شئون و فرهنگ عزاداری
● نويسنده: محمد - مجتبی زاده
یکی از ویژگیهای بارز مکتب تشیّع، برپائی مراسم عزاداری در مصائب اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) و خصوصاً حضرت سید الشهداء (علیه السلام) است. این عزاداری ها نقش به سزائی در تداوم و استمرار نهضت سرخ حسینی (علیه السلام) تا به امروز داشته و منجر به رسیدن پیام سالار شهیدان مبنی بر ظلم ستیزی، رادمردی و آزادگی به گوش جهانیان شده است. در بیان اهمیت عزاداری بر سالار شهیدان همین بس که بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) فرموده اند: «ما هر چه داریم از عزاداری سید الشهداء (علیه السلام) است».
درسایۀ این عزاداری است که مکتب بزرگ اسلام زنده مانده است. چرا که رهبر آزادگان جهان مهم ترین هدف و مقصود خود را زنده نگه داشتن اسلام معرفی می کند. به واسطۀ عزاداری بر امام حسین (علیه السلام) شور و احساس خاصی در دل مؤمنین پدید می آید. این شور و احساس است که تمام دلها را متوجه خدا و بیزاری از طاغوت می نماید.
چنین می توان نتیجه گرفت که زنده نگه داشتن حماسۀ سرخ حسینی به منزلۀ زنده نگه داشتن اسلام است. با نگاهی به تاریخ ایران در دوران ننگین پهلوی مشخص می شود که تمام فعالیتها و نقشه های مسیونرهای مسیحی با آمدن ماه محرم و صفر تماماً نقش بر آب می شد. در روز عاشورا شاهد به منصّه ظهور رسیدن مصداق عینی انسانیت هستیم. چه بسیارند بزرگمردانی که با الهام از حماسه آفرینان عاشورا دنیا را متحول کرده اند. این مجالس عزای امام حسین (علیه السلام) است که بهترین الگوهای بشریت را به انسانها شناسانده است.
در مجالس عزای امام حسین (علیه السلام) است که با آرمانهای الهی و والای حضرت سید الشهداء (علیه السلام) و اهلبیت عصمت و طهارت (علیه السلام) تجدید میثاق می کنیم. در این مجالس است که با خدا پیمان می بندیم همیشه فدائی اهل بیت (علیه السلام) خواهیم بود و از هیچ کوششی برای یاری رسانی به امام زمان (علیه السلام) فروگذار نخواهیم کرد. دراین مجالس است که همنوا با امام زمان (علیه السلام) خویش فریاد می زنیم:
هزار حیف که نبودم به روز عاشورا
که یاری تو نمایم به دشت کرب و بلا
ولی تلافی آن می کنم به صبح و مساء
لِأَندو بأَنَکَ فی کُلِ حالِ یا جدا
به کربلا که نبودم کنم تور را یاری
ولیک روز و شب می کنم عزاداری
در عزای امام حسین (علیه السلام) گریستن از افضل عبادات است. از اینرو، در طول تاریخ، شیعیان با عزاداری پاک و بی آلایش خود به بهترین شکل این امر مهم را به جا می آوردند. امّا متأسفانه، در سال های اخیر شاهد رواج و ورود بدعتهایی به عزاداری بوده ایم، این بدعتها نه تنها فاقد ارزش بوده بلکه صدمات جبران ناپذیری بر پیکرۀ اسلام وارد می نماید. از اینرو وظیفۀ همگان است که از بدعتها و تحریفات دوری نموده و عزایی در شأن اهل بیت(علیه السلام) برگزار نمایند. دراین قسمت راهکارهایی جهت حفظ شئون و فرهنگ عزاداری ارائه می دهیم.
1- بیان حقایق عاشورا
متأسفانه بعضاً مشاهده می شود برای تحریک احساسات عزاداران و افزایش شور و هیجان مجلس مطالبی غیر مستند و خلاف واقع بیان می گردد. گاهاً این مطالب چنان تعریف شده هستند که بهانه به دست دشمنان داده و از طرفی دیگر شأن و منزلت الهی اهل بیت را پائین می آورند. پس وظیفۀ تمام ذاکرین این است که با مطالعۀ دقیق تاریخ و رجوع به احادیث و روایات به صحت مطالب خود پی برده و سره را از ناسره بازشناسند.
2- رعایت حقوق شهروندان
اسلام به عنوان پیشرفته ترین مکتب الهی تأکید بسیار زیادی روی رعایت حقوق دیگران کرده است. متأسفانه برخی از هیئات با استفاده از پیشرفته ترین سیستم های صوتی به نام عزاداری تا نیمه های شب بلندگوهای خارج از مساجد خود را روشن نگه داشته و موجب سلب آسایش بیماران، سالمندان، کودکان و خانواده ها می شوند. غافل از اینکه، ارزش رعایت حقوق شهروندان کمتر از عزاداری نیست.
3- اجتناب از تحقیر اهل بیت (علیه السلام)
گاهاً مشاهده می شود مقام برخی از حماسه آفرینان کربلا را بسیار بالا برده و از شأن و عظمت اهل بیت (علیه السلام) می کاهیم. درست است که یاران امام حسین (علیه السلام) بی نظیربوده و از ازل تا ابد همانند آنها پیدا نخواهد شد ولی نباید فراموش کرد که تمام یاران امام حسین (علیه السلام) تحت ولایت مولای خویش بوده و تحت لوای امام حسین (علیه السلام) شمشیر می زده اند.
4- اجتناب از بدعت
متأسفانه، در سالهای اخیر بدعت های فروانی به مجالس عزاداری راه یافته است. نمونه هایی از این بدعتها عبارتند از: استفاده از موسیقی مستهجن غـربی در مرثـیه ها، سـاخـت علامت وحـرکت دادن آن در برابر دسته جات عزاداری و استفاده از ابزارآلات موسیقی در عزاداری.
بدیهی است که این بدعتها موجب به انحراف کشیدن ارزشهای دینی می گردد.
5- اجتناب از تشریفات و تجملات
متأسفانه، گاهاً مشاهده می شود معضل چشم و هم چشمی به عزاداری نیز راه یافته است. برخی هیئتها برای رقابت با یکدیگرهر روز درصدد افزایش امکانات غیرضروری خود برآمده و ناآگاهانه در دام تشریفات و تجملات و زرق و برقهای اشرافی گرفتار می شوند.
6- اهمیت ویژه دان به نماز
از آنجا که نماز مهمترین نماد مکتب تعالی بخش اسلام است و اقامۀ نماز در هیاهوی ظهر عاشورا توسط امام حسین (علیه السلام) دلیل محکمی بر این ادعا است، لازم است هیئات مذهبی به گونه ای برنامه ریزی نمایند که به هنگام اذان برنامۀ عزاداری به اتمام رسیده و ملزومات لازم جهت اقامۀ نماز جماعت فراهم شود.
7- داشتن اخلاص درعزاداری
باید توجه داشت شرط قبولی هرعمل نزد خداوند داشتن اخلاص است.
لذا برهمگان فرض است به دوراز اهداف سودجویانه و ریاکارانه این امر مهم عزاداری را به جا آورند.
8- اجتناب از آسیب وارد کردن به بدن
آسیب وارد کردن به بدن عملی ناشایست و فعلی حرام است. باید توجه داشت که با انجام فعل حرام نمی توان به اهل بیت و خداوند تقرب جست.
9- اجتناب از عریان نمودن بدن
به واسطۀ پیشرفت تکنولوژیکی درعصر حاضر، امکان فیلمبرداری ازطریق دوربین های دیجیتالی و گوشی های تلفن همراه میسر است. گاهاً این فیلم ها به دست دشمنان رسیده و از آن به عنوان ضعف مذهب تشیع یاد می شود، جدا از این مطلب فیلم های این نوع برنامه های عزاداری در جامعه پخش می شود و شاید مشاهدۀ آن برای خانواده ها مناسب نباشد.
● منبع: سایت - باشگاه اندیشه - به نقل از http://www.motarjem-mm.blogfa.com
درسایۀ این عزاداری است که مکتب بزرگ اسلام زنده مانده است. چرا که رهبر آزادگان جهان مهم ترین هدف و مقصود خود را زنده نگه داشتن اسلام معرفی می کند. به واسطۀ عزاداری بر امام حسین (علیه السلام) شور و احساس خاصی در دل مؤمنین پدید می آید. این شور و احساس است که تمام دلها را متوجه خدا و بیزاری از طاغوت می نماید.
چنین می توان نتیجه گرفت که زنده نگه داشتن حماسۀ سرخ حسینی به منزلۀ زنده نگه داشتن اسلام است. با نگاهی به تاریخ ایران در دوران ننگین پهلوی مشخص می شود که تمام فعالیتها و نقشه های مسیونرهای مسیحی با آمدن ماه محرم و صفر تماماً نقش بر آب می شد. در روز عاشورا شاهد به منصّه ظهور رسیدن مصداق عینی انسانیت هستیم. چه بسیارند بزرگمردانی که با الهام از حماسه آفرینان عاشورا دنیا را متحول کرده اند. این مجالس عزای امام حسین (علیه السلام) است که بهترین الگوهای بشریت را به انسانها شناسانده است.
در مجالس عزای امام حسین (علیه السلام) است که با آرمانهای الهی و والای حضرت سید الشهداء (علیه السلام) و اهلبیت عصمت و طهارت (علیه السلام) تجدید میثاق می کنیم. در این مجالس است که با خدا پیمان می بندیم همیشه فدائی اهل بیت (علیه السلام) خواهیم بود و از هیچ کوششی برای یاری رسانی به امام زمان (علیه السلام) فروگذار نخواهیم کرد. دراین مجالس است که همنوا با امام زمان (علیه السلام) خویش فریاد می زنیم:
هزار حیف که نبودم به روز عاشورا
که یاری تو نمایم به دشت کرب و بلا
ولی تلافی آن می کنم به صبح و مساء
لِأَندو بأَنَکَ فی کُلِ حالِ یا جدا
به کربلا که نبودم کنم تور را یاری
ولیک روز و شب می کنم عزاداری
در عزای امام حسین (علیه السلام) گریستن از افضل عبادات است. از اینرو، در طول تاریخ، شیعیان با عزاداری پاک و بی آلایش خود به بهترین شکل این امر مهم را به جا می آوردند. امّا متأسفانه، در سال های اخیر شاهد رواج و ورود بدعتهایی به عزاداری بوده ایم، این بدعتها نه تنها فاقد ارزش بوده بلکه صدمات جبران ناپذیری بر پیکرۀ اسلام وارد می نماید. از اینرو وظیفۀ همگان است که از بدعتها و تحریفات دوری نموده و عزایی در شأن اهل بیت(علیه السلام) برگزار نمایند. دراین قسمت راهکارهایی جهت حفظ شئون و فرهنگ عزاداری ارائه می دهیم.
1- بیان حقایق عاشورا
متأسفانه بعضاً مشاهده می شود برای تحریک احساسات عزاداران و افزایش شور و هیجان مجلس مطالبی غیر مستند و خلاف واقع بیان می گردد. گاهاً این مطالب چنان تعریف شده هستند که بهانه به دست دشمنان داده و از طرفی دیگر شأن و منزلت الهی اهل بیت را پائین می آورند. پس وظیفۀ تمام ذاکرین این است که با مطالعۀ دقیق تاریخ و رجوع به احادیث و روایات به صحت مطالب خود پی برده و سره را از ناسره بازشناسند.
2- رعایت حقوق شهروندان
اسلام به عنوان پیشرفته ترین مکتب الهی تأکید بسیار زیادی روی رعایت حقوق دیگران کرده است. متأسفانه برخی از هیئات با استفاده از پیشرفته ترین سیستم های صوتی به نام عزاداری تا نیمه های شب بلندگوهای خارج از مساجد خود را روشن نگه داشته و موجب سلب آسایش بیماران، سالمندان، کودکان و خانواده ها می شوند. غافل از اینکه، ارزش رعایت حقوق شهروندان کمتر از عزاداری نیست.
3- اجتناب از تحقیر اهل بیت (علیه السلام)
گاهاً مشاهده می شود مقام برخی از حماسه آفرینان کربلا را بسیار بالا برده و از شأن و عظمت اهل بیت (علیه السلام) می کاهیم. درست است که یاران امام حسین (علیه السلام) بی نظیربوده و از ازل تا ابد همانند آنها پیدا نخواهد شد ولی نباید فراموش کرد که تمام یاران امام حسین (علیه السلام) تحت ولایت مولای خویش بوده و تحت لوای امام حسین (علیه السلام) شمشیر می زده اند.
4- اجتناب از بدعت
متأسفانه، در سالهای اخیر بدعت های فروانی به مجالس عزاداری راه یافته است. نمونه هایی از این بدعتها عبارتند از: استفاده از موسیقی مستهجن غـربی در مرثـیه ها، سـاخـت علامت وحـرکت دادن آن در برابر دسته جات عزاداری و استفاده از ابزارآلات موسیقی در عزاداری.
بدیهی است که این بدعتها موجب به انحراف کشیدن ارزشهای دینی می گردد.
5- اجتناب از تشریفات و تجملات
متأسفانه، گاهاً مشاهده می شود معضل چشم و هم چشمی به عزاداری نیز راه یافته است. برخی هیئتها برای رقابت با یکدیگرهر روز درصدد افزایش امکانات غیرضروری خود برآمده و ناآگاهانه در دام تشریفات و تجملات و زرق و برقهای اشرافی گرفتار می شوند.
6- اهمیت ویژه دان به نماز
از آنجا که نماز مهمترین نماد مکتب تعالی بخش اسلام است و اقامۀ نماز در هیاهوی ظهر عاشورا توسط امام حسین (علیه السلام) دلیل محکمی بر این ادعا است، لازم است هیئات مذهبی به گونه ای برنامه ریزی نمایند که به هنگام اذان برنامۀ عزاداری به اتمام رسیده و ملزومات لازم جهت اقامۀ نماز جماعت فراهم شود.
7- داشتن اخلاص درعزاداری
باید توجه داشت شرط قبولی هرعمل نزد خداوند داشتن اخلاص است.
لذا برهمگان فرض است به دوراز اهداف سودجویانه و ریاکارانه این امر مهم عزاداری را به جا آورند.
8- اجتناب از آسیب وارد کردن به بدن
آسیب وارد کردن به بدن عملی ناشایست و فعلی حرام است. باید توجه داشت که با انجام فعل حرام نمی توان به اهل بیت و خداوند تقرب جست.
9- اجتناب از عریان نمودن بدن
به واسطۀ پیشرفت تکنولوژیکی درعصر حاضر، امکان فیلمبرداری ازطریق دوربین های دیجیتالی و گوشی های تلفن همراه میسر است. گاهاً این فیلم ها به دست دشمنان رسیده و از آن به عنوان ضعف مذهب تشیع یاد می شود، جدا از این مطلب فیلم های این نوع برنامه های عزاداری در جامعه پخش می شود و شاید مشاهدۀ آن برای خانواده ها مناسب نباشد.
● منبع: سایت - باشگاه اندیشه - به نقل از http://www.motarjem-mm.blogfa.com
