شب ادراری
«بی اختیاری ادرار» به دفع‌مكرر ادرار در لباس یا رختخواب گفته‌می‌شــود كه معمولا به صــورت«شب ادراری» است، یعنی كودك‌در روز دفع ادرار را كنترل می‌كند امادر شب و هنگام خواب قادر به این‌كنترل نخواهد بود.
البته سنی كه شب‌ادراری به عنوان یك پدیده غیرطبیعی‌تلقی می‌شود به چندین عامل بستگی‌دارد كه عبارتند از:
سنی كه كودك‌كنترل ادرار را فراگرفته است
جنسیت‌وی
الگو و دفعات بی اختیاری
انتظار والدین از كودك
تقریبا ۱۵ درصد بچه‌های‌طبیعی تا ۵ سالگی دچار شب‌ادراری می‌شوند، اما وجود شب‌ادراری پس از این سن دیگرطبیعی نبوده و باید بررسی شود.شب ادراری در پسرها شایعتر ازدخترهاست و به طور كلی دختران‌نسبت به پسران زودتر قادر به‌كنترل ادرار خواهند بود.
۱ - كودك فقط در شب و هنگام‌خواب دچار بی‌اختیاری می‌گردد. ۸۰درصد موارد بی‌اختیاری به این شكل‌وجود دارد.
۲ - كودك فقط در روز دچاربی‌اختیاری می‌گردد.
۳ - كودك هم شب و هم روز دچاربی‌اختیاری می‌گردد.
در صورتی كه كودك هیچ وقت‌كنترل ادرار را فرانگرفته باشد «بی‌اختیاری اولیه» و اگر حداقل به مدت یك سال كودك قادر به كنترل‌ادرار بوده و بعد مبتلا به بی‌اختیاری‌ادرار گردد «بی‌اختیاری ثانویه» نامیده‌می‌شود.
توجه كنید در صورتی كه كودك‌هرگز كنترل ادرار نداشته یابی‌اختیاری هم در شب و هم در روزدارد به خصوص در پسر بچه‌های مبتلا به‌بی‌اختیاری در روز، احتمال وجوداختلال عضوی دستگاه ادراری زیادبوده و باید برای بررسی بیشتر به‌پزشك ارجاع شوند.
تأخیر در تكامل مغزی: كنترل ادرار یعنی تكامل مغز برای این‌كه بتواند دریچه پیشابراه را كه درست‌زیر مجرای خروجی مثانه قرار دارد به‌اراده شخص منقبض یا شل كند و به‌این ترتیب تخلیه ادرار با اراده وخواست شخص انجام شود. این درواقع بخشی از تكامل عمومی كودك‌است و باید به تدریج كسب شود.عوامل داخلی یا خارجی می‌توانندتكامل این بخش را به تأخیر بیندازنددر نتیجه كودك به علت تأخیر درتكامل مغزی قادر به كنترل صحیح‌ادرار خود نیست.
سالهای دوم تا چهارم زندگی دوره‌نسبتا حساس زندگی در تكامل كنترل‌ادرار می‌باشد. فشارهای اجتماعی و استرس به عنوان عامل خارجی كنترل‌ادراری را به تعویق انداخته بی‌اختیاری ادراری ثانویه را تشدید می‌كند. در بچه‌های كوچك بروز شب ادراری رابطه‌ای خاص با تولد خواهر و برادر،بستری شدن در بیمارستان بین ۲ تا۴ سالگی، شروع مدرسه، از هم‌گسستگی خانواده به علت طلاق یامرگ و نقل مكان به خانه‌ای جدیددارد. معمولا این كودكان با گذشت زمان‌و تكامل مغز بهبود می‌یابند.
ارث: احتمال بروز شب‌ادراری در كودكانی كه والدین آنهاخود مبتلا به شب ادراری بوده‌اند بیشتراست و اكثریت كودكان مبتلا یكی ازبستگان آنان نیز دچار این اختلال بوده‌یا می‌باشند.
خواب: بعضی‌ها عقیده دارندشب ادراری به این دلیل اتفاق می‌افتدكه كودك خواب عمیق‌تری نسبت به‌سایر كودكان دارد در نتیجه متوجه‌پربودن مثانه و خروج ادرار نمی‌شود.اما مطالعات نشان می‌دهد كه خواب‌این كودكان مانند سایرین بوده وبی‌اختیاری در هر مرحله از خواب (چه‌مرحله خواب عمیق و چه مرحله خواب‌سبك) اتفاق می‌افتد. معمولا شب‌ادراری در ساعات اولیه خواب روی‌می‌دهد.
اختلالات روانی: اختلال‌روانی فقط در ۲۰ درصد این كودكان‌وجود دارد. در صورت باقی ماندن‌مشكل شب ادراری در سنین بالاتراحتمال وجود این اختلالات بیشترخواهد بود.
علل عضوی: در صورت‌وجود اختلال عضوی در دستگاه‌ادراری عمدتاً كودك دچار«بی‌اختیاری در روز» و «بی‌اختیاری‌اولیه» می‌باشد، به عبارت دیگر این‌كودكان هیچ وقت كنترل ادرار رافرانگرفته‌اند. بنابراین كودك مبتلا به‌بی‌اختیاری در روز باید به پزشك‌ارجاع شود تا در صورت وجود علل‌عضوی، با رفع آن، بی‌اختیاری كودك‌نیز رفع گردد.
استفاده از تشكچه‌های مخصوص‌كه با رسیدن اندك رطوبت به آن زنگ‌به صدا درمی‌آید سبب بیداری كودك‌هنگام شروع دفع ادرار و كنترل آن‌می‌گردد. این روش در بیش از ۵۰درصد موارد موجب كنترل ادرار دركودكان مبتلا به "شب ادراری" شده‌است.
از داروها بندرت و فقط به عنوان‌آخرین وسیله و در موارد شدیداستفاده می‌شود. اكثر این كودكان بامصرف دارو بهتر می‌شوند و تقریبایك سوم آنان بهبودی كامل خواهندیافت، اما احتمال عود شب ادراری در برخی نیز وجود دارد.
منبع: www. seemorgh.com
البته سنی كه شب‌ادراری به عنوان یك پدیده غیرطبیعی‌تلقی می‌شود به چندین عامل بستگی‌دارد كه عبارتند از:
تقریبا ۱۵ درصد بچه‌های‌طبیعی تا ۵ سالگی دچار شب‌ادراری می‌شوند، اما وجود شب‌ادراری پس از این سن دیگرطبیعی نبوده و باید بررسی شود.شب ادراری در پسرها شایعتر ازدخترهاست و به طور كلی دختران‌نسبت به پسران زودتر قادر به‌كنترل ادرار خواهند بود.
انواع بی اختیاری ادرار
۱ - كودك فقط در شب و هنگام‌خواب دچار بی‌اختیاری می‌گردد. ۸۰درصد موارد بی‌اختیاری به این شكل‌وجود دارد.
۲ - كودك فقط در روز دچاربی‌اختیاری می‌گردد.
۳ - كودك هم شب و هم روز دچاربی‌اختیاری می‌گردد.
در صورتی كه كودك هیچ وقت‌كنترل ادرار را فرانگرفته باشد «بی‌اختیاری اولیه» و اگر حداقل به مدت یك سال كودك قادر به كنترل‌ادرار بوده و بعد مبتلا به بی‌اختیاری‌ادرار گردد «بی‌اختیاری ثانویه» نامیده‌می‌شود.
توجه كنید در صورتی كه كودك‌هرگز كنترل ادرار نداشته یابی‌اختیاری هم در شب و هم در روزدارد به خصوص در پسر بچه‌های مبتلا به‌بی‌اختیاری در روز، احتمال وجوداختلال عضوی دستگاه ادراری زیادبوده و باید برای بررسی بیشتر به‌پزشك ارجاع شوند.
علل بروز شب ادراری
تأخیر در تكامل مغزی: كنترل ادرار یعنی تكامل مغز برای این‌كه بتواند دریچه پیشابراه را كه درست‌زیر مجرای خروجی مثانه قرار دارد به‌اراده شخص منقبض یا شل كند و به‌این ترتیب تخلیه ادرار با اراده وخواست شخص انجام شود. این درواقع بخشی از تكامل عمومی كودك‌است و باید به تدریج كسب شود.عوامل داخلی یا خارجی می‌توانندتكامل این بخش را به تأخیر بیندازنددر نتیجه كودك به علت تأخیر درتكامل مغزی قادر به كنترل صحیح‌ادرار خود نیست.
سالهای دوم تا چهارم زندگی دوره‌نسبتا حساس زندگی در تكامل كنترل‌ادرار می‌باشد. فشارهای اجتماعی و استرس به عنوان عامل خارجی كنترل‌ادراری را به تعویق انداخته بی‌اختیاری ادراری ثانویه را تشدید می‌كند. در بچه‌های كوچك بروز شب ادراری رابطه‌ای خاص با تولد خواهر و برادر،بستری شدن در بیمارستان بین ۲ تا۴ سالگی، شروع مدرسه، از هم‌گسستگی خانواده به علت طلاق یامرگ و نقل مكان به خانه‌ای جدیددارد. معمولا این كودكان با گذشت زمان‌و تكامل مغز بهبود می‌یابند.
ارث: احتمال بروز شب‌ادراری در كودكانی كه والدین آنهاخود مبتلا به شب ادراری بوده‌اند بیشتراست و اكثریت كودكان مبتلا یكی ازبستگان آنان نیز دچار این اختلال بوده‌یا می‌باشند.
خواب: بعضی‌ها عقیده دارندشب ادراری به این دلیل اتفاق می‌افتدكه كودك خواب عمیق‌تری نسبت به‌سایر كودكان دارد در نتیجه متوجه‌پربودن مثانه و خروج ادرار نمی‌شود.اما مطالعات نشان می‌دهد كه خواب‌این كودكان مانند سایرین بوده وبی‌اختیاری در هر مرحله از خواب (چه‌مرحله خواب عمیق و چه مرحله خواب‌سبك) اتفاق می‌افتد. معمولا شب‌ادراری در ساعات اولیه خواب روی‌می‌دهد.
اختلالات روانی: اختلال‌روانی فقط در ۲۰ درصد این كودكان‌وجود دارد. در صورت باقی ماندن‌مشكل شب ادراری در سنین بالاتراحتمال وجود این اختلالات بیشترخواهد بود.
علل عضوی: در صورت‌وجود اختلال عضوی در دستگاه‌ادراری عمدتاً كودك دچار«بی‌اختیاری در روز» و «بی‌اختیاری‌اولیه» می‌باشد، به عبارت دیگر این‌كودكان هیچ وقت كنترل ادرار رافرانگرفته‌اند. بنابراین كودك مبتلا به‌بی‌اختیاری در روز باید به پزشك‌ارجاع شود تا در صورت وجود علل‌عضوی، با رفع آن، بی‌اختیاری كودك‌نیز رفع گردد.
درمان
استفاده از تشكچه‌های مخصوص‌كه با رسیدن اندك رطوبت به آن زنگ‌به صدا درمی‌آید سبب بیداری كودك‌هنگام شروع دفع ادرار و كنترل آن‌می‌گردد. این روش در بیش از ۵۰درصد موارد موجب كنترل ادرار دركودكان مبتلا به "شب ادراری" شده‌است.
از داروها بندرت و فقط به عنوان‌آخرین وسیله و در موارد شدیداستفاده می‌شود. اكثر این كودكان بامصرف دارو بهتر می‌شوند و تقریبایك سوم آنان بهبودی كامل خواهندیافت، اما احتمال عود شب ادراری در برخی نیز وجود دارد.
منبع: www. seemorgh.com
