سد های شگفت انگیز جهان

سد بزرگ آسوان

این سد در جنوب شهر آسوان مصر واقع شده است. هدف از ساخت این سد تنها سامان دهی به سیلاب های سالانه رود نیل نیست بلکه هدف اصلی ایجاد یک دریاچه پشت سد به منظور فراهم آوردن ذخایر آبی برای جلوگیری از قحطی و کمبود آب در مواقع خشکسالی، می باشد.

کار ساخت این سد از سال 1960 بعنوان یک پروژه ملی شروع شد و رئیس جمهوری مصر_ناصر_عهده دار تامین هزینه های این طرح بود. پس از این که مصر نتوانست نظر قطعی آمریکا و انگلیس را در رابطه با دریافت وام برای ساخت سد را به خود جلب کند، روسیه ساختار زمینی این سد را طراحی کرده و تجهیزات لازم برای ساختن نیروگاه برق را در اختیار مصر گذاشت. در طی اجرای عملیات ساخت، تدابیر و امکاناتی در نظر گرفته شد تا ساکنان اصلی نوبه(یک سرزمین باستانی در مصر) به وطن اصلی شان بازگردند و در یک اقدام چند ملیتی به بازیابی آرامگاه عظیم ابو سیمبل پرداخته شد.

سد بزرگ آسوان درسال 1970 توسط رئیس جمهور "سادات" افتتاح شد. امروزه این دریاچه با نام دریاچه ناصر تقریبا 500 کیلومتر عرض دارد و مرز مصر و سودان را به هم متصل می کند. علیرغم وجود مشکلات زیست محیطی که توسط سد ایجاد شده است اما این سد یک موهبت الهی برای ملت مصر محسوب می شود. به دلیل وجود این سد در سالهای 1980 و 1990 هنگامی که کل قاره آفریقا دچار قحطی و خشکسالی شده بود کشور مصر دچار هیچ مشکلی در رابطه با کمبود آب نشد و در موارد بسیاری از سیلاب های عظیم و غیر منتظره ایی که پیش می آمد در امان ماند.
اکنون سیستم کشاورزی بطور منظم و سازمان دهی شده در این کشور رواج دارد اما در سال 1996 برای اولین بار آب پشت سد دریاچه ناصر سرریز شد. پروژه هایی در دست است که طی آنها نواحی در امتداد آبریز "توشکا" را دارای سکنه می کند و محله جدیدی را در راستای کانال تازه تاسیس "زاید" در قلب صحرای بزرگ آفریقا برای اسکان مردم احداث کند.

سد هوور(Hoover)

سد هوور در تنگه سیاه و بر روی رود کلرادو در حدود 48 کیلومتری جنوب شرقی لس وگاس واقع شده است. و ارتفاع آن از سنگ های پایه تا راس سد که در آن جاده ساخته شده، در حدود 41/221 متر است. برج و نقطه بالایی سد که در کنار نرده ها قرار دارد 19/12 متر از سطح جاده ارتفاع دارد.
وزن تقریبی این سد به بیش از شش میلیون و ششصد تن می رسد و از نوعی بتون ثقیل و چگال ساخته شد که در پشت آن فشار آب حاصل از نیروی گرانشی زمین و نیروی منحنی افقی بر آن وارد می شود. نیروی وارده در هر فوت مربع(48/30 سانتی متر) فشاری معادل با 20430 کیلوگرم بر دیواره سد وارد می شود.
در حدود 4357000 متر مکعب بتون در این سد به کار رفته است.با این میزان بتون می توان ساختمانی را به مساحت 100 فوت مربع و ارتفاع 1600 تا 3200 متر یعنی ساختمانی بلندتر از ساختمان امپراطوری(1250 فوت ارتفاع دارد) را در یک شهر ساخت و یا یک راه ارتباطی با عرض 16 فوت از سانفرانسیسکو به نیویورک کشید.
اولین بتون این سد در ماه ژوئن سال 1933 و آخرین بتون آن در ماه می سال 1935 کار گذاشته شد.بطور تقریبی می توان گفت که در هر ماه 156800 متر مکعب بتون در این سد کار گذاشته شده است.بیشترین میزان کار گذاری بتون در یک روز 10253 متر مکعب بتون (مقداری از این بتون ها در برج ورودی و مکان موتور برق به کار رفته است) بوده و کمترین میزان 269500 متر مکعب در هر ماه بوده است.
آنچه سد هاوور را از دیگر سد ها متمایز می کند این است که این سد از بلوک های سیمانی و یا ستون های عمودی ساخته شده که این بلوک ها دارای سایز های متفاوتی است مثلا در دیواره مخالف جریان آب سد سایز این بلوک ها 60 فوت مربع است و در دیواره موافق جریان آب سد سایز بلوک ها 25 فوت مربع است. بلوک های مجاور در هم فقل می شوند. برای جایگزین کردن بتون در هر بلوک در فضای 5 فوت به زمانی در حدود 27 ساعت زمان نیاز است. هنگامی که دمای بتون پایین می آید مخلوط سیمان و آب که به آن ملات می گویند به فضایی که در نتیجه انقباض بتون در هوای سرد ایجاد می شود فشار وارد می کند و این بتون نوعی ساختار تک سنگ(یک تکه) پدید می آورد.
مواد اصلی کاربردی در این سد ،که تمام این مواد توسط دولت خریداری شد، عبارتند از فولاد مقاوم معادل 45000000 پوند(هر پوند معادل 454 گرم است)، دریچه تنظیم آب 21670000 پوند، صفحات فولادی و لوله های برون ریز 88000000 پوند، لوله ها و ابزار آلات در حدود 1344 کیلومتر، فولاد های ساختاری 18000000 پوند، فلزات کاربردی متفرفه 5300000 پوند است.
پیمانکار از 20 آپریل سال 1931 به مدت هفت سال قرار داد بست که البته تا 29 ماه می 1935 کار بتون گذاری آن تمام شد و بقیه کار های تکمیلی آن تا 1 مارس 1936 به پایان رسید. 21 هزار نفر در کار سد سازی مشارکت داشتند که دستمزد ماهانه آنها 500000 دلار برآورد شده است.

سد ایتایپو(Itaipu)

موتور برقی_آبی این سد بزرگ ترین موتور برق پیشرفته جهان محسوب می شود. کار ساخت این سد از سال 1975 شروع و تا سال 1991 به طول انجامید بعنوان یک توسعه دو ملیتی می توان از آن نام برد این سد بر روی رود پارانا بسته شد که حاصل تلاش دو کشور همسایه برزیل و پرتغال می باشد. موتور برق این سد دارای 18 ژنراتور است که گنجایش تولید نهایی برق آن به 12.600 مگا وات می رسد و بطور قطع می توان گفت که خروجی برق سالانه آن 75 میلیون مگاوات است. در سالهای اخیر انرژی تولیدی سد ایتایپو پس از نصب آخرین دستگاه ژنراتور در سال 1991 چندین رکورد جهانی را شکسته است. تولید 77.212.396 مگاوات انرژی در سال 1995، در سال 1996 افزایش یافت و رکورد کنونی تولید برق هم اکنون 80 میلیون مگاوات در سال محاسبه می شود.
عظمت این سد زمانی هویدا شد که در سال 1995 توانست جوابگوی 25% ذخایر انرژی برزیل باشد و 78% ذخایر انرژی پرتغال را تامین کند. موتور برق این سد یکی از جاذبه های توریستی منطقه "فوز دو ایگواکو" است که تا کنون پذیرای 9 میلیون توریست از 162 کشور جهان بوده است. شهر "فوز دو ایگواکو" برزیل که در آن آبشار های مشهوری قرار دارد در کرانه غربی رود پارانا و درست در مرز میان برزیل و پرتغال واقع شده است.
موتور برق این سد در 14 کیلومتری شمال پل اینترنشنال ،که دو شهر "فوز دو ایگواکو" برزیل و "سوداد دل استی" پرتغال را به هم متصل می سازد قرار دارد. در کشور پرتغال چندین سد وجود دارد که ارتفاع نهایی آنها 7.744 متر و عرض آنها حداکثر به 225 متر می رسد. میزان مصالح کاربردی در این سد هم در نوع خود بی نظیر است با استفاده از آهن های کاربردی در این سد می توان 380 برج ایفل ساخت و با استفاده از بتون های مصرفی در این سد می توان 15 بار کانال تونل_پل ارتباطی فرانسه و انگلیس را ساخت. این سد یکی از اعجاب انگیز ترین بنا های کنونی جهان است که بر روی رود پارانا _که از نظر بزرگی هفتمین رود جهان به حساب می آید_ بسته شده است. کارگران یکی از دشوارترین کارهای جهان را به اتمام رساندند که طی آن 50 میلیون تن خاک و سنگ جابجا کردند

سد یانگ تسه

ساخت سد بيست و پنج ميليارد دلاری سه دره ، با هدف مهار کردن قدر مخوف رودخانه باستانی يانگ تسه (رودخانه زرد) ، سرانجام در سال 1933 آغاز شد. با سرعت کنونی پيشرفت کارها ، تمام 26 واحد ژنراتور در حال ساخت بايد تا سال 2009 به کار افتند و توليد برق ر آغاز کنند. اين سد ، با ظرفيت توليد نيروی 2/18 ميليون کيلو وات ، معادل توليد 18 نيروگاه هسته ای ، بلند پروازانه ترين طرح در حال اجرا از نوع خود در جهان به شمار می آيد. عرض اين سد ، پس از تکميل ، بيش از 1600 متر و ارتفاع آن متجاوز از 550 متر خواهد بود. کل سازه به حدود 26 ميليون تن بتن ، و برپاداشتن 281000 تن سازه فلزی نياز دارد. در مجموع 250000 نفر در اين پروژه کار خواهند کرد. " سد سه دره چندان عظيم است که هماهنگ کردن پيشنهادهای مناقصه و تهيه و تدارک کارها می توانسته يک کابوس بوده باشد." بالها يانگ ، طراح ، شرکت توسعه و عمران پروژه سه دره چين در کشوری که نيازهای انرژی اش عمدتا از سوخت ذغال سنگ تامين می شود ، تغيير جهت به توليد برق آبی، سالانه گسيل 100 ميليون تن کربن و دی اکسيد و 10000تن کربن مونوکسيد به جو را می کاهد. که به راستی ارقام خيره کننده ای اند. بدون شك مانند هر کار و وظيفه دولتی (عمومی) ديگری در اين مقياس ، در اينجا هم نقطه ضعفی وجود دارد. گروه های زيست محيطی از اين بابت نگران اند که اين سد با تغيير دادن مسير چرخه آب رودخانه ، می تواند محيط زيست را تهديد کند و بر معيشت 75 ميليون نفری تاثير نامطلوب گذارد که از طريق ماهيگيری يا زراعت در امتداد يانگ تسه روزگار می گذرانند.
نگرانی گروه های حقوق بشر هم بر اين عقيده اند که تعدادی سدهای کوچک و متوسط می تواند گزينه ارزانتری برای اين پروژه عظيم باشند و می توانند نياز به اسکان دادن تقريبا يک ميليون نفر در جای جديد را برطرف کنند. باستان شناسان خاطر نشان می کنند که که بخش چشمگيری از ميراث چينی به محض آبگيری درياچه پشت سد از بين خواهد رفت ، و اين اتفاق می تواند بر گردشگری منطقه ، که يکی از منابع عمده درآمد آنجاست ، تاثير بگذارد. امتيازها و سودهای فراوان اما ، فوايدی که تکميل اين پروژه دربر خواهد داشت ، چندين برابر زيان های آن است. برق آبی ، مستقل از اين که فارغ از گسيل گازهای گلخانه ای است ، يکی از ارزانترين منابع سوخت تجديدپذيری است که تاکنون بشر شناخته است. مدافعان ساخت اين سد بر سهم آن در مهار سيلابها تاکيد می ورزند ، و تصريح می کنند که ظرفيت انباشت سيلاب پرحجم درياچه پشت سد تناوب سيلاب های عظيم در مسير رودخانه را از يک بار در هر ده سال به يک بار در هر يکصد سال خواهد کاست. درياچه پشت سد حتی می تواند تاثير تعديل کننده بر اقليم منطقه برجای گذارد.
اين پروژه از طريق افزايش نواحی قابل کشتي رانی يانگ تسه توسعه اقتصادی بسيار ضروری را به درون نواحی روستايی خواهد برد ، و اين امکان را فراهم می آورد که ترابری و تجاريت رودخانه ای به اعماق نواحی باختری رسوخ کند. به علاوه کارشناسان دولتی اظهار می دارند که انرژی (برق) توليد سد هر سال تا 65 ميليارد دلار در بخش های صنعتی درآمد کسب و ميليون ها فقره اشتغال ايجاد خواهد کرد. طراحی ساخت يک سد در بهترين شرايط هم کار پيچيده ای است. از اين رو ، چالشی را تصور کنيد که طراحی سدی پديد می آورد که سد هوور در برابرش يک اسباب بازی به نظر می آيد. Primanera (مختلط) برای اين کار بزرگ وارد شدن Primanera: اين نرم افزار مديريت پروژه برای طراحان چينی ابزاری آرمانی بود. باي هوا يانگ ، يکی از طراحان شرکت توسعه و عمران پروژه سد دره چين، می گويد که اين نرم افزار از آغاز پروژه ضروری و اجتناب ناپذير بوده است."اين نرم افزار به خصوص در سه جنبه مفيد و دسترس پذير بود: طراحی ، زمان بندی و تنظيم بودجه." يانگ توضيح می دهد که اين نرم افزار برای کاربران اين امکان را فراهم می آورد که به پايگاه های داده ای تامين کننده طراحان ، مديران ساخت و مشاوران دسترسی پيدا کنند. اين نرم افزار آنگاه طرح مفروض را با برآوردهای قيمت ها ، عملی بودن فنی و زمان بندی ، از روی پايگاه داده ای آن ، منطبق می کند.
به گفته يانگ: " سد سه دره چندان عظيم است که هماهنگ کردن مناقصه با تدارکات می توانست به يک کابوسی بدل شود. اما هرچند که ما با سيل پيشنهادهای شرکت های متعدد ساخت و ساز مواجه بوديم ، نرم افزار Primanera ما را توانايی بخشيد تا به طور سامان مندی پيشنهادهای مناقصه را تحليل و آنها را که غيررقابتی بودند حذف کنيم." هم اکنون که ساخت و ساز عملا آغاز شده است ، اين نرم افزار کماکان نقش چشمگير و مهمی در نظارت بر گزارش های ميدانی و همزمان کردن اطلاعات در ميان اعضای مختلف گروه بازی می کند. جهان ناظر است در اين پروژه ، جايی برای خطا وجود ندارد. سال بعد ، جريان آب از مسير دائمی اش بازخواهد ايستاد و مطابق برنامه زمان بندی چهار مولد اول برق اين نيروگاه برقی آبی آغاز به کار خواهند کرد.
وجهه يک ملت در معرض آزمونی خطير قرار گرفته است. و در حالی که جهان نظاره گر همه جريانهاست ، نسل کنونی چين در کار است تا بلندپروازی های نسل های پيشين را تحقق بخشد. سد به مرحله نهايی می رسد يادداشت سردبير: وقتی اين مجله زير چاپ می رفت ، چين اعلام کرد که ساخت کانال های انحرافی سد تکميل شده، و به اين صورت جريان طبيعی يانگ تسه امکان پيدا می کند از گودال های بده طغيان آب سد بالقوه تکميل شده عبور کند. در برنامه راه افتادن اين سد انحرافی ، که به طور زنده از تلويزيون چين پخش می شد ، اعلام شد که مرحله نهايی اين پروژه عظيم آغاز شده است .
منبع: http://www.maghaleh.net