انواع اکو سیستم‌های خشکی

ترکیب پارامترهای زنده و غیر زنده با جوامع موجودات زنده، به عنوان اکو سیستم تعریف می‌شود. ساختار زیست زمین شیمیایی به قدری پیچیده است که تا به امروز داده‌ی کاملی از هیچ نوع اکو سیستم ویژه به دست نیامده است. فاکتورهای زنده شامل تمام گونه‌های گیاهی و حیوانات همراه با موجودات زنده هستند که به صورت باکتری، قارچ، جلبک و غیره طبقه بندی می‌شوند. فاکتورهای غیر زنده شامل نور خورشید، گازهای اتمسفری (نیتروژن و اکسیژن)، ویژگی‌های ژئو مورفیک (لند فرم)، مواد مغذی، فاکتورهای آب و هوایی (بارندگی‌ها، طوفان‌ها، رطوبت) و غیره هستند. مفاهیم شبکه‌ی غذایی و زنجیره‌ی غذایی، در طول سازگاری نقش یافته‌اند که نیروی محرکه‌ی مهمی برای سیاره‌ی ما است.
سطح اولیه‌ی هر اکو سیستمی تولید کننده نامیده می‌شود و این سطح عمدتاً شامل گیاهان غذا ساز است (گیاهانی که قادر به فوتوسنتز هستند). این گیاهان مواد غذایی را از خاک جذب می‌کنند و به کمک نور خورشید، کربو هیدرات‌ها را سنتز می‌کنند تا مولکول‌های گلوکوز را تشکیل دهند. این ترکیب‌ها بعداً همراه با آب و کربن دی اکسید برای تولید انرژی به کار می‌روند. سطوح بعدی شامل مصرف کننده‌های اولیه، ثانویه و سومی هستند که هر کدام برای غذا و انرژی، به رده‌های پایین‌تر وابسته هستند. علاوه بر این، گروه دیگری از موجودات زنده، پوده خوارها نامیده می‌شوند (برای مثال قارچ و باکتری) که در هر اکو سیستمی موجودند و به تجزیه و اضمحلال ارگانیسم‌های مرده کمک می‌کنند. آنها به بازگشت مواد مغذی به سطح کره‌ی زمین کمک می‌کنند و چرخه، دوباره شروع می‌شود. انرژی از سطوح پایین‌تر به سطوح بالاتر منتقل می‌شود چون پیچیدگی افزایش می‌یابد.

اکو سیستم‌های خشکی :

سطح خشکی در حدود 30 درصد از کل منطقه‌ی سیاره‌ی ما را پوشش می‌دهد و انواع متعددی از بیوم‌ها و اکو سیستم‌ها در مناطق قاره‌ای، یافت می‌شوند. این اکو سیستم‌ها اغلب در ترکیب با سیستم‌های آبی موجودند ولی گیاهان و حیوانات خشکی کاملاً متفاوت از گیاهان و حیوانات دریایی هستند. اکو سیستم‌های خشکی مهم این گروه، در زیر توصیف شده‌اند :

جنگل :

با این که جنگل‌ها به طور تئوریکی جزو اکو سیستم خشکی طبقه بندی می‌شود اما شامل زیر محیط‌های مختلفی مثل رود خانه‌ها، دریاچه‌ها و کوه‌ها هستند. این مناطق بیشترین مقدار اکسیژن را در سیاره‌ی ما تولید می‌کنند. واکنش‌ها و تغییرات بیو شیمیایی فراوان به سازگاری موجودات زنده در این مناطق، کمک می‌کنند. این اکو سیستم یکی از بالاترین تنوع‌های زیستی را نسبت به اکو سیستم‌های دیگر، به ویژه جنگل‌های انبوه مناطق گرم و پر باران دارد. انتقال انرژی در شبکه‌ی غذایی گیاهان و حیوانات جنگلی کاملاً پدیدار و قابل رویت است. مثال‌های مهم برای چنین اکو سیستمی جنگل‌های انبوه آمازون، کوهستان‌های صخره‌ای کلرادو، حوضه‌ی رود کانگو و غیره هستند.

کوهستان :

این یکی از اکو سیستم‌های کم تنوع در دنیا است چون عمدتاً شرایط بسیار خشنی بر آن حاکم است. متعاقباً شبکه‌ی غذایی کوچک همراه با جریان انرژی کم، در چنین محیطی وجود دارد. اغلب عواملی مثل دما، فشار جوی، شدت نور خورشید و غیره، سازگاری ارگانیسم‌های ویژه را کنترل می‌کنند تا در این اکو سیستم زنده بمانند. بزهای کوهی، عقاب‌ها و گرگ‌ها عموماً در مناطق کوهستانی یافت می‌شوند. برای این اکو سیستم می‌توان رشته کوه آند، هیمالیا، آلپ و غیره را مثال زد.

علف زار :

نوع دیگری از اکو سیستم‌های وسیع و پهن، علف زارها هستند که با عوامل ویژه‌ای مثل دمای متوسط، بارندگی متوسط تا زیاد، بازیابی مواد مغذی موثر و غلبه‌ی زندگی گیاهی مشخص می‌شوند. تعامل بین فاکتورهای غیر زنده مثل دشت‌ها و فلات‌ها، نور خورشید و نوع خاک ویژه با پارامترهای زنده، منجر به ظهور محیط پیچیده و پویا می‌شود. مثال‌های مهم برای علف زار در سیاره‌ی ما، علف زار استپ، پریری و ساواناه هستند.

بیابان و صحرا :

این اکو سیستم به مناطق قاره‌ای، محدود می‌شود و نقش محیط‌های آبی در چنین مناطقی بسیار کم است. بیابان‌ها با بارندگی اندک، زندگی گیاهی بسیار کم و دماهای شدید مشخص می‌شوند و به دو نوع تقسیم می‌شوند – بیابان‌های داغ و بیابان‌های سرد. بیابان‌های داغ دارای دمای بسیار زیاد و مناظر خشک و لم یزرع هستند اما بیابان‌های سرد دارای برف همیشگی و دماهای زیر صفر هستند. مثال‌های مهم برای هر دو نوع بیابان عبارتند از : بیابان نوادا – آریزونا، بیابان صحرا، ورقه‌های یخی قطب جنوب، بیابان گبی و غیره.

شهری یا مصنوعی :

این یک نوع بحث برانگیز از اکو سیستم خشکی است که اغلب به خاطر رشد و پیشرفت اساسی و افزایش اندازه‌ی اجتماع، بر انواع دیگر غلبه دارد. به سادگی می‌توان گفت که این سکونت گاه یا محیط با ترکیب جنبه‌های کشاورزی و زمین کشت، به طور مصنوعی توسط انسان‌ها توسعه داده می‌شود و عموماً گونه‌های گیاهی و حیوانات اهلی، در آن یافت می‌شوند. این اکو سیستم شامل اجتماع‌های مختلف است و می‌توان گفت تنها نوع اکو سیستمی است که از نظر تنوع، به طور مداوم در حال گسترش است. برای این اکو سیستم می‌توان، شهرها و شهرستان‌هایی را که نزدیک مناطق کم سکونت نظیر سان فرانسیسکو و آریزونا حضور دارند، مثال زد (مناطق حیات وحش، در نزدیکی این دو شهر وجود دارند).

تایگا و تندرا :

این اکو سیستم‌ها اغلب همراه با هم، جزو یک گروه قرار می‌گیرند اما در برخی عوامل، کمی با هم دیگر فرق دارند. این مناطق در بالا و پایین عرض جغرافیایی 60 درجه‌ی سیاره‌ی ما حضور دارند و با حضور برف فصلی یا دائمی شناخته می‌شوند. اکو سیستم تایگا کمی زیر تندرا واقع شده است؛ تندرا عمدتاً در طول کل سال برف دارد. عامل دما از نظر چرخه‌ی مواد غذایی و رشد، در چنین اکو سیستم‌هایی بسیار مهم است. گیاهان و حیوانات مثل صنوبر، کاج، شاه درخت، پلنگ برفی، گوزن شمالی، خرس‌هاس قطبی و غیره در چنین مناطقی دیده می‌شوند؛ آنها می‌توانند شرایط تند و خشن و شدید را تحمل بکنند. برای این نوع اکو سیستم می‌توان آلاسکا، سیبری، گرینلند، ایسلند و غیره را مثال زد.
انواع اکو سیستم‌های توصیف شده در بالا، ما را با روش‌های پویا و چالاک طبیعت بر روی کره‌ی زمین، آشنا می‌سازند. برخورد انسان – حیوان در چند دهه‌ی اخیر افزایش یافته است چون انسان‌ها تلاش می‌کنند تا بر هر نوع اکو سیستمی غلبه و نفوذ کنند (به شکل شکار، جنگل زدایی و آلودگی). این در نهایت، بر زنده ماندن موجودات زنده‌ی ویژه‌ای تأثیر می‌گذارد و در موارد شدید می‌تواند منجر به انقراض آنها شود. ما به عنوان باهوش‌ترین نژاد روی کره‌‌ی زمین باید مطمئن شویم که تعادل در زیست کره حفظ شده است تا نسل‌های آینده از اعمال و کارهای مخرب‌مان تأثیر نپذیرند.