مکروهات وضو
نويسنده: محمد وحيدي
1. اسراف در آب وضو مکروه است لکن اسباغ ( کامل وضو گرفتن ) مستحب است و گفته شدکه آب وضو به مقدار يک مد باشد و ظاهر آن است که اين مقدار آب براي تمامي واجبات و مستحبات وضو از افعال و مقدمات و مضمضه و استنشاق و شستن دو دست قبل از وضو مي باشد . (1)
سؤال : در عروه الوثقي ، مسأله 45 ، افعال وضو فرموده است : « الاسراف في مساء الوضوء مکروه » با اين که اسراف حرام است ، مقصود از اين عبارت چيست ؟
جواب : مستحب است آب وضو يک مد باشد و همان گونه که در روايات آمده است ، مصرف بيش از آن مقدار ، ولو کمي بيشتر باشد ، اسراف محسوب مي شود و مکروه است ، از امام صادق عليه السلام نقل شده که فرمود: براي خداوند متعال فرشته اي است که اسراف وضو را مي نويسد، همان گونه که نقصان و کم گذشتن آن را مي نويسد.(2) و از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم نقل شده که فرمود : مقدار آب وضو يک مد است و مقدار آب غسل يک صاع است وبعد از من مردمي مي آيند که اين مقدار آب را کم مي شمارند ، اين مردم بر خلاف سنت من هستند و کسي که بر سنت من ثابت باشد ( وضو را به يک مد و غسل را به يک صاع انجام دهد ) در بهشت قدس با من است . (3)
و ظاهرا نظر صاحب عروه الوثقي قدس سره که فرموده است : اسراف در آب وضو مکروه است ، در جايي و در وقتي است که براي آب ارزش و قيمت نباشد و اما اگر مصرف بيش از آن مقدار ، در جايي باشد که براي آب ارزش و قيمت باشد ، يا کم آبي باشد ، اسراف و حرام است مانند اسراف در چيزهاي ديگر . (4)
2. کمک گرفتن از ديگران در مقدمات نزديک وضو مانند آب ريختن در دست وضوگيرنده مکروه است و اما در شستن و مسح ها جايز نيست .
3. وضو گرفتن با آبي که به وسيله ي حرارت خورشيد گرم شده است و هم چنين غساله ي حدث اکبر و هم چنين آبي که رنگ و مزه اش به غير اوصاف نجس تغيير کرده است .
4. وضو گرفتن از ظروف طلا کاري و نقره کاري شده و يا ظروفي که داراي صورت و عکس هستند .
5. وضو گرفتن در مکان استنجاء ( مکان تطهير مخرج بول و غائط )
سؤال : شنيده ايم که وضو گرفتن در بيت الخلاء مکروه است و سبب فقر مي گردد و حال اين که در اين زمان بيت الخلاء و حمام و لباس شويي و دستشويي در يک مکان اند و در سابق جدا بودند آيا اين کراهت باقي است ؟
جواب : آنچه مکروه است وضو گرفتن در مکان استنجاء است اما در دستشويي مورد سؤال کراهت ندارد . (5)
6. خشک کردن آب وضو . (6)
سؤال : در عروه الوثقي ، مسأله 45 ، افعال وضو فرموده است : « الاسراف في مساء الوضوء مکروه » با اين که اسراف حرام است ، مقصود از اين عبارت چيست ؟
جواب : مستحب است آب وضو يک مد باشد و همان گونه که در روايات آمده است ، مصرف بيش از آن مقدار ، ولو کمي بيشتر باشد ، اسراف محسوب مي شود و مکروه است ، از امام صادق عليه السلام نقل شده که فرمود: براي خداوند متعال فرشته اي است که اسراف وضو را مي نويسد، همان گونه که نقصان و کم گذشتن آن را مي نويسد.(2) و از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم نقل شده که فرمود : مقدار آب وضو يک مد است و مقدار آب غسل يک صاع است وبعد از من مردمي مي آيند که اين مقدار آب را کم مي شمارند ، اين مردم بر خلاف سنت من هستند و کسي که بر سنت من ثابت باشد ( وضو را به يک مد و غسل را به يک صاع انجام دهد ) در بهشت قدس با من است . (3)
و ظاهرا نظر صاحب عروه الوثقي قدس سره که فرموده است : اسراف در آب وضو مکروه است ، در جايي و در وقتي است که براي آب ارزش و قيمت نباشد و اما اگر مصرف بيش از آن مقدار ، در جايي باشد که براي آب ارزش و قيمت باشد ، يا کم آبي باشد ، اسراف و حرام است مانند اسراف در چيزهاي ديگر . (4)
2. کمک گرفتن از ديگران در مقدمات نزديک وضو مانند آب ريختن در دست وضوگيرنده مکروه است و اما در شستن و مسح ها جايز نيست .
3. وضو گرفتن با آبي که به وسيله ي حرارت خورشيد گرم شده است و هم چنين غساله ي حدث اکبر و هم چنين آبي که رنگ و مزه اش به غير اوصاف نجس تغيير کرده است .
4. وضو گرفتن از ظروف طلا کاري و نقره کاري شده و يا ظروفي که داراي صورت و عکس هستند .
5. وضو گرفتن در مکان استنجاء ( مکان تطهير مخرج بول و غائط )
سؤال : شنيده ايم که وضو گرفتن در بيت الخلاء مکروه است و سبب فقر مي گردد و حال اين که در اين زمان بيت الخلاء و حمام و لباس شويي و دستشويي در يک مکان اند و در سابق جدا بودند آيا اين کراهت باقي است ؟
جواب : آنچه مکروه است وضو گرفتن در مکان استنجاء است اما در دستشويي مورد سؤال کراهت ندارد . (5)
6. خشک کردن آب وضو . (6)
پي‌نوشت:
1. همان ، ج 1 ، في افعال الوضوء ، مسئله 45 .
2. وسائل الشيعه ، ج 1 ، ص 340 .
3. همان ، 339 .
4. جامع المسائل ، ج 2 ، سؤال 121 .
5. صراط النجاه ، ج 1 ، ص 44 ، سؤال 91 .
6. العروه الوثقي ، ج 1 ، فصل في مکروهاته ( الوضوء ) .
