منصور

در نظرگاه برخی از بزرگان، امام زمان (علیه السلام) منصور نام دارد. (1)
خدا باوران و ایزدمحوران، در هر زمانی از تأیید و یاری پروردگار توانا برخوردار بوده و هستند. با نگاهی به سرگذشت سفیران الهی پی می‌بریم که لطف و نصرت خدای متعال در زندگی آنان موج می‌زند.
اگر با دیده‌ی پرسش‌گری و انگیزه‌ی عبرت ورزی بنگریم و پرنده‌ی نگاهمان را به پرواز درآوریم، پشتوانه‌ای از مدد الهی را درمی‌یابیم. به راستی هر که خداباوری و خداورزی کند، تنها به او تکیه زند و از غیر او پروا کند، مهربان خدای بی همتا، یار و یاور اوست، و این اعتماد و آن کردار، کلید بازگشایی و رهایی از هر مشکل و پاسخ هر پرسشی است: (وَمَنْ یتَّقِ اللَّهَ یجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَیرْزُقْهُ مِنْ حَیثُ لَا یحْتَسِبُ وَمَنْ یتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ) (2).
خدای متعال بر خویش لازم دانسته که مؤمنان را در جای جای زندگانی یاری رساند: (وَكَانَ حَقًّا عَلَینَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِینَ) (3) او عزیزترین و والاترین نبی‌اش حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) را همه جانبه حمایت کرده و پیروانش را یاری رسانده است. قرآن کریم گویای چنین مددی از سوی پروردگار است تا آدمیان شاکر باشند و به امیدش از اهریمنان نهراسند و پیروزی و سرافرازی را از خویشتن ندانند، که هر چه هست از اوست: (لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ فِی مَوَاطِنَ كَثِیرَةٍ) (4). در نبرد بدر که مسلمانان از نظر نیرو و ساز و برگ، از مشرکان کمتر بودند، ایزد توانا فرشتگان را به مدد مسلمانان فرستاد و مشرکان را در دیدگان مؤمنان اندک و سست و مسلمانان را در چشمانان دشمنان بزرگ و با شوکت نمایان ساخت. قلوب اهل ایمان را آهنین و محکم، و دل‌های کافران را ترسان و لرزان نمود. چون کافران و انبازگران از جنگ بدر بازگشتند، ابولهب از ابوسفیان پرسید: «چه شد که شکست خوردید؟» گفت: «همین که به کارزار پرداختیم، ما را کشتند و اسیر نمودند، مردان سفیدروی، سوار بر اسبان سیاه و سفید که در میان زمین و آسمان حرکت می‌کردند، ما را پراکنده ساختند و هیچ کس در برابر آنان توان مقاومت و ایستادگی، نداشت.» ابو رافع گفت: «آنان ملائکه بودند.» (5) قرآن کریم از حادثه‌ی بدر و حمایتش به مؤمنان سخن رانده تا نموداری کامل از لطف خدا باشد و آدمیان سپاس گزار باشند و با توکل و اعتماد بر خدای متعال از کسی نهراسند، چیزی را از خویشتن ندانند و بر غیر اعتماد نورزند که هر چه هست از اوست: (أَنِّی مُمِدُّكُمْ بِأَلْفٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُرْدِفِینَ، وَمَا جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْرَى وَلِتَطْمَئِنَّ بِهِ قُلُوبُكُمْ وَمَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَكِیمٌ، إِذْ یغَشِّیكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَینَزِّلُ عَلَیكُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لِیطَهِّرَكُمْ بِهِ وَیذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّیطَانِ وَلِیرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَیثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ، إِذْ یوحِی رَبُّكَ إِلَى الْمَلَائِكَةِ أَنِّی مَعَكُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِینَ آمَنُوا سَأُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ كَفَرُوا الرُّعْبَ فَاضْرِبُوا فَوْقَ الْأَعْنَاقِ وَاضْرِبُوا مِنْهُمْ كُلَّ بَنَانٍ) (6).
و این چنین، یاری حضرت حق در فراز و نشیب زندگانی انبیا، پیش آهنگ وجودشان در حرکت است؛ لطف ایزدی یار نوح و یارانش شد و آنان را نجات بخشید، برای موسی و یارانش دریا را شکافت و فرعونیان را در آب غرق نمود، ابراهیم را در میان آتش یاری نمود و یوسف را از دل چاه و زندان به صدارت رساند و دیگر مردان نیک پندار و نیک کردار از نصرت خدای بهره جستند. این نصرت حق، در قرآن کریم، به گستردگی آمده است، که جای بس دقت و اندیشه دارد، پس در آن به ژرفی بیندیشید تا بیابید.
لطف ایزدی هماره بر حضرت حجت (علیه السلام) سایه افکنده و در هر حال و هر جای یاور اوست، گرچه بدخواهانش- که از رحمت خدا دور باشند و در کیفرش جاودان- در هر دورانی اندک هم نبوده‌اند، اما خدای توانا، فرشتگان و خداباوران راستینش، همیشه نگاهبان و یاورانش هستند و قرآن کریم، گویای چنین حقیقتی است: (فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِیلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَلِكَ ظَهِیرٌ) (7)، امام باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه‌ی شریف (فَلَا یسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُورًا) (8) فرمود:
خداوند [حضرت] مهدی را منصور نامید، چنان چه [حضرت] را احمد، محمد و محمود نامید. (9)
اکنون که دورانِ در پردگی و مستوری حضرت مهدی (علیه السلام) است در هر کوی و برزنی که باشد، خدای سبحان نگهبان اوست و فرشتگان در خدمت و مؤمنان، خاکسار و شیدای اویند و در بامدادانِ رستاخیز مهدی (علیه السلام)، لطف و نصرت خداوندگار بر آن حضرت فروغی دیگر دارد. سیصد و سیزده تن از زبدگان آفرینش در سرای توحید و یکتاپرستی، کنار کعبه در خدمتش گرد هم آیند. فرشتگان از آسمان به زیر آیند و یاوری‌اش کنند، جبرئیل در طرف راست حضرت در حرکت باشد و میکائیل در طرف چپ، جنیان به یاوری فرزند زهرا (علیها السلام) ظاهر گردند و از حریمش دفاع و حراست نمایند. باور مردان به موسی، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی و اصحاب کهف که از دنیای شرک و زیور هجران نمودند، به چاکری و خدمت گزاری‌اش مدال فخر و افتخار گیرند. عاشقان و شیفتگان که در روزگار سرد و تاریک هجران در انتظار زاده زهرا (علیها السلام) سر بر بالین غم و اندوه گذاردند و با دیده‌ای باز از رخت جهان بربستند، زنده گردند و از دل خاک برخیزند و در رکابش عاشقانه جان‌فشانی نمایند و آرزو کنند ای کاش هزار جان داشتیم و در آستانش در خون خویشتن دست و پا می‌زدیم و عقده‌ی دیرینه را می‌گشودیم.
امام صادق (علیه السلام) در تأویل آیه شریف (أَینَ مَا تَكُونُوا یأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِیعًا إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ) (10) فرمود:
مقصود، یاوران [حضرت] قائم (علیه السلام) است که سیصد و اندی هستند. سوگند به خدا آنان مردانی شناخته‌اند و در یک زمان [در خانه خدا] گرد هم آیند. (11).
امام صادق (علیه السلام):
گویی [حضرت] قائم (علیه السلام) را در نجف می‌بینیم که زره رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را به تن کرده، 13313 فرشته همراهی‌اش کنند، از جمله آنان، فرشتگانی هستند که با نوح در کشتی، با ابراهیم در آستان آتش، با موسی در هنگامه‌ی شکافتن دریا و با عیسی، زمان عروجش به آسمان همراه بودند تا به آسمان صعودش دادند، [و آنان همراه حضرت باشند و در رکابش به کارزار بشتابند] (12).
امام باقر (علیه السلام):
گویا می‌بینم [حضرت] قائم (علیه السلام) را در نجف، جبرئیل در طرف راست و میکائیل در طرف چپ اویند. (13)
امام باقر (علیه السلام):
[حضرت] قائم (علیه السلام) با ترس و وحشتی که در قلوب دشمنانش آکنده شود، یاری شود. زمین برایش پیچیده گردد و گنج‌های خود را ظاهر سازد [و این گونه خدمت گزارش باشند]. (14)
امام صادق (علیه السلام):
دورانی که [حضرت] قائم آل محمد (علیه السلام) به پا خیزد، 25 تن از قوم موسی، اصحاب کهف، یوشع [وصی موسی]، مؤمن آل فرعون، سلمان، ابا دجانه و مالک اشتر از پشت کعبه ظاهر شوند [و حضرت را یاری رسانند]. (15)
مفضل در حضور امام صادق (علیه السلام) از حضرت قائم (علیه السلام) و منتظرانش که دنیا را بدرود گفتند، یاد کرد. امام صادق (علیه السلام) فرمود:
وقتی [مهدی (علیه السلام)] به پا خیزد بر گور مؤمنان گام نهاده و گفته شود: صاحبت ظاهر گشته اگر خواهی به پا خیز و اگر خواهی در رحمت پروردگارت بیارام. (16)
الها! ولی خویش را یاری رسان، آیین و دوستانت را به او یاری ده، دوستان، شیعیان و یاوران مهدی (علیه السلام) را، مدد ده، الها! مهدی را از بدی تجاوزگر سرکش و از شر تمام آفریدگانت، پناه ده! آمین. (17)

پی‌نوشت‌ها:

1- نجم ثاقب، باب2، ص 94، لقب شماره 135 و العبقری الحسان، ج1، باب بیان اسامی و القاب، ص36.
2- طلاق، آیه‌ی 2 و 3: «هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌کند و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد و هر کس بر خدا توکل نماید، خدا او را کفایت می‌کند.»
3- روم، آیه‌ی 47: «و یاری مؤمنان، همواره حقی است بر عهده‌ی ما!»
4- توبه، آیه‌ی 25: «خداوند شما را در جاهای زیادی یاری کرد.»
5- بحارالأنوار، ج18، ص63، تاریخ الانبیاء (صلی الله علیه و آله و سلم)، باب8، معجزاته، ح19.
6- انفال، آیات 9-12: «من شما را با یک هزار از فرشتگان که پشت سر هم فرود می‌آیند، یاری می‌کنم. ولی خداوند، این را تنها برای شادی و اطمینان قلب شما قرار داد؛ وگرنه، پیروزی جز از طرف خدا نیست؛ خداوند توانا و حکیم است و [یاد آورید] هنگامی را که خواب سبکی که مایه‌ی آرامش از سوی خدا بود، شما را فرا گرفت و آبی از آسمان برایتان فرستاد، تا شما را با آن پاک کند؛ و پلیدی شیطان را از شما دور سازد و دل‌هایتان را محکم و گام‌ها را با آن استوار دارد و [به یاد آر] موقعی را که پروردگارت به فرشتگان وحی کرد: من با شما هستم! کسانی را که ایمان آورده‌اند ثابت قدم دارید! به زودی در دل‌های کافران ترس و وحشت می‌افکنم؛ ضربه‌ها را بر بالاتر از گردن [بر سرهای دشمنان] فرود آرید و همه انگشتانشان را قطع کنید»!
7- تحریم، آیه‌ی 4:« زیرا خداوند یاور اوست و هم چنین جبرئیل و مؤمنان صالح، و فرشتگان بعد از آنان پشتیبان اویند.»
8- اسراء، آیه‌ی33: «اما در قتل اسراف نکند، چرا که او مورد حمایت است»!
9- بحارالأنوار، ج51، ص30، تاریخ الامام الثانی عشر، باب2، أسمائه و ألقابه، ح8.
10- بقره، آیه‌ی 148: «هر جا باشید، خداوند همه‌ی شما را [برای پاداش و کیفر در برابر اعمال نیک و بد، در روز رستاخیز] حاضر می‌کند؛ زیرا او، بر هر کاری تواناست.»
11- بحارالأنوار، ج52، ص 288، تاریخ الامام الثانی عشر، باب 26، یوم خروجه و مایحدث عنده، ح26.
12- همان، ص 328، باب 27، سیره و اخلاقه و خصائص زمانه، ح48.
13- همان، ص 336، ح75.
14- همان، ص 191، باب 25، علامات ظهوره صلوات الله علیه، ح24.
15- همان، باب 27، ص 346، سیره و اخلاقه، ح92.
16- همان، ج53، ص91، باب 29، الرجعه، ح98.
17- مفاتیح الجنان، نیایش پس از زیارت آل یاسین، ص 876.

منبع مقاله :
عربان، رسول؛ (1386)، ترسیم آفتاب، قم: نشر خُلُق، چاپ دوم