پاکستان؛دموکراسى ميليتاريستى
نويسنده:حسين صرافى
گفت و گو با مير محمود موسوى سفير سابق ايران در پاکستان
ماجرای بازگشت نواز شریف به پاکستان، بازداشت و بازگشتش به عربستان را چگونه تحلیل می کنید؟
با توجه به اینکه سال گذشته ژنرال مشرف اعلام کرده بود که درسال 2007 میلادی انتخابات را برگزار و حرکت به سوی دموکراسی را تسریع خواهد کرد، نواز شریف تلقی اش آن بود که می تواند در مبارزه سیاسى وارد شود.
از طرف دیگر رقیب سیاسی اش خانم بی نظیر بوتو وارد روند کارهای سیاسی برای حضور در قدرت شده بود. طبیعتاً ایشان سهم وحق خود می دانست که دراین مبارزات شرکت کند. با توجه به وضعیت داخلی پاکستان جهت بسیج افکارعمومی نیروهای سیاسی و... نواز شریف ترجیح می داد در پاکستان حضور داشته باشد.
بنابراین از مدتی قبل با مشورت با همراهان و همکارانش در داخل حزب مسلم ليگ وخارج از آن تصمیم گرفت به پاکستان بازگردد وتاریخ بازگشتش را ازچند روز قبل اعلام کرد. اما دولت فعلی پاکستان نمی خواست به مشکلات داخل پاکستان مشکل جدیدی افزوده شود.
لذا از قبل اعلام کرد اجازه نخواهد داد نواز شریف وارد پاکستان شود. این عکس العمل ازجانب دولت پاکستان قابل پیش بینی بود. تحلیل من آن است که در آینده نزدیک شاهد تحولات زیادی در پاکستان خواهيم بود خواهیم داشت.
منظور از تحولات گسترده چیست؟
وضعیت فعلی پاکستان بعد از کودتای 1999 در حقیقت حاصل تحولات منطقه ای و بین الملل زیادی است. به نظر می رسد یک اجماع عمومی در میان حامیان دولت پاکستان یعنی اروپا وامریکا حاصل شده که باید حرکت به سوی دموکراسی از طرف نظامیان شروع شود.
از آن طرف نوع برخورد آقای مشرف نشان می دهد ایشان موضوع را پذیرفته است. بحث بر سرچگونگی اجرا است و درحقیقت نوعی مبارزه سیاسی در داخل پاکستان وجود دارد و طبیعتاً در مبارزه باید منتظر بود تحولاتی ایجاد شود.
ادامه وضع جاری به نظر می رسد در این کشور مشکل باشد. اگرچه یکی از انتخابات های فعلی اعلام وضعیت فوق العاده در پاکستان یا ادامه حاکمیت نظامی است ولی خیلی ازتحلیلگران این موضوع را نمی پسندند.
این موضوع خطراتی به دنبال دارد. هم حامیان خارجی را ناراضی می کند، هم در داخل پاکستان می تواند مسائل را حادتر کند.
آینده سیاسی نواز شریف را چگونه می بینید؟
آینده سیاسی نواز شریف تمام شده نیست. چون ایشان توانایی حرکات سیاسی را دارد. به نظرم آینده اش بهتر از گذشته اش خواهد بود. به این دلیل که روند قضایای داخل پاکستان نشان می دهد که دوره بسته بودن سیاسی به سر آمده ودولت این کشور ناچار است به سمت دموکراسی حرکت کند.
طبیعتاً احزاب در چنین فضایی نقش بیشتری خواهند داشت. آقای نواز شریف که رئیس یکی از شاخه های حزب مسلم لیگ است در بازی های سیاسی داخل پاکستان سهم دارد. مجموع آمار و ارقامی که از رسانه های پاکستان به دست می آید نشان می دهد طرفداران ایشان در حد قابل توجه است.
بنابراین تا زمانی که پشتیبانی مردمی باشد به هر تقدیر می توان گفت فردی عالم سیاست را ترک نمی کند وبه استناد این حمایت می تواند حرکات خود را انجام وتنظیم کند.
اینکه حرکت بعدی نواز شریف چیست اجازه بدهید پیش بینی نکنیم ولی این به معنای خارج شدن از صحنه سیاسی نیست.
به نظر می رسد دوران حاکمیت ژنرال مشرف به سر آمده. به نظر شما چه کسی حاکمیت را به دست خواهد گرفت. نواز شریف یا بی نظیر بوتو؟
در اینجا عوامل مختلفی موثر است. شاید نتوانیم بگوییم دوران ریاست جمهوری ژنرال مشرف به سر آمده است. ببینید در حال حاضر حداقل یکی از جناح ها که حزب مردم خانم بی نظیر بوتو است مخالفتی با ادامه ریاست جمهوری ژنرال مشرف ندارند.
مخالفت آنها بر سر این است که ایشان دو پست داشته باشد. بنابر این می توانیم بگوییم به همراه طرفداران ژنرال مشرف پنجاه درصد مردم پاکستان روی اینکه آقای مشرف یک طرف قضایای سیاسی باشد مشکلی ندارند.
به این دلیل می توان گفت آقای مشرف از سیاست خارج نخواهند شد و ادامه خواهد داد. منتها درحال حاضر مذاکراتی برای انتقال درصدی از قدرت به اپوزسیون در حال انجام است. طبیعی است در این مرحله طرف مقابل می خواهد سهم بیشتری را بگیرد وآن طرف که در قدرت است قصد دارد سهم کمتری بپردازد.
در حال حاضر پاکستان در این فاز است. در مجموع حزب مردم ظرف چهاردهه گذشته نقش مهمی در پاکستان داشته، همین طور حزب مسلم لیگ که پیش از استقلال پاکستان ایجاد شد.
قصدم این است که بگویم نیروهای حاضر در اتمسفر سیاسی پاکستان صحنه را ترک نخواهند کرد بلکه ساختارشان تغییر خواهد کرد.
نواز شریف با سعودی ها روابط بسیار نزدیکی دارد. دستگیری و دیپورت ایشان به جده تاثیری سو بر روابط پاکستان وعربستان می گذارد؟
روابط پاکستان ودولت سعودی عمیق تر از این است که حرکتی مثل این بتواند برآن تاثیر بگذارد. به طور سنتی اين دو کشور روابط نزدیکی دارند. مردم پاکستان علاقه شان به اسلام وعربستان بالا است.
عربستان هم متوجه توانمندی های جامعه 17میلیونی پاکستان است. هر دو طرف خواستار رابطه خوب و ادامه این رابطه حسنه هستند. تصور نمی کنم اخراج نواز شریف تاثیری سو روی روابط دو کشور بگذارد
ماجرای بازگشت نواز شریف به پاکستان، بازداشت و بازگشتش به عربستان را چگونه تحلیل می کنید؟
با توجه به اینکه سال گذشته ژنرال مشرف اعلام کرده بود که درسال 2007 میلادی انتخابات را برگزار و حرکت به سوی دموکراسی را تسریع خواهد کرد، نواز شریف تلقی اش آن بود که می تواند در مبارزه سیاسى وارد شود.
از طرف دیگر رقیب سیاسی اش خانم بی نظیر بوتو وارد روند کارهای سیاسی برای حضور در قدرت شده بود. طبیعتاً ایشان سهم وحق خود می دانست که دراین مبارزات شرکت کند. با توجه به وضعیت داخلی پاکستان جهت بسیج افکارعمومی نیروهای سیاسی و... نواز شریف ترجیح می داد در پاکستان حضور داشته باشد.
بنابراین از مدتی قبل با مشورت با همراهان و همکارانش در داخل حزب مسلم ليگ وخارج از آن تصمیم گرفت به پاکستان بازگردد وتاریخ بازگشتش را ازچند روز قبل اعلام کرد. اما دولت فعلی پاکستان نمی خواست به مشکلات داخل پاکستان مشکل جدیدی افزوده شود.
لذا از قبل اعلام کرد اجازه نخواهد داد نواز شریف وارد پاکستان شود. این عکس العمل ازجانب دولت پاکستان قابل پیش بینی بود. تحلیل من آن است که در آینده نزدیک شاهد تحولات زیادی در پاکستان خواهيم بود خواهیم داشت.
منظور از تحولات گسترده چیست؟
وضعیت فعلی پاکستان بعد از کودتای 1999 در حقیقت حاصل تحولات منطقه ای و بین الملل زیادی است. به نظر می رسد یک اجماع عمومی در میان حامیان دولت پاکستان یعنی اروپا وامریکا حاصل شده که باید حرکت به سوی دموکراسی از طرف نظامیان شروع شود.
از آن طرف نوع برخورد آقای مشرف نشان می دهد ایشان موضوع را پذیرفته است. بحث بر سرچگونگی اجرا است و درحقیقت نوعی مبارزه سیاسی در داخل پاکستان وجود دارد و طبیعتاً در مبارزه باید منتظر بود تحولاتی ایجاد شود.
ادامه وضع جاری به نظر می رسد در این کشور مشکل باشد. اگرچه یکی از انتخابات های فعلی اعلام وضعیت فوق العاده در پاکستان یا ادامه حاکمیت نظامی است ولی خیلی ازتحلیلگران این موضوع را نمی پسندند.
این موضوع خطراتی به دنبال دارد. هم حامیان خارجی را ناراضی می کند، هم در داخل پاکستان می تواند مسائل را حادتر کند.
آینده سیاسی نواز شریف را چگونه می بینید؟
آینده سیاسی نواز شریف تمام شده نیست. چون ایشان توانایی حرکات سیاسی را دارد. به نظرم آینده اش بهتر از گذشته اش خواهد بود. به این دلیل که روند قضایای داخل پاکستان نشان می دهد که دوره بسته بودن سیاسی به سر آمده ودولت این کشور ناچار است به سمت دموکراسی حرکت کند.
طبیعتاً احزاب در چنین فضایی نقش بیشتری خواهند داشت. آقای نواز شریف که رئیس یکی از شاخه های حزب مسلم لیگ است در بازی های سیاسی داخل پاکستان سهم دارد. مجموع آمار و ارقامی که از رسانه های پاکستان به دست می آید نشان می دهد طرفداران ایشان در حد قابل توجه است.
بنابراین تا زمانی که پشتیبانی مردمی باشد به هر تقدیر می توان گفت فردی عالم سیاست را ترک نمی کند وبه استناد این حمایت می تواند حرکات خود را انجام وتنظیم کند.
اینکه حرکت بعدی نواز شریف چیست اجازه بدهید پیش بینی نکنیم ولی این به معنای خارج شدن از صحنه سیاسی نیست.
به نظر می رسد دوران حاکمیت ژنرال مشرف به سر آمده. به نظر شما چه کسی حاکمیت را به دست خواهد گرفت. نواز شریف یا بی نظیر بوتو؟
در اینجا عوامل مختلفی موثر است. شاید نتوانیم بگوییم دوران ریاست جمهوری ژنرال مشرف به سر آمده است. ببینید در حال حاضر حداقل یکی از جناح ها که حزب مردم خانم بی نظیر بوتو است مخالفتی با ادامه ریاست جمهوری ژنرال مشرف ندارند.
مخالفت آنها بر سر این است که ایشان دو پست داشته باشد. بنابر این می توانیم بگوییم به همراه طرفداران ژنرال مشرف پنجاه درصد مردم پاکستان روی اینکه آقای مشرف یک طرف قضایای سیاسی باشد مشکلی ندارند.
به این دلیل می توان گفت آقای مشرف از سیاست خارج نخواهند شد و ادامه خواهد داد. منتها درحال حاضر مذاکراتی برای انتقال درصدی از قدرت به اپوزسیون در حال انجام است. طبیعی است در این مرحله طرف مقابل می خواهد سهم بیشتری را بگیرد وآن طرف که در قدرت است قصد دارد سهم کمتری بپردازد.
در حال حاضر پاکستان در این فاز است. در مجموع حزب مردم ظرف چهاردهه گذشته نقش مهمی در پاکستان داشته، همین طور حزب مسلم لیگ که پیش از استقلال پاکستان ایجاد شد.
قصدم این است که بگویم نیروهای حاضر در اتمسفر سیاسی پاکستان صحنه را ترک نخواهند کرد بلکه ساختارشان تغییر خواهد کرد.
نواز شریف با سعودی ها روابط بسیار نزدیکی دارد. دستگیری و دیپورت ایشان به جده تاثیری سو بر روابط پاکستان وعربستان می گذارد؟
روابط پاکستان ودولت سعودی عمیق تر از این است که حرکتی مثل این بتواند برآن تاثیر بگذارد. به طور سنتی اين دو کشور روابط نزدیکی دارند. مردم پاکستان علاقه شان به اسلام وعربستان بالا است.
عربستان هم متوجه توانمندی های جامعه 17میلیونی پاکستان است. هر دو طرف خواستار رابطه خوب و ادامه این رابطه حسنه هستند. تصور نمی کنم اخراج نواز شریف تاثیری سو روی روابط دو کشور بگذارد
