مترجم: حبیب الله علیخانی
زمرد سبز (Emerald) یکی از ارزشمندترین سنگ های زینتی می باشد. از لحاظ شیمیایی، این سنگ زینتی، در واقع برلیوم آلومینیوم سیلیکات است و یک نوعی از بریل ها (〖Be〗_3 〖Al〗_2 〖Si〗_6 O_18) محسوب می شود. تفاوت در گونه های مختلف این سنگ زینتی، عمدتاً در رنگ و میزان کمیابی آنها می باشد. بریل ها در گرانیت و سنگ خارای زبر بوجود می آید و برخی اوقات نیز به دلیل فعالیت های متامورفی نواحی کم فشار، در یک ذخیره، به گونه های مختلف یافت می شود، مخصوصاً زمرد را می تواند در شیست متورق بیوتیت- تالک متامورف شده ای یافت که در تماس با سنگ خارای زبر و یا سایر بافت های بازی، قرار دارد. زمرد سبز همچنین در رگه های کلسیتی ایجاد شده در شیل های سیاه گچی، یافت می شوند. ممکن است این نوع زمرد در سنگ مرمر نیز یافت شود. مهم ترین منابع مربوط به زمرد سبز در دنیا، در کلمبیا، روسیه، برزیل و پاکستان یافت می شوند در حالی که سایر انواع این زمردها، در ماداگاسکار، نیجریه، هند، چین، پاکستان، نپال و برزیل، یافت می شوند.
هیچ داده ی به ثبت رسیده ای در مورد معدن کاری زمرد سبز و هم خانواده ی آن در هند و در طی این زمان، مشاهده نشده است. شواهد مربوط به معدن کاری زمرد زرد در بخش هایی از Tamil Nadu و در طی دهه 1800 میلادی، گزارش شده است. در سال 1915، زمرد زرد با کیفیت بالا همچنین در ناحیه ی Daso در Ladakh، Jammu و Kashmir هند یافت شده است. زمرد سبز، مورگانیت و هلیدور، در Kishangarh، Mewar و Lohargal و Rajasthan هند معدن کاری می شده اند. اما بر طبق داده های کنونی، امروزه تنها زمرد سبز، از هند معدن کاری می شود. تولید این ماده، از دو معدن در ناحیه ی Ajmer گزارش شده است. این معدن ها از سال 1882 تاکنون مشغول به کار هستند. اما صنعت برش و پولیش کاری این محصولات، به طور کامل در دست تجار این صنعت می باشد. این صنعت به طور قابل توجهی به واردات زمرد برش نخورده، وابسته می باشد. رشد و قدرت صنعت زمرد سبز هند، در طی سال های مختلف در جدول زیر آورده شده است:
رنگ زمرد سبز در واقع سبز روشن است که به دلیل وجود کروم در داخل این ساختار، ایجاد شده است. زمرد کبود، یک رنگ سبز متمایل به آبی دارد که به دلیل وجود میزان کروم بیشتر در داخل ساختار، ایجاد شده است. Morganite نیز رنگ خود را به دلیل وجود لیتیوم به مقادیر اندک در داخل ساختار، بدست آورده است، در حالی که رنگ قرمز bixbite به دلیل وجود مقادیر بیشتر از لیتیوم در داخل ساختار، ایجاد می شود. رنگ heliodor ممکن است زرد متمایل به سبز، زرد آهنی، زرد طلایی روشن یا زرد عصلی باشد. علت ایجاد این رنگ، وجود مقادیر اندکی اکسید آهن در حالت فریک می باشد.
زیورآلات و جواهرآلات: تقاضای اساسی برای سنگ های زینتی بریلی، در تولید جواهرآلات می باشد. رنگ، درخشش، وضوح ، برش و دوام، مهم ترین معیار می باشد. بعد از اینکه تمام این معیارها، در نظر گرفته شد، این سوال مطرح می شود که قیمت این قطعات و اثر آنها بر روی قیمت جواهر، چگونه است؟
نماد قدرت: سنگ های زینتی، به صورت سنتی، نماد قدرت پادشاهان و حکام تلقی می شده است. در حقیقت، هزینه های بالای آنها یک فاکتور مطلوب در این کاربرد است. این مهم است که نه تنها هزینه و نه تنها ظاهر، در این کاربرد، اهمیتی ندارد. کمیابی سنگ، در واقع نقش اصلی را ایفا می کند.
ذخیره سازی و سرمایه گذاری: این سنگ های زینتی، ارزش بالایی دارند و همچنین حجم آنها نیز کوچک است. از این رو، پادشاهان و حکمران ها در گذشته از این سنگ ها به عنوان ذخیره ی اقتصادی، بهره می برده اند.
استفاده از مطالب این مقاله، با ذکر منبع راسخون، بلامانع می باشد. منبع مقاله :
Uses of Industrial Minerals, Rocks and Freshwater/ Kaulir Kisor Chatterjee
تاریخچه
این فهمیده شده است که زمرد سبز، در حدود 4000 سال پیش از میلاد مسیح، در بازار سنگ های زینتی بابل بفروش می رسیده است. بیشتر زمردهایی که 2000 سال پیش از میلاد مسیح، معدن کاری شده است، از دو معدن در مصر بدست آمده بودند که در نزدیکی دریای سرخ قرار داشتند. اما این زمردها، اغلب کیفیت پایینی داشتند و عیوب زیادی بر روی آنها، وجود داشته است. زمردهای با کیفیت بالا و سایر سنگ های زینتی هم خانواده مانند زمرد زرد، 400 سال پیش از میلاد در هند معدن کاری شده اند. زمردهای زرد، در طی قرن سوم پیش از میلاد مسیح، بوسیله ی خانواده ی سلطنتی هند، مورد استفاده قرار می گرفتند. این اعتقاد وجود دارد که زمرد سبز، در تمدن های قدیمی Incas در پرو و Aztecs در آمریکای مرکزی، در چرخه ی تبادل کالا وجود داشته است. این سنگ های زینتی، احتمالاً از معدن هایی بدست آمده است که امروزه در کلمبیا واقع شده اند. اسپانیایی ها این سنگ های زینتی را پس از غلبه ی مکزیکی ها در سال 1519، دوباره کشف کردند. بیشتر زمرد با کیفیت بالا در جهان، امروزه از کلمبیا بدست می آید.هیچ داده ی به ثبت رسیده ای در مورد معدن کاری زمرد سبز و هم خانواده ی آن در هند و در طی این زمان، مشاهده نشده است. شواهد مربوط به معدن کاری زمرد زرد در بخش هایی از Tamil Nadu و در طی دهه 1800 میلادی، گزارش شده است. در سال 1915، زمرد زرد با کیفیت بالا همچنین در ناحیه ی Daso در Ladakh، Jammu و Kashmir هند یافت شده است. زمرد سبز، مورگانیت و هلیدور، در Kishangarh، Mewar و Lohargal و Rajasthan هند معدن کاری می شده اند. اما بر طبق داده های کنونی، امروزه تنها زمرد سبز، از هند معدن کاری می شود. تولید این ماده، از دو معدن در ناحیه ی Ajmer گزارش شده است. این معدن ها از سال 1882 تاکنون مشغول به کار هستند. اما صنعت برش و پولیش کاری این محصولات، به طور کامل در دست تجار این صنعت می باشد. این صنعت به طور قابل توجهی به واردات زمرد برش نخورده، وابسته می باشد. رشد و قدرت صنعت زمرد سبز هند، در طی سال های مختلف در جدول زیر آورده شده است:
معیار استفاده
با توجه به دیکشنری وبستر، سنگ های زینتی، جواهرآلاتی هستند که ارزش و زیبایی ذاتی دارند و این زیبابی و ارزش را از چیزهای دیگر، بدست نیآورده اند. سنگ های زینتی یا مواد زینتی سنگی، به ندرت سخت، با دوام بالا، درخشش زیبا و طبیعت زیبا هستند. این سنگ ها دارای ارزش ذاتی بالایی هستند. سه ویژگی یک سنگ زینتی، به صورت زیر می باشد: کمیاب بودن، دوام بالا و زیبایی. البته کمیاب بودن یک عملکرد اقتصادی مربوط به عرضه می باشد. دوام نیز یک معیار فیزیکی می باشد اما زیبایی یک معیار خاص هر فرد است و به ویژگی هایی از جمله رنگ، قابلیت و میزان پولیش کاری، درخشش، اندازه، شکل و ... وابسته می باشد. ویژگی های مینرالی، فیزیکی و نوری علاوه بر فاکتورهای فیزیولوژی خاص، موجب می شود تا از این سنگ های زینتی، استفاده شود.
کمیاب بودن
با توجه به قانون عرض و تقاضا، کمیاب بودن یک محصول، موجب می شود تا ارزش آن محصول بیشتر شود. این مورد یکی از دلایل مهم مربوط به ارزش بالای سنگ های زینتی، از جمله الماس می باشد. در حالی که بریل ها یک مینرال متداول می باشد، این مینرال زمانی ارزش یک سنگ زینتی را دارد که تحت شرایط مینرالی خاصی تشکیل شود. در میان 5 سنگ زینتی، زمرد سبز، کمیاب ترین سنگ زینتی، محسوب می شود.دوام
بریل ها، بسیار سخت هستند و دارای سختی بین 7.5 تا 8 در مقیاس موهس می باشند. علت این مسئله، به دلیل عدم وجود کلیواژ در ساختار کریستالی آنها می باشد. این مسئله به همراه خواص منحصربفرد آنها موجب می شود تا این ماده، نسبت به ایجاد خراش و همچنین شکسته شدن، مقاوم باشد. همچنین این ماده نسبت به اسید مقاوم است. همه ی این مسائل، موجب می شود تا این ماده، دوام بالایی داشته باشد.رنگ و خواص نوری
برخلاف الماس، رنگ، مهم ترین پارامتر در زیبایی زمرد سبز محسوب می شود. علت این مسئله، این است که این مواد تراسلوسنت هستند و از این رو، ضریب شکست پایین و قدرت پراکنده سازی پایین تری دارند؛ از این رو، میزان درخشش آنها کمتر است. اما ترانسلوسنتی، موجب می شود تا ظاهری نرم و شیری مانند در آنها ایجاد شود. این مسئله، موجب می شود تا آنها منحصربفرد باشند. رنگ جذاب آنها به دلیل طبیعت آنها ایجاد می شود. البته میزان و نوع ناخالصی ها و نحوه ی توزیع آنها نیز در این رنگ، اثرگذار می باشد. این ناخالصی های اتمی، در طی کریستالیزاسیون و در طی سرد شدن از دمای ماگمای مذاب، وارد ساختار می شود.رنگ زمرد سبز در واقع سبز روشن است که به دلیل وجود کروم در داخل این ساختار، ایجاد شده است. زمرد کبود، یک رنگ سبز متمایل به آبی دارد که به دلیل وجود میزان کروم بیشتر در داخل ساختار، ایجاد شده است. Morganite نیز رنگ خود را به دلیل وجود لیتیوم به مقادیر اندک در داخل ساختار، بدست آورده است، در حالی که رنگ قرمز bixbite به دلیل وجود مقادیر بیشتر از لیتیوم در داخل ساختار، ایجاد می شود. رنگ heliodor ممکن است زرد متمایل به سبز، زرد آهنی، زرد طلایی روشن یا زرد عصلی باشد. علت ایجاد این رنگ، وجود مقادیر اندکی اکسید آهن در حالت فریک می باشد.
وضوح
مقادیر اندکی حباب، ترک و سایر عیوب کریستالی، موجب می شود تا میزان وضوح و شفافیت یک سنگ زینتی، افت پیدا کند. در نتیجه، میزان ارزش آن نیز افت پیدا می کند. یک زمرد سبز بدون عیب، بسیار نادر است در حالی که یک چنین قطعاتی از جنس aquamarine، morganite و ... می تواند به سهولت بیشتری یافت شود. ارزش بالاتر زمرد سبز، به دلیل وجود این فاکتور می باشد.برش
سنگ های زینتی طبیعی، به صورت سنگ های مدور، معدن کاری می شوند. این نیاز وجود دارد که این سنگ ها، در قطعات مورد نیاز برش بخورند و سطح آنها پولیش کاری شود تا بدین صورت، درخشش و اثرات نوری مناسب، در آنها ایجاد شود. برش کاری این قطعات، نیازمند مهارت می باشد، مخصوصاً زمانی که این قطعات کوچک هستند. باید در طی برش کاری، مینیمم ضایعات وجود داشته باشد.وزن مخصوص
اگر چه این سنگ زینتی از الماس، یاقوت سرخ و کبود، سبک تر است، دارای سنگینی متوسط می باشد و وزن مخصوص آن در حدود 2.7 می باشد. نسبت ارزش به حجم آن بسیار بالاست.حمل و نقل
سنگ های زینتی بریلی، به صورت منفرد حمل و نقل می شوند. بنابراین، وزن های تک تک این سنگ ها، برای تعیین ارزش آنها مهم می باشد. در حالی که قطعات بزرگ و بدون عیب از aquamarine یافت می شود، قطعات بزرگ از یاقوت سبز، کمتر یافت می شود. قطعات بزرگ از یاقوت سبز که عموماً یافت می شود، دارای عیوب بزرگی است.تصدیق
برای خرده فروشان جواهرآلات، خواص فیزیکی و نوری سنگ های زینتی، اهمیت کمتری دارد. دغدغه ی آنها بیشتر بر سر اندازه، رنگ و درخشش این سنگ هاست. آنها معمولا این سنگ ها را با چشم غیر مسلح، مورد بررسی قرار می دهند. اما هر دوی این ویژگی ها نیز می تواند بوسیله ی افراد عادی، نادیده گرفته شود. بنابراین، تصدیق کیفیت و تأیید آن، به خود این خرده فروشان، بستگی دارد.بازاریابی تجمعی
تقریباً تمام سنگ های زینتی، بدون توجه به رنگ و قمیت، فروخته می شوند. معیار اصلی فروش، کمیاب بودن آنهاست. از لحاظ اقتصادی، تقاضا برای هر سنگ زینتی، به طور قابل توجهی، متغیر می باشد. این اقلام، اقلامی تجملی هستند و ضرورتاً مورد نیاز برای زندگی ما محسوب نمی شوند. برای زمرد سبز نیز مسئله مشابه تمام سنگ های زینتی است.استفاده ها
سنگ های زینتی بریلی، تنها به عنوان سنگ زینتی، کاربرد دارند. در حال حاضر، کاربرد تجاری از این سنگ ها، وجود ندارد. تنها استفاده ی غیر زینتی از این سنگ ها، استفاده از morganite می باشد. این سنگ ها در تولید لنزهای چشمی کاربرد داشته است. اما امروزه، دیگر از آنها در این لنزها، استفاده نمی شود. استفاده های کنونی از این سنگ های زینتی، به صورت زیر است:زیورآلات و جواهرآلات: تقاضای اساسی برای سنگ های زینتی بریلی، در تولید جواهرآلات می باشد. رنگ، درخشش، وضوح ، برش و دوام، مهم ترین معیار می باشد. بعد از اینکه تمام این معیارها، در نظر گرفته شد، این سوال مطرح می شود که قیمت این قطعات و اثر آنها بر روی قیمت جواهر، چگونه است؟
نماد قدرت: سنگ های زینتی، به صورت سنتی، نماد قدرت پادشاهان و حکام تلقی می شده است. در حقیقت، هزینه های بالای آنها یک فاکتور مطلوب در این کاربرد است. این مهم است که نه تنها هزینه و نه تنها ظاهر، در این کاربرد، اهمیتی ندارد. کمیابی سنگ، در واقع نقش اصلی را ایفا می کند.
ذخیره سازی و سرمایه گذاری: این سنگ های زینتی، ارزش بالایی دارند و همچنین حجم آنها نیز کوچک است. از این رو، پادشاهان و حکمران ها در گذشته از این سنگ ها به عنوان ذخیره ی اقتصادی، بهره می برده اند.
استفاده از مطالب این مقاله، با ذکر منبع راسخون، بلامانع می باشد. منبع مقاله :
Uses of Industrial Minerals, Rocks and Freshwater/ Kaulir Kisor Chatterjee
/ج
.jpg "غیرت چیست؟ اقسام غیرت کدامند؟ علل بی غیرتی چیست؟")
