مترجم: امین حسین پور
منبع:راسخون
منبع:راسخون
حلال و حل شونده با هم مخلوط می‌شوند تا محلول تشکیل شود. در این مقاله ما ویژگی‌های حلال و حل شونده و همچنین تفاوت‌های کلیدی میان آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
حلال‌ها و حل شونده‌ها نه تنها موادی هستند که در آزمایشگاه‌های شیمی مورد استفاده قرار می‌گیرند بلکه همچنین ما از آن‌ها در زندگی روزمره‌ی خود نیز استفاده می‌کنیم. با مخلوط کردن نمک در آب یک محلول تشکیل می‌شود که آب حلال و نمک حل شونده است.
عبارات مربوطه
حلال: حلال مادهای است که مادهای دیگر در آن حل می‌شود.
حل شونده: حل شونده مادهای است که در حلال حل می‌شود.
محلول: محلول مخلوطی است که با حل شدن حل شونده در حلال تشکیل می‌شود.
انحلال پذیری: انحلال پذیری خاصیتی است که توانایی یک ماده برای حل شدن در مادهای دیگر را توصیف می‌کند.
مخلوط همگن: مخلوط همگن هنگامی تشکیل می‌شود که حل شونده به طور کامل در حلال حل می‌شود و به طور یکنواخت در محلول وجود دارد.
بسیاری از محصولاتی که ما روزانه استفاده کنیم با مخلوط کردن یک یا چند حل شونده در یک یا چند حلال آماده می‌شوند. یک محلول ضرورتاً مایع نیست. همه‌ی مخلوط‌های همگن محلول نامیده می‌شوند در حالی که ممکن است به شکل جامد ، مایع یا گاز یا ترکیبی از این‌ها وجود داشته باشند.
محصولاتی مانند صابون ، چسب ، رنگ ، دارو ، چای و غیره مثال خوبی از محلول‌ها هستند. مواد دیگری مانند فولاد که از مخلوط شدن کربن و آهن تشکیل می‌شود و هوا که از مخلوط شدن نیتروژن در گازهای دیگر تشکیل می‌شود همگی محلول هستند. در یک محلول ذرات حل شونده به طور مساوی در کل حلال در سطح مولکولی پخش می‌شوند. مولکول‌های حلال و حل شونده با یکدیگر فعل و انفعال دارند و واکنش‌ها ترکیبات شیمیایی جدید تولید می‌کند.
محلول‌ها چگونه تشکیل می‌شوند؟
مخلوط شدن حلال و حل شونده در یکدیگر به جذب شدن آن‌ها به همدیگر در سطح مولکولی بستگی دارد. حل شونده هنگامی در حلال حل می‌شود که نیروهای جاذبه‌ی میان مولکول‌های حلال و حل شونده برای غلبه بر نیروهای مولکولی که ذرات حلال- حلال و ذرات حل شونده- حل شونده را کنار یکدیگر نگه می‌دارد به قدر کافی قوی باشند.انحلال پذیری
انحلال پذیری یا توانایی حل شونده برای حل شدن در حلال تا حد زیادی به قطبیت آن بستگی دارد. قطبیت به توزیع یا همترازی الکترون‌ها در مولکول بستگی دارد. حل شونده قطبی به آسانی در حلال قطبی و حل شونده غیر قطبی در حلال غیر قطبی حل خواهد شد. عوامل دیگری مانند حجم حلال و حل شونده و دما نیز انحلال پذیری ماده را تحت تأثیر قرار می‌دهند.ویژگی‌های حلال
حلال معمولاً مادهای مایع است ولی ممکن است به حالت جامد یا گاز نیز باشدحلالها معمولاً نقطه‌ی جوش پایینی دارند و به آسانی بخار می‌شوند
بیشتر حلال‌های مورد استفاده حاوی عنصر کربن هستند. این‌ها حلال‌های ارگانیک نامیده می‌شوند. حلال‌های دیگر غیر ارگانیک نامیده می‌شوند
پر کاربردترین حلال در زندگی روزمره آب است
از برخی از حلال‌های ارگانیک مانند بنزن و تتراکلرواتیلن به طور گسترده‌ای در صنایع شیمیایی استفاده میشوداز حلال‌ها برای کنترل کردن دما در محلول نیز استفاده می‌شود. از حلال‌ها برای افزایش سرعت واکنش با حل شونده یا برای جذب گرمای تولید شده در طی واکنش استفاده می‌شود
ویژگی‌های حل شونده
حل شونده می‌تواند مایع ، جامد یا گاز باشدحل شونده‌ها معمولاً در مقایسه با حلال‌ها نقطه‌ی جوش بالاتری دارند
از نمونه‌های متداول حل شونده‌ها می‌توان به نمک در آب ، نمک در آب دریا و اکسیژن در هوا اشاره کرد
انحلال پذیری حل شونده را می‌توان با افزایش دادن ناحیه‌ی سطحی ذرات آن افزایش داد
در مورد حل شونده‌های گازی شکل، فشار انحلال پذیری را تحت تأثیر قرار می‌دهد
انحلال پذیری حل شونده همچنین به ماهیت حل شونده و همچنین حلال بستگی دارد
حلال جهانی
آب قادر است طیف گسترده‌ای از مواد را در خود حل کند. مولکول آب حاوی اتم اکسیژن در یک سمت و اتم‌های هیدروژن در سمت دیگر است. ترتیب اتم‌های اکسیژن و هیدروژن باعث شده است آب خاصیت قطبی قوی داشته باشد. آب به خاطر خاصیت قطبی خود می‌تواند توسط مولکلو‌های مختلف جذب شود. خواص فیزیکی آب آن را تبدیل به یک حلال جهانی کرده است.
