاهانه است و همه بايد با هم حركت كنند؛ بروند و بيايند. اجتماع عظيم در عرفات و مشعر و منا هم همين‏طور است.
بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامى‏ در ديدار كارگزاران مراسم حج (‏1381/10/25)

*ضرورت درس گیری از الگوی حج

گردهمائى ميليونى مسلمانان در حج، پديده‏ئى بى‏نظير و شگفت‏انگيز است. همه‏ى ملتهاى مسلمان از همه‏جاى جهان و از همه‏ى قشرهاى اجتماعى، در اين چند روز در خانه‏ى خدا، زادگاه اسلام و پيامبر عظيم‏الشأن آن گرد مى‏آيند و آئينهاى پررمز و راز حج را برپا مى‏دارند. در اين شعائر پرشكوه و پرمعنى، پيوند دلها با خداى بزرگ، پيوند دلها با يكديگر، حركت برمحور توحيد، سعى و تلاش همگانى، رمى شيطان و برائت از طاغوت، ذكر و تضرّع و خشوع در برابر خدا، و احساس عزت و عظمت در پرتو اسلام، همه در عمل و بگونه‏ئى نمادين به ملتهاى مسلمان، آموزش داده مى‏شود؛ و مهربانى و همزيستى با برادران و استحكام و سرسختى با دشمنان، و رها شدن از پيرايه‏هاى خودپرستى و پيوستن به درياى عزت و عظمت الهى در قالب مناسك حج تجسّم مى‏يابد.
حج، نِماد امت اسلامى و آموزنده‏ى نوع رفتارى است كه اين امت بزرگ براى تأمين سعادت خود بايد در پيش گيرد. مى‏توان حج را در حركت هدفمند و آگاهانه و متنوّع همگان در جهتى واحد خلاصه كرد. تار و پود اين حركت، ياد خدا و همدلى بندگان خدا است، و هدف آن ايجاد پايگاه مستحكم معنوى براى زندگى سعادتمندانه‏ى انسان: جعل اللَّه الكعبة البيت الحرام قياماً للناس و الشهر الحرام و الهدى و القلائد.
امت اسلامى اكنون برابر الگوى حج، به حركت بزرگ و هدفدارى در زندگى واقعى خود نيازمند است و همه، چه دولتها و چه ملّتهاى مسلمان، در اين مسئوليّت سهيمند.
استكبار مى‏داند كه سرچشمه‏ى مقاومت ملتها و دولتهاى مسلمان، اسلام و تعاليم رهائى‏بخش آن است. از اين رو جنگ روانى گسترده‏ئى را بر ضد اسلام و مسلمانان آغاز كرده است. پس از حادثه‏ى 20 شهريور كه قرائن بيشمارى انگشت اتهام را به سوى شبكه‏هاى پنهان و نفوذىِ صهيونيست دراز مى‏كرد، با شتابزدگى نام مسلمانان و اسلام را در ستون اتهام گنجاندند و ب و روز تكرار كردند. جمعى مسلمان را نيز از آمريكا و افغانستان و نقاطى ديگر اسير كرده به زندانها و شكنجه‏هاى مخوف پردند. نه هرگز اتهام اين افراد ثابت شد و نه متهمان نام و نشان‏دار به چنگ آمريكائيان افتادند. اما جنگ روانى بر ضدمسلمين و اسلام متوقف نشد و گويا به اين زوديها هم نخواهد شد.
اسلام دين آزادى و عدالت و حقجوئى است. مردمسالارى حقيقى همان مردمسالارى دينى است كه با پشتوانه‏ى ايمان و مسئوليت دينى مطرح مى‏شود و همانطور كه در ايران اسلامى مشهود است بسيار مطمئنتر و صادقانه‏تر و مردمى‏تر از دموكراسى امثال آمريكا عمل مى‏كند. دموكراسى‏ئى كه آمريكائيها ادعا مى‏كنند به مردم كشورهاى اسلامى و عربى خواهند داد به اندازه‏ى گلوله و بمب و موشكشان خسارتبار است. دشمن حتى اگر دانه‏ى خرمائى هم به ما بدهد نمى‏توان مطمئن بود كه آن را انباشته از زهرى كشنده نكرده باشد. امت اسلامى در آفريقا و خاور ميانه و غرب آسيا اين را بارها و حتى در همين سالهاى اخير آزموده‏اند.
امت اسلامى در چنين اوضاع حساس و خطيرى بيش از هميشه به درس‏گيرى از الگوى حج نياز دارد: حركت ونهضت هدفمند، و آگاهانه، و متنوع، و همگانى، در سمت هدفهاى قرآنى و بر صراط مستقيم اسلام.
پيام به حجاج بيت‏اللَّه الحرام در موسم حج (12/12/1379)

*توحید در مقابل شرک

اين‏جا چون مركز اسلام است و لُبّ روح و حقيقت اسلام، توحيد است و خانه خدا، مركز اقامه و مظهر و نماد و رمز توحيد است، لذا شعار، شعار توحيدى است و برائت هم برائت از شرك است. اين امر واضحى است. حالا مى‏گويند: آقا! در كتاب مسأله، كجا نوشته‏اند كه برائت از مشركين، جزو واجبات حج است؟ خوب؛ كجا نوشته‏اند كه حفظ نظام اسلامى، از اوجب واجبات است و اگر كسى اين را منكر باشد، اسلام را نفهميده است؟
چيزهايى هست كه نوشتن ندارد. هر جا كه شما به اثرى از دين نگاه كنيد، اين را به‏وضوح مى‏بينيد. البته انسان بايد بصيرت، فهم، معرفت و قدرت درك داشته باشد. كيست كه، توحيد - شعار معنويت و وحدت مسلمين - را در حج ببيند و نفهمد كه اين اجتماع عظيم، براى اين است كه اسلام و توحيد به رخ كفر كشيده شود؟! به‏خلاف آنچه امروز دشمنان مى‏خواهند، در حج، توحيد در مقابل شرك سينه سپر مى‏كند.
بيانات مقام معظم رهبرى‏ در ديدار كارگزاران حج (16/01/1374)

* دو خاصه برای شناخت حج

عزيزان من! حج را با اين دو خاصّه بشناسيد. خاصّه تأثير شخصى، فردى و معنوى. ايجاد انقلابى در هر دل؛ اين هزاران دلى كه از اين‏جا احرام مى‏بندند و به خانه خدا، به ميعاد و ميقات الهى مى‏روند، تا منقلب، الهى و معنوى شوند و برگردند. دلها از خانه خودشان احرام مى‏بندند. دلهاى ذاكر و خاشع. در واقع قبل از ميقات، دلها مُحرِمند. اين، يك ويژگى بود كه قابل اغماض نيست. دومى هم معنا و مفهوم جمعى، اسلامى، امّتى و فرامليتىِ مربوط به امّت اسلام، و عبارت است از اثبات عزّت توحيد، نفى شرك، برائت از شرك و مشركين و داعيان الى الشّرك و مخالفان توحيد، به هر شكل و گونه‏اى كه بتوانند. مثل خود حج؛ كه «من استطاع اليه سبيلاً.» متوقّف بر استطاعت است.
بيانات مقام معظم رهبرى‏ در ديدار كارگزاران حج (16/01/1374)

*جستجوی دلهای آشن

البته دلهاى مؤمنِ‏ پيروان آل محمّد صلى‏اللَّه‏عليه‏وآله، در آن سرزمينها به دنبال يادگارهاى عزيز خودشان هم مى‏گردند. دنبال ياد ائمّه مظلوم خودشان كه آن‏جا، پايگاه اشعاع و نورانيّت و درس آنها بوده است. ائمّه در طول دويست و پنجاه سال امامت شيعه، در آن شهرها و در همان كوچه‏ها، خيابانها و خانه‏ها؛ در همان سرزمين، در همان بقاع متبّركه، نشستند و اسلام را به مردم تشنه، مشتاق و با معرفتْ تعليم و تدريس كردند و ياد، ذكر، آثار، قبور مطّهره و يادگارهاى آنها، آن‏جاست. امروز هم بازمانده عزيز و دردانه قيمتى اين عالمِ وجود در روى زمين، در ايام حج، در همان جاست.
سيّد و مولاى آفرينش و محبوب دلهاى مشتاقان، در عرفات، منى‏، مشعر الحرام و طواف، آن‏جاست. دلهاى آشنا سراغ بگيرند و خودشان را با كانون معنويت مرتبط كنند.
بيانات مقام معظم رهبرى‏ در ديدار كارگزاران حج (‏1374/01/16)

*حکمتی بدیع برای یکپارچگی پیکر اسلام

حكمت بديع اسلام، اين آزمايش شگفت آور و پر از رمز و راز را چنان ترتيب داده است كه همين يك واجب بتواند در همه‏ى قرون و اعصار، و با هراندازه گسترشى كه دامنه‏ى اسلام در شرق و غرب گيتى به دست آورده است، يكپارچگى و اتصال اجزاء اين پيكر عظيم را تامين كند... همه در يكجا و هميشه در يك فصل،... چه آن هنگام كه سفر كعبه‏ى مشتاقان بيت از برخى نقاط عالم يكسال به طول مى‏انجاميد و چه امروز كه دشمنان امت اسلامى براى پوشش تبليغات زهرآگين خود به سراسر كره‏ى زمين به بيش از يكساعت نيازندارند، هميشه اجزاء اين پيكر عظيم و پراكنده، به اين مركز وحدت و قدرت كه براى آنان كانون صفا و برادرى و معنويت و توحيد و معرفت واطلاع است نياز داشته‏اند.. و اسلام اگر از حج خالى مى‏بود ركنى اصلى و جزيى جوهرى را فاقد بود.
پيام به حجاج بيت‏اللَّه‏الحرام (‏1374/02/14)