اهميت نماز جماعت
نويسنده: محمد وحيدي
1. اجر و پاداش فراوان دارد
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند : صلاه الرجل في جماعه ، خير من صلاته في بيته أربعين سنه . قيل يا رسول الله ! صلاه يوم ؟ فقال : صلاه واحده ؛ (1)
نمازي که شخص با جماعت مي خواند بهتر است از اين که در خانه اش چهل سال نماز بگزارد . گفته شد اي رسول خدا ! نماز يک روز بهتر از نماز چهل است؟ فرمود : يک نماز .
2. شرط قبولي نماز است
حضرت باقر عليه السلام فرمودند : ... من ترکها رغبه عنها و عن جماعه المؤمنين لغير عذر و لا لعله فلا صلاه له ؛ (2)
هر کس که از روي بي اعتنايي در نماز جماعت شرکت نکند و عذر و مريضي هم نداشته باشد نمازش قبول نمي شود .
3. عدول از نماز واجب به مستحب و حتي قطع کردن مستحبي به خاطر رسيدن به جماعت سفارش شده است
مسأله : اگر در حال خواند نماز نافله ، نماز جماعت منعقد شود و خوف نرسيدن به آن داشته باشد، مستحب است نافله را قطع کند و اگر به طور فرادي مشغول نماز واجب باشد ، مستحبا ست به نماز نافله عدول و نافله را دو رکعتي تمام نمايد و اين در صورتي است که از محل عدول نگذشته باشد ، مثل اين که داخل رکوع رکعت سوم شده باشد . (3)
4. نماز جماعت مختصري که اول وقت هم خوانده نشود بهتر است از نماز فراداي طولاني اول وقت و هم چنين در شکسته و تمام
مسأله : مستحب است براي اقامه ي جماعت منتظر بمانند - چه امام جماعت باشد و چه مأموم - و اين انتظار بهتر است از اين که نمازشان را در اول وقت و فرادي بخوانند . و هم چنين مستحب است نماز جماعت مختصر را بر نماز فرادي طولاني ترجيح دهند ؛ ولي بعضي از فقها فرموده اند : (4) نماز فرادي در وقت فضيلت ، افضل از نماز جماعت در غير وقت فضيلت است .
سؤال : در بعضي از کارخانه ها نماز جماعت برقرار است ، کساني در کارخانه ها هستند که نمازشان شکسته است ( و وقتي به منزل مي روند بايد نمازشان را تمام بخوانند ) و در نماز جماعت شرکت نمي کنند ، آيا در اول وقت ، نمازشان را با جماعت بخوانند بهتر است يا اين که صبر کنند و بعدا نمازهايشان را در خانه به صورت تمام بخوانند ؟
ج: مخير هستند و بهتر است اول وقت و به جماعت بخوانند . (5)
5. نابينايان هم لازم است شرکت کنند
حضرت صادق عليه السلام مي فرمايد : هم رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم باحراق قوم في منازلهم کانوا يصلون في منازلهم و لا يصلون الجماعه ، فأتاه رجل أعمي فقال : يا رسول الله ، أنا ضرير البصر ، و ربما أسمع النداء و لا أجد من يقودني الي الجماعه و الصلاه معک ، فقال له النبي صلي الله عليه و آله و سلم : شد من منزلک الي المسجد حبلا و احضر الجماعه ؛ (6)
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم تصميم گرفتند خانه ي بعضي از اصحابشان را که در منزل نماز مي خواندند و به نماز جماعت مسجد حاضر نمي شدند به آتش بکشند ، شخص نابينايي آمد و عرض کرد : اي رسول خدا ! من چشم ندارم ، صداي اذان را مي شنوم ؛ ولي کسي را ندارم که مرا کمک نمايد تا به مسجد آمده و با شما جماعت بخوانم . حضرت فرمودند : از منزلت به مسجد طنابي بکش و به وسيله ي آن به جماعت شرکت کن .
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند : صلاه الرجل في جماعه ، خير من صلاته في بيته أربعين سنه . قيل يا رسول الله ! صلاه يوم ؟ فقال : صلاه واحده ؛ (1)
نمازي که شخص با جماعت مي خواند بهتر است از اين که در خانه اش چهل سال نماز بگزارد . گفته شد اي رسول خدا ! نماز يک روز بهتر از نماز چهل است؟ فرمود : يک نماز .
2. شرط قبولي نماز است
حضرت باقر عليه السلام فرمودند : ... من ترکها رغبه عنها و عن جماعه المؤمنين لغير عذر و لا لعله فلا صلاه له ؛ (2)
هر کس که از روي بي اعتنايي در نماز جماعت شرکت نکند و عذر و مريضي هم نداشته باشد نمازش قبول نمي شود .
3. عدول از نماز واجب به مستحب و حتي قطع کردن مستحبي به خاطر رسيدن به جماعت سفارش شده است
مسأله : اگر در حال خواند نماز نافله ، نماز جماعت منعقد شود و خوف نرسيدن به آن داشته باشد، مستحب است نافله را قطع کند و اگر به طور فرادي مشغول نماز واجب باشد ، مستحبا ست به نماز نافله عدول و نافله را دو رکعتي تمام نمايد و اين در صورتي است که از محل عدول نگذشته باشد ، مثل اين که داخل رکوع رکعت سوم شده باشد . (3)
4. نماز جماعت مختصري که اول وقت هم خوانده نشود بهتر است از نماز فراداي طولاني اول وقت و هم چنين در شکسته و تمام
مسأله : مستحب است براي اقامه ي جماعت منتظر بمانند - چه امام جماعت باشد و چه مأموم - و اين انتظار بهتر است از اين که نمازشان را در اول وقت و فرادي بخوانند . و هم چنين مستحب است نماز جماعت مختصر را بر نماز فرادي طولاني ترجيح دهند ؛ ولي بعضي از فقها فرموده اند : (4) نماز فرادي در وقت فضيلت ، افضل از نماز جماعت در غير وقت فضيلت است .
سؤال : در بعضي از کارخانه ها نماز جماعت برقرار است ، کساني در کارخانه ها هستند که نمازشان شکسته است ( و وقتي به منزل مي روند بايد نمازشان را تمام بخوانند ) و در نماز جماعت شرکت نمي کنند ، آيا در اول وقت ، نمازشان را با جماعت بخوانند بهتر است يا اين که صبر کنند و بعدا نمازهايشان را در خانه به صورت تمام بخوانند ؟
ج: مخير هستند و بهتر است اول وقت و به جماعت بخوانند . (5)
5. نابينايان هم لازم است شرکت کنند
حضرت صادق عليه السلام مي فرمايد : هم رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم باحراق قوم في منازلهم کانوا يصلون في منازلهم و لا يصلون الجماعه ، فأتاه رجل أعمي فقال : يا رسول الله ، أنا ضرير البصر ، و ربما أسمع النداء و لا أجد من يقودني الي الجماعه و الصلاه معک ، فقال له النبي صلي الله عليه و آله و سلم : شد من منزلک الي المسجد حبلا و احضر الجماعه ؛ (6)
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم تصميم گرفتند خانه ي بعضي از اصحابشان را که در منزل نماز مي خواندند و به نماز جماعت مسجد حاضر نمي شدند به آتش بکشند ، شخص نابينايي آمد و عرض کرد : اي رسول خدا ! من چشم ندارم ، صداي اذان را مي شنوم ؛ ولي کسي را ندارم که مرا کمک نمايد تا به مسجد آمده و با شما جماعت بخوانم . حضرت فرمودند : از منزلت به مسجد طنابي بکش و به وسيله ي آن به جماعت شرکت کن .
پينوشت:
1. مستدرک الوسائل ، ج 6 ، ص 446 .
2. همان ، ص 450 .
3. تحرير الوسيله ، ج 1 ، القول في احکام الجماعه مسئله 15 و توضيح المسائل مراجع ، مسأله 1449 و 1450 .
4. العروه الوثقي ، ج 1 ، في مستحبات الجماعه فصل 49 ، مسئله 13 و توضيح المسائل مراجع ، مسأله 1402.
5. استفتاآت امام ، ج 1 ، ص 276 ، سؤال 473 .
6. وسائل الشيعه ، ج 5 ، ص 377 .