نویسنده: محمدهادی معرفت
قرائت قرآن و تلاوت آیات آن یكی از مهم‌ترین مسایل قرآن به شمار می‌رود، به گونه‌ای كه از همان ادوار نخستین پیوسته عده‌ای به كار همت گماشته و عهده دار قرائت قرآن و تعلیم آن در جامعه‌ی اسلامی بوده‌اند. طبقات قرّاء شامل بزرگان صحابه چون عبدالله بن مسعود، اُبیّ بن كعب، ابوالدرداء و زید بن ثابت در طبقه‌ی اول؛ عبدالله بن عباس، ابوالاسود دوئلی، علقمه بن قیس، عبدالله بن سائب، اسود بن یزید، ابوعبدالرحمان سُلمی و مسروق بن اجدع در طبقه دوم؛ و بالاخره بزرگانی دیگر در طبقات سوم تا هشتم می گردد. پس از این طبقات از قرّاء، عهد تدوین قرائات آغاز شد و به دنبال ان قرّاء سبعه تعیین گردیدند.
سلسله‌ی قرّاء (قاریان بنام قرآن) و قرائات، قرن به قرن پیوسته ادامه داشت تا اینكه در اوایل قرن چهارم ابوبكر ابن مجاهد (245-324) شیخ القراء بغداد، قرائات را در هفت قرائت از هفت قاری بنام، به رسمیّت شناخت. بعدها در دوره‌‌های مختلف هفت قاری دیگر اضافه شد كه بدین ترتیب مجموعاً چهارده قرائت معروف شد. به دلیل آنكه هركدام از این قرائات به وسیله‌ی دو راوی روایت شده، مجموع قرائت متداول به بیست و هشت قرائت می‌رسد.
در حجیّت قرائات و تواتر آنها، كه آیا جملگی به گونه متواتر از پیامبراكرم نقل و ضبط شده است یا نه، گفتگو فراوان است. به طور كلی از آن مباحث می‌توان نفی تواتر قرائات را نتیجه گرفت؛ زیرا طبق رأی محققین، بیش از یك قرائت از پیامبراكرم (صلی الله علیه و آله) نرسیده است و آن قرائتی است كه در میان مردم (جمهور مسلمانان) متداول است و هر قرائت كه با آن مطابق باشد، مقبول وگرنه مردود است. (1)
پی‌نوشت‌ها:
1. رك: التمهید، ج2، ص 42 به بعد و 218-226.
منبع مقاله :معرفت، محمدهادی؛ (1389)، علوم قرآنی، قم: مؤسسه‌ی فرهنگی تمهید، چاپ پانزدهم.
