کارکرد‌های دستگاه قلبی و عروقی

دستگاه قلبی و عروقی یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن انسان است که کارکرد‌های مختلفی مانند انتقال خون و اکسیژن و تنظیم دمای بدن را انجام می‌دهد. قلب یکی از حیاتی‌ترین اجزای دستگاه قلبی و عروقی انسان است که دستگاهی پیچیده است که کارکرد حیاتی توزیع خون دربدن را انجام می‌دهد. خون از طریق شبکه‌ای از عروق به قسمت‌های مختلف بدن منتقل می‌شود. اجزای این دستگاه پشت سر هم کار می‌کنند تا کار توزیع خون و مواد مغذی در بدن را انجام دهند.

کارکرد‌های دستگاه قلبی و عروقی:

کارکرد‌های انجام شده توسط این دستگاه را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد: انتقال، تنظیم و حفاظت. قلب و رگ‌های خونی این کار را با هماهنگی دستگاه‌های دیگر برای کارکرد طبیعی بدن انجام می‌دهند.
انتقال: دستگاه قلبی و عروقی مجتمعاً کار می‌کند تا اکسیژن را از ریه‌ها به سلول‌های مختلف بدن منتقل کند. اکسیژن و مواد مغذی که جذب خون می‌شوند از طریق خون در قسمت‌های مختلف بدن به گردش در می‌آیند. دفع مواد زائدی مانند کربن دی اکسید تولید شده توسط سلول‌ها و انتقال هورمون‌ها از غدد مختلف نیز توسط اندام‌های این دستگاه انجام می‌شود. این کارکرد انتقال توسط خون شبکه عروق خونی انجام می‌شود.
حفاظت: گلبول‌های سفید که در خون حضور دارند از بدن در مقابل عفونت و بیماری محافظت می‌کنند. پروتئین‌ها و پادتن‌های مورد نیاز برای از بین بردن ویروس‌ها، باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا نیز توسط خون به قسمت‌های مختلف بدن فرستاده می‌شوند. کارکرد مهم دیگر حفاظت از بدن در مقابل از دست دادن خون زیاد از طریق فرآیند لخته شدن خون است.
تنظیم: کارکرد مهم دیگر تنظیم غلظت یون‌های هیدروژن و تنظیم دمای بدن است. دستگاه قلبی و عروقی همچنین محتویات آب و نمک سلول‌ها را در بدن تنظیم می‌کند.

اجزای دستگاه قلبی و عروقی

قلب انسان اندام کلیدی دستگاه قلبی و عروقی است. قلب چهار حفره دارد و تقریباً هم اندازه مشت بسته است. حفره‌های بالایی قلب دهلیز راست و چپ نامیده می‌شوند. حفره‌های پایینی بطن راست و چپ نامیده می‌شوند. دریچه میترال و دریچه سه لختی دریچه‌های دهلیزی – بطنی هستند که بین دهلیز‌ها و بطن‌ها قرار گرفته‌اند. درحالیکه دریچه میترال بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار گرفته است، دریچه سه لختی بین دهلیز راست و بطن راست وجود دارد. این دریچه‌ها با انقباض و شل شدن قلب باز و بسته می‌شوند. دریچه ریوی و دریچه آئورتی دریچه‌های هلالی هستند که در پایه شریان ریوی و آئورت واقع شده‌اند.
خون فاقد اکسیژن از بدن وارد دهلیز راست می‌شود. هنگامی که دهلیز منقبض می‌شود، خون به بطن راست منتقل می‌شود. دریچه ریوی با انقباض بطن راست منقبض می‌شود. خون از شریان ریوی به ریه‌ها وارد می‌شود. در حالیکه دهلیز راست و بطن راست خون فاقد اکسیژن را از ورید‌ها می‌گیرند و آن را به ریه‌ها پمپاژ می‌کنند، دهلیز چپ و بطن چپ خون دارای اکسیژن را از ریه‌ها دریافت می‌کنند و این خون را به قسمت‌های مختلف بدن پمپاژ می‌کنند. انقباض دهلیز چپ به دنبال باز شدن دریچه میترال اتفاق می‌افتد. با انقباض بطن چپ، دریچه آئورتی باز می‌شود. خون وارد آئورت می‌شود و این خون دارای اکسیژن در بدن گردش پیدا می‌کند.

خون

خون مایعی تخصص یافته است که به طور پیوسته در بدن با کمک قلب و رگ‌های خونی در حال گردش است. در حالیکه ریه‌ها خون فاقد اکسیژن را اکسیژن‌دار می‌کنند، قلب خون اکسیژن‌دار را به قسمت‌های مختلف بدن پمپاژ می‌کند. خون حاوی پلاسما، گلبو‌ل‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌هاست. درحالیکه گلبول‌های سفید به محافظت از بدن در مقابل عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند، گلبول‌های سفید به بافت‌ها اکسیژن حمل می‌کنند. پلاکت‌ها نقش حیاتی در لخته شدن خون دارند. خون به انتقال اکسیژن و مواد مغذی به بافت‌ها و اندام‌های بدن کمک می‌کند. فرآیند دفع مواد زائد متابولیک نیز با کمک خون انجام می‌شود.

عروق خونی

عروق خونی به شریان‌ها، ورید‌ها و مویرگ‌ها تقسیم می‌شوند. شریان‌ها عروق خونی هستند که خون را از قلب به قسمت‌های دیگر بدن منتقل می‌کنند. آئورت و شریان‌های کرونری شریان‌های سیستمیک هستند. آئورت بزرگ‌ترین شریانی است که خون اکسیژن‌دار را از بطن چپ منتقل می‌کند. شریان‌های کرونری خون به قلب حمل می‌کنند. شریان ریوی خون فاقد اکسیژن را از قلب به ریه‌ها منتقل می‌کند. مویرگ‌ها عروق خونی کوچکی هستند که شریانچه‌ها را به ورید‌های کوچکی که وریدچه نامیده می‌شوند متصل می‌کنند. این شریان‌های کوچک به شبکه بزرگتری از شریان‌های بزرگ‌تر منشعب می‌شوند که خون را به ورید اجوف حمل می‌کند که بزرگ‌ترین ورید بدن انسان است. خون فاقد اکسیژن از نیمه بالایی و پایینی بدن به دهلیز راست توسط ورید اجوف منتقل می‌شود. خون سپس، برای جذب اکسیژن به ریه‌ها پمپاژ می‌شود. خون اکسیژن‌دار سپس به قسمت چپ قلب پمپاژ می‌شود و از اینجا شریان‌ها خون را به قسمت‌های دیگر انتقال می‌دهند. مویرگ‌ها اکسیژن و مواد مغذی فراهم شده برای آن‌ها را با استفاده از شریان‌ها توزیع می‌کنند و مواد زائد را از جریان خون دفع می‌کنند.
همه اندام‌های دستگاه قلبی و عروقی باید پشت سر هم کار کنند تا اکسیژن و مواد مغذی لازم بافت‌ها و اندام‌های بدن را فراهم کنند. برای حفظ سلامت دستگاه قلبی و عروقی از رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و سبک زندگی سالم استفاده کنید.