کتاب شناسی غدیر(3)

( ح )
43 الحجر الدامغ المشتهر بالعذاب الواقع (اردو, چاپى )
سيد سبط الحسن بن وارث حسين جايسى (شمس العلماء, نقوى , هندى , لكنهوئى ) چاپ هند.
نكات قابل توجه :
1 مؤلف كتاب ديگرى در غدير به نام <حديث غدير كى سرگذشت >دارد.
2 همچنين كتابى ديگر به نام <هات الغدير>از سيد سبط حسين بن رمضان على جايسى معرفى شده است .
44 حجة الغدير(اردو, چاپى )
؟
چاپ دهلى (هند).
الذريعة ج 5ص 262ش 1429
اين كتاب در شرح حديث غدير است .
نكات قابل توجه :
1 كتابى به نام <حجة اللّه القدير على المنكر لحديث الغدير, الناكث عن مولاناالامير>از محمد على باروى معرفى شده كه آن نيز چاپ دهلى و به زبان اردو است . به احتمال ضعيف رابطه اى بين اين دو كتاب هست .
2 در مجلهء تراثنا شمارهء 21(عبدالجبار رفاعى ) ص 327ش 51 اين كتاب را از الذريعة با نام <حجة الغدير فى تعيين الفرقة الناجية>و مؤلف <محمد رضا بن قاسم غراوى (نجفى )>نقل مى نمايد در حاليكه در الذريعة فقط نام <حجةالغدير>موجود است و جمله فى شرح حديث الغدير بيرون از پرانتز و به عنوان توضيح كتاب است , و نيز هيچ مؤلفى براى اين كتاب معرفى نشده است !
البته در الذريعة بعد از اين كتاب كتابى به نام <الحجة الكافية فى تعيين الفرقة الناجية>از <محمد رضا بن قاسم غراوى (نجفى )>معرفى نموده و احتمال مى رود در نقل از الذريعة اشتباهى رخ داده است .
لازم به ذكر است كه در تراثنا شماره 28(عبدالجبار رفاعى ) ص 127ش 1650و 1651نيز اين دو كتاب معرفى شده , ولى در آنجا هيچ اشتباهى ديده نمى شود, و مطابق الذريعه است .
];ك ك 3 همچنين در كتاب معجم ما كتب عن الرسول و اهل البيت (ع ): ج 5ص 389ش 13344و 13345اين كتاب رااز الذريعة نقل نموده و مؤلفى ذكر نكرده است , و كتاب <حجة الله الغدير...>را با همان مؤلف از الذريعه نقل نموده است ولى در آنجا نيز بعد از معرفى كتاب <حجة الغدير>بدون مؤلف از الذريعة كتابى به نام <حجة الغدير فى تعيين الفرقة الناجية>از <محمد رضا بن قاسم غراوى (نجفى )>از الذريعة آورده و در هر دو يك آدرس از الذريعة داده است !
45 حجة الله القدير على المنكر لحديث الغدير, الناكث على مولانا الامير(اردو, چاپى )
محمد على باروى (پاكستانى ).
چاپ اول : چاپخانهء اثنى عشرى , لاهور (پاكستان ), سال 1330ق .
چاپ دوم : دهلى , سال 1907م .
فهرست كتابهاى چاپى شيعه در شبه قاره ج 1ص 119
براى توضيحات بيشتر به كتاب <حجة الغدير>مراجعه شود.
46 حديث الغدير(عربى , خطى )
منصور بن حسين آبى (ابوسعد, لائى , رازى , صاحب نثر الدرر) م قرن 5ق .
مناقب آل ابى طالب (ابن شهر آشوب ) ج 3ص 25
نهج الايمان (حسين بن جبور, نسخهء خطى ).
اثبات الهداة ج 1ص 36
بحارالانوار ج 37ص 157
الغدير ج 1ص 155
چنانچه در مناقب ابن شهر آشوب آمده در اين كتاب راويان حديث غدير بر حسب حروف الفبا شمارش شده است .
نكات قابل توجه :
1 مؤلف كتاب چنانچه از كتب رجالى شيعه و نيز عامه دانسته مى شود شيعه بوده و حتى بعضى گفته اند بسيار اهل ولا و از بزرگان شيعه و نيز از شاگردان شيخ طوسى بوده است .
];ّّبراى مراجعه به شرح حال او به كتاب الغدير فى التراث الاسلامى ص 81مراجعه شود كه حدود سيزده مورد راآدرس داده است .
2 لقب مؤلف مورد اختلاف است .
در مناقب آل ابى طالب و بحار از او لقب <لاتى >و علامه سيد عبدالعزيز طباطبائى در <الغدير فى التراث الاسلامى >در آخر لقب <آبى >را انتخاب نموده اند و گفته : مورد مناقب شايد اشتباه چاپى است , و نيز در بقيهء مواردى كه علامه ءيادشده آورده لقب <آلى >را گفته اند.
ولى علامهء امينين در <الغدير>و همچنين استاد طباطبائى در <الغدير فى التراث الاسلامى >در بيان نام مؤلف لقب <لائى >را آورده اند.
3 اين كتاب در <اثبات الهداة>حر عاملى با نام <كتاب الرازى فى نص الغدير>و جزو مصادر عامى آن كتاب كه شيخ حر با واسطه از آنها نقل نموده آمده است .
4 كتاب ديگرى به نام <رواة خبر غدير خم على حروف المعجم >از مولفى به نام <دارى >در كتاب <نهج الايمان >ازحسين بن جبور كه خطى است آمده وچون راويان غدير در آن كتاب به ترتيب حروف معجم است و مؤلف نيز <دارى >و شبيه كلمهء <رازى >است به احتمال قوى هر دو يك كتاب هستند.
47 حديث غدير(اردو, خطى )
سيد محمد قلى (پدر مير حامد حسين ) هم قرن 12ق .
الاسلام على ضوء التشيع (خراسانى ) ص 78
48 حديث الغدير(عربى , چاپى )
سيد كاظم بن قاسم رشتى (حسينى ) م 1259ق .
تبريز, سال 1277ق .
؟, 346ص .
فهرست كتب چاپى عربى (خابابا مشار) ص 307
نكات قابل توجّه :
];ّّ1 اين كتاب در مجموعه اى است كه مشتمل بر چند رساله و به صورت چاپ سنگى است .
2 در مجلهء تراثنا شماره 21(عبدالجبار رفاعى ) ص 329ش 510تعداد صفحات كتاب را 364ص بيان نموده است .
49 حديث غدير(اردو, چاپى )
على حسنين شيفته بن محمد قيوم هندى (جونفورى , پاكستانى ) م 1346ق , 1991م .
پاكستان , سال 1976م .
؟,256ص .
تذكرهء علماى اماميهء پاكستان ص 180
تكتهء قابل توجه ء:
اين كتاب اقتباسى از جلد اول كتاب <الغدير>علامهء امينى است , كه خود مؤلف نيز در آخر كتابش به آن تصريح نموده است .
ديث الغدير = كتاب الغدير (عربى , چاپى )
ديث الغدير = حديث غدير كى سرگذشت (اردو, چاپى )
50 حديث غدير (جانشين محمد (ص )) (فارسى , چاپى )
هيئت تحريريهء مؤسسهء در راه حق .همان مؤسسه , تهران , سال 1390ق , 1348ش .
چاپ ديگر: همان مؤسسه , قم , سال 1403ق , 1361ش .
چاپ ديگر: سال 1370ش .
جيبى , 12ص .
51 حديث غدير خم (عربى , خطى )
];ّّ؟
سير أعلام النبلاء ج 14ص 207در شمارهء 116
اين كتاب نقل حديث غدير خم از مؤلف است .
نكات قابل توجه :
1 در كتاب <الغدير فى التراث الاسلامى >ص 30ش 3از اين كتاب با نام <كتاب فى حديث الغدير>ياد نموده است .
2 لازم به تذكر است كه نام دقيقى براى اين كتاب و مؤلفش نيامده , و تنها مدرك كتاب <سير أعلام النبلاء>دهبى است , كه مضمون كلامش از قول كسى چنين است :...نزد عبيدالله (مهدى ) رفتم و ابو جعفر بغدادى نزد او ايستادبود.ن با او در آنچه براى آن احضار شده بودم صحبت نمودم . سپس گفت : بنشين , هنگاميكه نشستم كتابى نظرم راجلب نموده , و او به ابوجعفر گفت : كتاب را به شيخ نشان بده , كه وقتى ملاحظه كرده , ديدم حديث غدير خم است .
پس تنها استفاده اى كه مى توان نمود نام <حديث غدير خم >است و بس . و حتى مؤلف نيز نامعلوم است .
52 حديث غدير در فضيلت حضرت امير (ع )(اردو, چاپى )
سيد محمد عالم بن نور الهدى عريضى (باسط, هندى ) م 1321 .
لاهور (پاكستان ), سال 1320ق .
53 حديث غدير كى سرگذشت (اردو, چاپى )
سيد سبط الحسن بن وارث حسين جايسى (شمس العلماء, نقوى , هندى , لكنهوئى ) م 1354ق .
چاپ : هند.
الذريعة ج 6ص 378ش 2373
الغدير ج 1ص 156ش 20
اين كتاب دربارهء قضيه و حديث غدير است .
نكات قابل توجه :
1 از اين كتاب در الذريعه با نام <كتاب حديث الغدير>ـ در حرف (ح ) ـ و در الغدير با نام <حديث الغدير>ياد شده ];ّّاست .
2 علامه حاج آقا بزرگ تهرانى در طبقات اعلام الشيعة (قرن چهاردهم نقباء البشر) ج 2ص 807ش 1314با اينكه تمام تأليفات مولف را بيان نموده و اين كتاب را در الذريعة آورده , نامى از اين كتاب نبرده است !
3 مؤلف كتاب ديگرى به نام <الحجر الدامغ المشتهر بالعذاب الواقع >نيز در غدير دارد.
براى توضيحات بيشتر و نكات ديگر به آن كتاب مراجعه شود.
ديث من كنت مولاه = طرق حديث من كنت مولاه (عربى , خطى )
ديث من كنت مولاه فعلى مولاه = طرق حديث من كنت مولاه (عربى , خطى )
54 حديث الولاية(عربى , خطى )
احمد بن محمد (ابن عقده ) م 333ق .
الفهرست (شيخ طوسى ) ص 28ش 76
رجال النجاشى ص 94ش 233
مناقب آل أبى طالب (ابن شهر آشوب ) ج 3ص 25
معالم العلماء ص 17ش 77
كفاية الطالب ص 60
اليقين ص 183ب 37
اقبال الاعمال ص 453
وسائل الشيعه ج 30ص 165
بحارالانوار ج 37ص 157و ج 107ص 116
ايضاح المكنون ج 2ص 350
الذريعه ج 6ص 378ش 2376و ج 25ص 142ش 830
الغدير, ج 1ص 17 18 20 21 56 102 153
];ّّفهرست ظاهرية (الحديث ) ش 4581
اين كتاب ـ به طوريكه از موارد بالا به دست مى آيد ـ كتابى جامع دربارهء حديث و اسناد غدير و نص بر ولايت اميرالمؤمنين (ع ) بوده و تا اواسط قرن نهم هجرى در موضوع خود مورد استفادهء شيعه و عامه بوده است .
چنانچه ابن شهر آشوب در مناقب و سيد بن طاووس در اقبال گفته اند: در اين كتاب صد و پنج طريق , و به نقل علامهء امينى از ابن حجر در تهذيب التهذيب ج 7ص 337بيش از هفتاد صحابى براى سند حديث غدير آمده است .
علامهء امينى از <فتح البارى >نقل نموده كه اكثر اسانيد اين كتاب حسن و صحيح هستند. همچنين سيد بن طاووس به صحت نسبت كتاب به مؤلف آن تصريح نموده است .
نكات قابل توجه :
1 از اين كتاب با بيش ده اسم در كتب مختلف شيعه و عامه ياد شده است كه شرح آنها چنين است : 1 <كتاب الولاية>در سير أعلام النبلاء و وسائل الشيعه و بحار و ايضاح المكنون و معالم العلماء 2 <كتاب الولاية و من روى يوم غدير خم >در الفهرست شيخ طوسى 3 <كتاب الولاية و من روى غدير خم >در رجال النجاشى و الغدير فى التراث الاسلامى ص 41ش 6و تراثنا شمارهء 21(عبدالجبار رفاعى ) ص 329ش 512 4<كتاب من روى غدير خم > درمناقب آل أبى طالب و معالم العلماء 5و 6 <الولاية كتاب من روى غدير خم >و <الولاية>در معالم العلماء 7 <كتاب الولاية فى طرق حديث الغدير>در الغدير 8 <كتاب الولاية و من روى حديث غدير خم >در الذريعه 9 <كتاب حديث الولاية>در تراثنا شمارهء 21(عبدالجبار رفاعى ) ص 329ش 512 10 <رسالهء ولايت >11 همين نام (حديث الولاية)در اقبال و اليقين و الغدير و الذريعه .
به نظر مى رسد صحيح ترين نام همين نام (حديث الولاية) است , چرا كه سيد بن طاووس در اقبال و اليقين تصريح به نامگذارى مؤلف به اين نام كرده و در موارد ديگر چنين تصريحى نيست , و نيز دقت و امانت سيد در نقل مطالب واسامى و همچنين وجود نسخه اى از اين كتاب در نزد او, براى انتخاب اين نام از ميان تمامى اسامى كافى است .
2 نسخه اى نگاشته شده در سال 330قمرى همراه با خط شيخ طوسى و ديگر شيوخ اسلام كه بر آن نوشته بودندنزد سيد بن طاووس و در كتابخانهء او بوده كه در فهرست كتابخانه اش آمده است .
3 علامه حاج آقا بزرگ در دو مورد ازالذريعه از اين كتاب به طور مستقل ياد نموده و با شماره مسلسل آورده , و درمورد دوم به ذكر آن در مورد اول اشاره كرده است .
4 چنانچه گفته شده اين كتاب تا اواسط قرن نهم موجود و بسيار مورد استفاده بوده , ولى از آن تاريخ تاكنون هيچ ];ّّنسخه و يا نقلى از آن در هيچ كتابى كتاب ديده نشده است .
5 در بحار از قول علامهء حلى در اجازه كبيرش سند خود (علامهء حلى ) تا ابن عقده (مؤلف كتاب ) را براى اين كتاب آورده است .
6 در الغدير گفته كه ابن اثير در <اسدالغابة>و ابن حجر در <الاصابة>بسيار از او و كتابش نقل نموده اند.
ديث الولاية فى حديث الغدير (غريفى ) = الولاية الكبرى (عربى , خطى )
55 حساسترين فراز تاريخ , خطبهء رسول خدا (ص ) در روز غدير خم (فارسى , چاپى )
گردآورنده : مؤسسه حضرت صاحب الزمان (ع ) (مشهد).
ناشر: همان مؤسسه .
رقعى , 16ص .
در اين كتاب خطبهء غدير به نقل از چند منبع عامى و شيعى , و نيز داستان غدير آمده است .
نكات قابل توجه :
1 كتاب به زبانهاى عربى با نام <خطبة النبى (ص ) فى يوم غدير خم >و اردو با نام <واقعهء غدير كاخلاصه غدير كى دن رسول خدا (ص ) كاخطبه >ترجمه شده و در غدير با هم منتشر شده اند.
2 نام داخل كتاب <خطبهء رسول خدا (ص ) در روز غدير>است .

56 حساسترين فراز تاريخ يا داستان غدير (فارسى , چاپى )
ترجمه و نگارش جمعى از دبيران مشهد.
شركت سهامى انتشار, تهران , سال 1348ش .
چاپ هشتم : فجر, تهران , سال 1354ش .
جيبى , 314ص .
چاپ چهاردهم : دفتر تبليغات اسلامى , قم , سال 1362ش .
رقعى , 314ص .
اين كتاب يك دورهء نسبتاً كامل دربارهء غدير بحث كرده و در ضمن به تجزيه و تحليل واقعه و اثرات و بازتاب آن در];ّّآيندهء اسلام پرداخته است . بخشهاى كتاب از اين قرار است :
پيشگفتار, داستان غدير, اهميت غدير در تاريخ , غدير در كتاب خدا, عيد غدير, صحنهء تاريخى غدير, مؤلفان اسلامى و حديث غدير,نظر پيغمبر اكرم (ص ) در تأمين بقاى دين , امواج غدير, فلسفهء اجتماعى اين بحث (غدير),(نمونه اى ) از سخنان حضرت على (ع ), كلمات بزرگان و نويسندگان (درباره اميرالمؤمنين (ع )).
نكات قابل توجه :
1 اين كتاب با استفاده از كتاب <الغدير>علامهء امينى تهيه و با ترجمه و تنظيم بخشهايى از آن كتاب با قلمى خاص تأليف شده است .
2 كتاب <داستان غدير>(جيبى ) بخشى از همين كتاب است كه نيز توسط همين مؤلفين تنظيم گرديده است .
كايت يوم الغدير (استر آبادى ) = رسالة فى الغدير (فارسى , خطى )
لحلقات الذهبية, ج 6(قبيسى ) = يوم الغدير اكبر عيد للمسلمين (عربى , چاپى )
لحلقة السادسة من الحلقات الذهبية (قبيسى ) = يوم الغدير اكبر عيد للمسلمين (عربى , چاپى )

57 حماسهء غدير(فارسى , چاپى )
جمع و تدوين : سيد محمد حسين ملكوتى (متخلص به خدنگ ).
چاپ اول : انتشارات كتابخانهء حسينيهء آية الله جليلى , كرمانشاه , سال 1394ق , 1352ش .
وزيرى , 49ص .
چاپ دوم : همان ناشر, سال 1396ق , 1354ش .
اين كتاب در هشت بخش مقالاتى را از كتب چند نفر از مؤلفين جمع آورى نموده است .
1 حماسهء غدير (هيئت تحريريه ), كه در تجزيه و تحليل جريان غدير و وصايت است .
2 آشنايى با نهج البلاغه (مرتضى مطهرى ), كه از كتاب <سيرى در نهج البلاغة>گرفته شده است .
3 فراز درخشانى از برنامهء حكومت اميرالمؤمنين (ع ) (سيد مرتضى عسگرى ) كه از كتاب <احاديث عايشه >گرفته ];ّّشده است .
4 شعرى با عنوان : باد جان جهان فداى على (ع ) (محمد حسين بهجتى , متخلص به : شفق ).
5 تشيع مولود اسلامى (سيد محمد باقر صدر) كه از كتاب <التشيع والاسلام >گرفته شده است .
6 سرود لحظه ها! (سيد محمد حسين ملكوتى , متخلص به : خدنگ ).
7 حج , با شكوه ترين مراسم مذهبى (محمد آخوندزاده ), مقالهء مختصرى در اين موضوع همراه با شعرى در اسرارحج از محمد حسين بهجتى (متخلص به : شفق ) است .
لاله هاى سرخ , شعر (سيد محمد حسين ملكوتى , متخلص به : خدنگ )
نكتهء قابل توجه :
اين كتاب بعنوان نشريّه از كتابخانهء نامبرده است كه به مناسبت غدير در سال 1354شمسى چاپ شده است .

58 حماسهء غدير (فارسى , چاپى )
محمد رضا بن عبدالوهاب حكيمى (يزدى , خراسانى ).
كتاب به دو صورت به چاپ رسيده است :
1 رقعى : 354
چاپ اول : سال 1397ق , 1355ش .
چاپ دوازدهم : دفتر نشر فرهنگ اسلامى , تهران , سال 1366ش .
چاپ سيزدهم , همان ناشر, سال 1366ش .
2 وزيرى : 602ص .
چاپ دوم : چاپ درخشان , تهران .
چاپ سوم : دفتر نشر فرهنگ اسلامى , تهران , حدود سال 1396ق , 1369ش .
چاپ ديگر: سال 1372ش .
اين كتاب چنانچه واضح گرديد به دو اندازهء رقعى و وزيرى كه تعداد صفحات و مطالب نيز فرق دارد چاپ شده , به اين صورت كه فقط در چاپ وزيرى بخشى شامل مقالات و اشعار از افراد مختلف اضافه گرديده است .
اما چاپ رقعى كه از ابتداى چاپ وزيرى تا صفحه 355آن است چنين است :
];ّّكتاب تقريباً دربارهء علامه امينى و كتاب او (الغدير) و استفاده شده از آن همراه با مقدمات و توضيحات مفصل است .
ابتدا سرآغاز و سپس مدخل شامل : لحظه هاى عمر و ارتباط آن به غدير, شمارش متأخرين عامه كه غدير را دركتبشان آورده اند. تحليل سخن علايلى , پرسش شيخ سليم بشرى مصرى از سيد شرف الدين و جواب او, فلسفه ءسياسى اسلام , اهميت اعتقادى غدير, لزوم رعايت چهار موضوع : 1 چگونگى كنونى جهان اسلام و مشكلات مسلمين 2 تحليل حربهء استعمار بر عليه مسلمين كه تفرقه افكنى است 3 رعايت مؤلفين نسبت به احساسات خلقهاى مسلمان جهان 4 شناساندن جوهر اسلام . دنبالهء ابحاث : صحبت نمودن در غدير به طور فكر آزادانه مثل تاريخ نگاران , موضوع اسلامى كتاب <الغدير>احياگر سنت كه منظور <الغدير>است , فقه تاريخ در كتاب <الغدير>.
اضافهء چاپ وزيرى كه از صفحهء 355آن چاپ تا آخر است .
سى و چهار مقاله كه دوازده مقاله ترجمه شده از عربى و با عنوان <گردانيده ها>و بيست و سه مقاله فارسى با عنوان <نوشته ها>و نيز يازده شعر با عنوان <سروده ها>, كه همه در مدح و تقدير از كتاب <الغدير>است . توضيح اين بخشهاچنين است :
الف ـ گردانيده ها از: 1 محمد عبدالغنى حسن 2 محمد سعيد دحدوح 3 عبدالفتاح عبدالمقصود4 سيد حسن امين 5 حاج آقا بزرگ تهران 6 توفيق فكيكى 7 سيدعبدالحسين شرف الدين 8 محمد تيسير مخزومى 9عبدالرحمان كيالى 10 علاءالدين خروفه 11 بولس سلامه 12 محمد غلاب .
ب ـ نوشته ها از: 1 غلامرضا امامى 2 محمد تقى جعفرى 3 سيد حسن خديوجم 4 زين العابدين ذوالمجدين 5حسين رزمجو 6 عبدالحسين زرين كوب 7 سيد بشير حسين زيدى 8 سيد غلامرضا سعيدى 9 شبگير 10 محمدرضا شفيعى (كدكنى 11 سيد جعفر شهيدى 12 حسن صدر 13 سيد مرتضى عسگرى 14 حميد عنايت 15 على اكبر فياض 16 شيخ مجتبى قزوينى 17 ميرزا خليل كمره اى 18 مهدى محقق 19 مرتضى مدرسى (چهاردهى ) 20مرتضى مطهرى 21 سيد حسن نصر 22 سيد محمد هاشمى (كرمانى ) 23 جلال الدين همائى .
ج ـ سروده ها از: 1 نعمت آرزم 2 مهدى اخوان ثالث 3 سيد كريم فيروز كوهى 4 حبيب چايچيان 5 طه حجازى 6 قاسم رسا 7 سيد محمد حسين شهريار 8 محمد عبادى خيابانى 9 عبدالباقى گولپينارلى 10 سيد على گرمارودى (موسوى ) 11 محمد رضا حكيمى .
نكته قابل توجه :
];ّّمؤلف كتاب ديگرى با نام <بعثت , غدير, عاشورا, مهدى >چاپ دفتر نشر فرهنگ اسلامى , تهران , سال 1362مسى در 175صفحهء رقعى نيز دارد, ولى چون مستقل در غدير نبود در اين كتابنامه آورده نشد.
59 حماسهء غدير از ديدگاه حضرت زهرا (س )(فارسى , خطى )
محمد دشتى .
كتاب حاضر بيان غدير از ديدگاه حضرت فاطمه (س ) است , و در ضمن مطالبى در جوانب مختلف غدير دارد.
ابحاث كتاب در سه فصل چنين است :
1 حماسهء غدير در سه بخش : 1 ضرورت يادآورى حماسهء غدير 2 روش اتمام حجت با حادثهء غدير 3 سياست سران سقيفه , و روش مبارزاتى حضرت فاطمه (س ) .
2 ويرگيهاى غدير خم : 1 اجتماعى بى همانند, كه در جوانب اجتماعى و معنوى انگيزه از غدير است 2 فراوانى و انبوه حاضران 3 تحقق بيعت عمومى و همگانى 4 كيفيت والاى حماسهء غدير 5 صراحت در گفتار پيامبر (ص ):شامل مضمون فرازهايى از خطبه و بيان بعضى وقايع ديگر در غدير 6 گواهى حاضران در صحنهء غدير 7 فراوانى راويان حديث غدير (قرن اول تاكنون ): ابتدا 146صحابى كه قرن اول است , و سپس قرنهاى ديگر چنين است : قرن دوم 57نفر, قرن هشتم 20نفر, قرن سوم 93نفر, قرن چهارم 45نفر, قرن پنجم 24نفر, قرن هفتم 22نفر, قرن هشتم 20نفر, قرن نهم 18نفر, قرن دهم 14نفر, قرن يازدهم 12نفر, قرن دوازدهم 13نفر, قرن سيزدهم 13نفر, قرن چهاردهم 19نفر.
اين بخش قسمت عمده اى از كتاب است كلاً اسامى 496نفر از قرن اول تاكنون نام برده شده است .
3 بهره گيرى از حديث غدير, فاطمه (س ) و طرح همه جانبهء حديث غدير, افشاى دشمنان با ياد حماسهء غدير.
نكتهء قابل توجه :
1 اين كتاب به صورت مقاله اى در 85صفحه وزيرى براى كنگره اى كه به مناسبت غدير در تهران برگزار مى شودتدوين شده و در آنجا قرائت خواهد شد و تصميم بر اين است كه توسط مؤسسهء تحقيقاتى اميرالمؤمنين (ع ) به صورت كتاب مستقلى چاپ گردد.
2 كتاب ديگرى به نام <كوثر و غدير>از حسن انصارى زاده نيز هست , كه غدير در كلمات حضرت فاطمه (س ) رابيان نموده است .
( خ )
60 خبر الغدير(عربى , خطى )
؟.
فهرس المخطوطات فى المكتبة الغريبه فى الجامع الكبير بصنعاء (يمن ) ص 815مجموعهء شمارهء 247ش 26
61 خصائص الغدير(عربى , خطى )
محمد بن يعقوب كلينى (ابو جعفر, رازى ) م 328ق .
الذريعة ج 7ص 173ش 900
اين كتاب در فضايل و وقايع و نيز خصايص روز غدير است .
نكات قابل توجه :
1 چنانچه علامه ملا محمد باقر كجورى در اوايل كتابش <الخصائص الفاطمية>فرموده : اين كتاب مورد اعتماد واستشهاد علما بوده و در كتب امامت از آن نقل نموده اند و به گفتهء علامه حاج آقا بزرگ در <الذريعه >تا سال هزار هجرى باقى بوده است , چرا كه شيخ كفعمى متوفاى 905ق اين كتاب را از مصادر كتاب خود <البلد الامين >قرار داده است .
2 اين كتاب در الصراط المستقيم (بياضى ) با نام <خصائص يوم الغدير>آمده است .
صائص يوم الغدير (كلينى ) = خصائس الغدير (عربى , خطى )

62 خطابهء غدير (فارسى , چاپى )
محمد باقر بن محمد اسماعيل انصارى , خوئينى ).
چاپ اول نشر مولود كعبه , قم , سال 1415ق . 1374ش .
رقعى , 80ص .
در اين كتاب متن كامل خطبهء غدير با ترجمه فارسى آن آمده است . به عنوان مقدمه و آمادگى ذهنى , چند بخش قبل از متن خطبه قرار داده شده كه حقايقى از غدير را در ذهن ترسيم مى كند. عناوين بخشها چنين است .
غدير عقيدهء ما, تصويرى از واقعه غدير, شياطين و منافقين در غدير, نگرشى به اهداف خطابهء غدير, سند و متن و];ك ك كتابشناسى غدير, تهيه و تنظيم متن كامل خطبهء غدير, متن عربى خطبهء پيامبر (ص ) در غدير, ترجمهء فارسى خطبه ءغدير.
نكته قابل توجه :
اين كتاب خلاصه كتاب <اسرار غدير>از همين مؤلف است . بارى توضيح بيشتر به آن كتاب در همين كتابنامه مراجعه شود.
63 الخطاب المنير فى ذكرى عيد الغدير (عربى , چاپى )
حبيب بن محمد عاملى (آل ابراهيم , مهاجر, حنوى ) م 1384ق .
عماره (عراق ), سال 1350ق .
الذريعة ج 7 183ش 932
نكات قابل توجه :
1 مؤلف كتابى به نام <المولد و الغدير>دارد كه شامل ميلاد پيامبر (ص ) و سپس بيعت با اميرالمؤمنين (ع ) است ,كه چاپ صيدا به سال 1366ق است . ولى چون مستقلاً دربارهء غدير نيست در اين كتاب آورده نشده است .
2 نام مؤلف در طبقات أعلام الشيعة (قرن چهاردهم , نقباء البشر) ج 1ص 351ش 707<حبيب > است ولى درالذريعة و الغدير فى التراث الاسلامى ص 67ش 62<حبيب الله > است .

64 خطبهء پيامبر اكرم (ص ) در غدير (فارسى , چاپى )
حسين بن احمد عماد زاده (عمادالدين , اصفهانى , كرونى ) م 1410ق .
جيبى , 79ص .
كانون انتشارات شريعت , تهران .
جيبى , 95ص .
در اين كتاب ابتدا مقدمه اى در تاريخچهء مؤلفين غدير و روايت كنندگان خطبهء آن شامل صد و ده نفر از صحابه درشانزده صفحه و سپس متن عربى خطبه همراه با ترجمهء زيرنويس و مختصر, و نيز ترجمهء فنى و مفصل در صفحه ءمقابل آمده است .
];ّّنكات قابل توجه :
1 اين كتاب چاپهاى گوناگون دارد كه تاكنون چهار چوب و نيز چندين افست از آنها ديسده شده و اكثراً به صورت هديه توزيع مى گردد.
2 كتاب به عربى با اندكى تفاوت به نام <خطبة النبى الاكرم (ص ) يوم الغدير>نيز چاپ شده و هر دو گزيده اى ازكتاب اصلى مؤلف در غدير به نام <پيامى بزرگ از بزرگ پيامبران >است . براى توضيح بيشتر به آن كتاب مراجعه شود.
65 خطبهء رسول اكرم (ص ) در سفر حجةالوداع (فارسى , چاپى )

مهدى ملتجى .
سازمان انتشارات اشرفى , تهران , چاپ اول , سال 1356ش .
جيبى , 76ص .
در اين كتاب ابتدا احاديثى از پيامبر (ص ) و نيز مقدمه اى در غدير و سفارش به مطالعهء كتب مفيد بيان شده است .
سپس خطبهء غدير همراه با ترجمهء آن به صورت قطعه قطعه و گاهى قضاياى مربوط به غدير آورده شده و در ضمن ترجمهء مطالبى به عنوان تأييد و يا در انتقاد بر عامه و يا مطالب ديگر گفته شده است .
در آخر حديث ثقلين و چند نصيحت اخلاقى آمده است .
نكتهء قابل توجه :
در اين كتاب به مختصر مناسبتى در پاورقى انتقادات و انحرافات اجتماعى و دينى را يادآور شده , نصايحى را بيان نموده است .
طبهء رسول خدا (ص ) در روز غدير = حساسترين فراز تاريخ , خطبهء رسول خدا در روز غدير (فارسى , چاپى )
66 خطبهء غدير (اردو, چاپى )
ملك محمد حيدر.
پس سى ـ ايس ريتائوت , كوهستان پريس , لاهور (پاكستان ) سال 1389ق .
نام اين كتاب در كتاب <شيعه كتب حديث كى تاريخ تدوين >(سيد حسين مرتضى ) آمده است .

ّّ67 خطبة الغدير(فارسى , چاپى )
محمد حسين بن اسدالله اصفهانى (متخلص به صغير).
مترجم : محمد باقر كرمانى .
تدوين : جلال الدين همائى .
تهران , سال 1370ق , 1329ش .
چاپ ديگر: شركت طبع كتاب , تهران , كتابفروشى حاج غلامعلى كمالى , اصفهان , سال 1371ق , 1330ش .
چاپ ديگر: اصفهان سال 1330ق , 1371ش .
جيبى , 85ص .
چاپ پانزدهم : تهران سال 1409ق , 1367ش .
وزيرى , 384ص .
اين كتاب شامل خطبهء پيامبر (ص ) در روز غدير به صورت اعراب گذارى شده و به نقل از كتاب احتجاج (طبرسى )همراه با ترجمهء فارسى آن به صورت نثر است كه همه از محمد باقر كرمانى و نيز به صورت شعر از شاعر شهير است .خطبه همراه با ترجمه در سمت چپ و اشعار در سمت راست آمده است .
نكتهء قابل توجه :
جناب شيخ محمد باقر كرمانى به احتمال قوى همان شيخ محمد باقر زند كرمانى است كه در كتاب <پيامى بزرگ ازبزرگ پيامبران >(حسين عمادزاده ) خطبه و ترجمهء او آورده شده است . براى توضيح بيشتر به آن كتاب ـ در همين كتابنامه ـ مراجعه شود.
68 خطبة الغدير(عربى , چاپى )
؟
چاپ اول : منشورات الصادق , كربلا, سال 1383ق , 1963م .
چاپ دوم : سال 1387ق .
رقعى , 56ص .
نكتهء قابل توجه :
];ّّچاپ دوم اين كتاب در مجموعه اى شامل چند رساله چاپ شده است .

69 خطبة الغدير(عربى , چاپى )
هيئت الغدير الخيرية (قم ).
ناشر: همان هيئت .
رقعى , 16ص .
كتابى است مختصر كه پس از مقدمه اى كوتاه دربارهء غدير و خلافت , متن عربى كامل خطبه را آورده و در اول و آخرآن دو پاورقى مفصل دارد كه در واقع تاريخچهء مربوط به قبل از شروع خطبه و بعد از اتمام خطبه است .
طبة الغدير (رضوى ) = خطبة الغدير, منبع الغدير(اردو, چاپى )
طبهء غدير (عماد زاده ) = پيامى بزرگ از بزرگ پيامبران (فارسى , چاپى )
طبهء غدير, پيام بزرگ از بزرگ پيامبران (عمادزاده ) = پيامى بزرگ از بزرگ پيامبران (فارسى , چاپى )

70 خطبهء غدير خم (فارسى , چاپى )
عباس جبروتى (قمى ) .
چاپ : چاپخانهء علميه , قم , سال 1387ق .
جيبى : 16ص .
اين كتاب ابتدا غزلى در توحيد و سپس دربارهء غدير و ترجمهء قطعاتى از خطبه و واقعهء غدير آن است . بعد از آن درظلم منافقين پس از پيامبر (ص ) نسبت به اهل بيت (ع ) صحبت نموده و در آخر زبان حالى از امام زمان (عج ) است .
71 خطبة الغدير, منبع الغدير(اردو, چاپى )
سيد صفدر حسين رضوى (پاكستانى ).
];ّّكراچى (پاكستان ), سال 1376ق .

72 خطبهء غديرية (اردو, چاپى )
؟
چاپ : به اهتمام : عاصى محمد ميرزا, محمود آباد, (هند), سال 1313ق , 1986م .
وزيرى , 44 .
اين كتاب متن عربى خطبهء غدير را به صورت قطعه قطعه آورده و در زير هر قطعه ترجمهء فارسى آن را در شعرفارسى و به شكل مثنوى به طور كامل آورده است .
در آخر يازده رباعى و قصيده به عنوان تقريظ بر كتاب و نيز تاريخ چاپ آن به حساب حروف ابجد كه در اصطلاح (مادهء تاريخ ) ناميده مى شود آورده شده است .
نكتهء قابل توجه :
احتمال مى رود مؤلف كتاب همان عاصى محمد ميرزا باشد كه كتاب به اهتمام او به چاپ رسيده است .
لخطبة المباركة (لواسانى ) = الخطبة المباركة النبوية الغديرية (عربى , چاپى )
لخطبة المباركة الغديرية (لواسانى ) = الخطبة المباركة النبوية الغديريه (عربى , چاپى )
73 الخطبة المباركة النبوية الغديرية(عربى , چاپى )
سيد حسن لواسانى (حسينى , نجفى , تهرانى ), سال 1371ق .
ناشر: مؤلف .
رقعى , 48ص .
اين كتاب خطبهء پيامبر (ص ) در روز غدير را به نقل از طبرسى و خوارزمى و احمد بن حنبل و غير آنها, از عده اى ازصحابه نقل نموده و قضاياى اول و آخر و نيز در حين خطبه را ممزوج با آن آورده است . بعد از آن خطبهء معروف اميرالمؤمنين (ع ) كه حرف الف در آن به كار نرفته و سپس قصيده اى عربى در مدح آن حضرت آورده است .
];ّّنكته قابل توجه :
1 اين كتاب در مواردى با نامهاى <الخطبة المباركة>و <الخطبة المباركة الغديرية>و <الخطبة المباركة النبوية التى انشأها يوم الغدير>آمده است .
2 با اينكه ثابت نشد ولى به احتمال قوى ناشر همان مؤلف است .
لخطبة المباركة النبوية التى انشأها يوم الغدير (لواسانى ) = الخطبة المباركة النبوية الغديرية(عربى , چاپى )

74 خطبة النبى الاكرم (ص ) يوم الغدير (عربى , چاپى )
حسين بن احمد عماد زاده (عماد الدين , اصفهانى , كرونى ) م 1410ق .
چاپ : حدود سال 1392ق .
جيبى : 56ص .
اين كتاب ابتدا شامل كتبى است كه در غدير تأليف شده و سپس اسامى صد و ده نفر از روايت كنندگان غدير و درآخر خطبهء پيامبر (ص ) در غدير به طور مفصل آورده شده است .
نكات قابل توجه :
1 اين كتاب ترجمهء عربى كتاب : <خطبهء پيامبر (ص ) در غدير خم >از همين مؤلف با حذف ترجمهء فارسى است , وهر دو گزيده اى از كتاب <پيامى بزرگ از بزرگ پيامبران >از همين مؤلف هستند.
2 ظاهراً ترجمهء به عربى توسط شخصى ديگر انجام گرفته چرا كه در صفحهء چهارم كتاب كه پايان شمارش كتب ومؤلفات غدير است چنين دارد: <هذا ما استخرجه مؤلف الكتاب الاستاد حسين عماد زاده وفقه الله تعالى >, ولى بقيه ءكتاب ظاهراً توسط خود مؤلف به عربى ترجمه شده است .
طبة النبى (ص ) فى يوم الغدير (مؤسسة الامام صاحب الزمان (عج )) = خطبة (عربى , چاپى )
75 خطبة النبى (ص ) فى يوم غدير خم (عربى , چاپى )
گردآورنده : مؤسسة الامام صاحب الزمان عجل الله تعالى فرجه الشريف (مشهد).
];ّّناشر: همان مؤسسه .
رقعى , 12ص .
در اين كتاب خطبهء غدير از چند منبع شيعى و عامى , و نيز داستان غدير آمده است .
نكات قابل توجه :
1 اين كتاب ترجمهء كتاب <حساسترين فراز تاريخ خطبهء رسول خدا (ص ) در روز غدير خم >است .
2 نام داخل كتاب <خطبة النبى (ص ) فى يوم الغدير>است !
76 خطبة النبى (ص ) يوم الغدير (عربى , چاپى )
خليل بن احمد فراهيدى (عبدالرحمن , بصرى , نحوى ) م 175ق .
رسالة ابى غالب الزرارى ص 180ش 106
الذريعة ج 5ص 101ش 418
الغدير ج 1ص 154ش 5
اين كتاب در ابتدا فقط خطبهء پيامبر (ص ) در غدير بوده , و سپس شرح بعضى لغات و مشكلات را به آن اضافه نموده , و به تدريج به صورت كتابى از مؤلف درآمده است .
نكات قابل توجه :
1 به گفتهء علامهء امينى ابوغالب مؤلف كتاب است , ولى علامه حاج آقا بزرگ اشاره نموده كه خليل بن احمد مؤلف كتاب و ابوغالب روايت كنندهء آن است , و لذا خود ابوغالب در كتابش از اين كتاب به عنوان كتبى كه به خطش نوشته ياد مى كند نه مؤلفات خود.
2 اين كتاب به نامهاى <جزء فى خطبة النبى (ص ) فى يوم الغدير>در الذريعه و <جزء فيه خطبة النبى (ص ) يوم الغدير>در رسالة ابى غالب الزرارى نيز آمده است .
77 خطبة يوم الغدير (عربى , خطى )
سيد محمد بن ابى طالب حائرى (شمس الدين , موسوى ) م قرن 10ق .
نكتهء قابل توجه :
];ّّنام اين كتاب در نسخهء خطى كتاب مؤلف در كتابخانهء مدرسهء نمازى خوى شمارهء 459آمده است .
78 خطبة يوم الغدير (عربى , چاپى )
؟
جيبى , 20ص .
چاپ : المطبعة الحيدرية, نجف , سال 1344ق , 1925ك .
لاصة عبقات الانوار, ج 69(ميلانى ) = نفحات الازهار فى خلاصة عبقات الانوار (عربى , چاپى )
79 خلاصة الغدير (اردو, چاپى )
عبدالحسين بن احمد امينى (نجفى , تبريزى ) م 1390ق .
تلخيص : رضى جعفر نقوى (لاهورى ).
منشورات قرآن سنتر, لاهور (پاكستان ).
؟, 280ص .
اين كتاب ترجمه و تلخيص كتاب <الغدير>علامهء امينى به زبان اردو است .
80 خلفاى راشدين (حديث غدير, على بن ابى طالب ج 2 (فارسى , چاپى )
على روحانى (نجفى ).
ديانت , مشهد, سال 1386ق , 1345ش .
جيبى , 190ص .
( د )

81 داستان غدير (فارسى , چاپى )
جمعى از دبيران مشهد.
شركت سهامى انتشار, تهران .
جيبى , 73ص .
چاپ ديگر: انتشارات غدير (وابسته به كتابخانهء بزرگ اسلامى ) تهران .
جيبى , 80ص .
در اين كتاب ابتدا در پنج صفحه اشعار آغاز شاهنمامهء فردوسى آمده ! و سپس قضيهء حجةالوداع از ابتداى مقدمات و حركت و نيز مراسم حج و بازگشت , و در آخر واقعهء غدير با كمى عبارت پردازى و قلمى خاص همراه با جوانب اجتماعى اين قضايا بيان شده و تمام قضاياى قبل از غديريه عنوان مقدمه چينى و ربط به داستان غدير است .
نكات قابل توجه :
1 اين كتاب بخشى از كتاب <حساسترين فراز تاريخ يا داستان غدير>از همين مؤلفان است , و آن كتاب نيز بااستفاده از <الغدير>علامهء امينى تأليف گرديده است .
2 در يكى از چاپهاى كتاب مؤلف بيان نشده و در ظاهر به نام علامه امينى است . در <كتابنامهء غدير خم >كه زير نظربنياد نهج البلاغه تدوين شده ـ ص 22ش 29نيز مؤلف به همين نام آمده است در حاليكه همان كتاب فوق است .

82 داستان غدير (فارسى , چاپى )
بازنوشته : مصطفى زمانى (وجدانى ).
انتشارات پيام آزادى , تهران , سال 1369ش .
چاپ هفتم : همان ناشر, سال 1374ش .
خشتى , 16ص .
اين كتاب كلاً نقاشى و همراه با جملاتى كوتاه به شكل نثر كودكانه دربارهء غدير است , كه كودكان در ضمن نقاشى ورنگ آميزى مطالب عقيدتى را مى آوزند.
];ك ك نكتهء قابل توجه :
اين كتاب از سرى كتابهاى <قصه هاى پيامبران >و يا <بخوان و رنگ كن >است كه تماماً به يك سبك نوشته شده , وشمارهء ششم از آن دوره است .
83 داستان غدير (فارسى , چاپى )
غلامرضا دبيران .
84 داستان غدير در اسلام (فارسى , چاپى )
حسن بن عبدالله سعيد, م 1416ق .
كتابخانهء مدرسهء مسجد چهل ستون , تهران .
جيبى : 29ص .
چاپ ديگر: ؟
جيبى : 40ص .
ابتدا مقدمه اى در دوازده صفحه با عنوان <داستان غدير>است كه در آن قطعاتى از غدير را آورده و توضيحاتى درمورد امامت و پيامبر (ص ) و اميرالمؤمنين (ع ) داده است .
سپس با عنوان <اميرالمؤمنين >از ديدگاه وحى > كتاب را شروع نموده كه ابتدا فضايل اميرالمؤمنين (ع ) و جوانب زندگانى آن حضرت تا قضيهء غدير است و در تمام موارد به كتب عامه استناد نموده است .
نكات قابل توجه :
1 نام اين كتاب به طور دقيق به دست نيامد, چرا كه روى جلد آن فقط اين جمله است : <پيامبر اسلام (ص ) بدستورپروردگار جانشين خود اميرالمؤمنين (ع ) را براى زمامدارى مسلمين تعيين و معرفى مينمايد>. و در داخل كتاب چنانچه گفته شد در اول شروع نوشته شده <داستان غدير در اسلام >همچنين در ابتداى بخش دوم نام <اميرالمؤمنين (ع ) از ديدگاه وحى >آمده است .
در اينجا اين تذكر لازم است كه : كتابى به نام <على (ع ) از ديدگاه وحى >از همين مولف و همين ناشر در 28صفحه جيبى به مناسبت غدير چاپ شده است كه بخش دوم كتاب (داستان غدير در اسلام ) ـ كه توضيحش گذشت ـ بخشى ];ّّاز همين كتاب (على (ع ) از ديدگاه وحى ) است .
2 مؤلف كتاب ديگرى به نام <غدير پيوند ناگسستنى رسالت و امامت >دارد, كه بخشى از اين كتاب با بخش <داستان غدير در اسلام >آن كتاب يكى است .
85 الدراية فى حديث الولاية 17جزء (عربى , خطى )
مسعود بن ناصر سجستانى (ابوسعيد, ركاب ) م 477ق .
نهج الايمان (على بن يوسف , ابن جبير, نسخهء خطى ).
مناقب آل أبى طالب (ابن شهر آشوب ) ج 3ص 25
اقبال الاعمال ص 453 455 457
اليقين (سيد بن طاووس ) ص 95و 168ب 28
بحار ج 37ص 126 130 133 157
اثبات الهداة ج 1ص 36
الذريعة ج 8ص 56ش 168و ج 25ص 143در شمارهء 830
الغدير ج 1ص 155ش 11و ص 17
كتاب جمع آورى سندهاى مؤلف در حديث غدير تا صد و بيست نفر از صحابه است .
چنانكه سيد بن طاووس تصريح نموده اين كتاب جمع آورى احاديث پيامبر (ص ) در غدير و ديگر فضايل اميرالمؤمنين (ع ) در هفده جزء است , و در آن اسناد, مؤلف تا صد و بيست نفر از صحابه را بيان نموده است . ولى خودسيد در صفحهء 457گفته اين كتاب در يك مجلد و بيست كراسه (جزوه ) است !؟
در <الغدير فى التراث الاسلامى >از معجم شيوخ سمعانى , در حالات حسن بن يعقوب نيشابورى (ابوبكر) بيان نموده كه اين كتاب در جمع طرق حديث <من كنت مولاه فعلى مولاه >است و نسخه اى از آن را به خط زيباى نامبرده (ابوبكر نيشابورى ) ديده است .
نكات قابل توجه :
1 نامهاى مختلفى براى اين كتاب آمده است . سيد بن طاووس در اقبال كلمهء كتاب را به ابتداى اين نام اضافه نموده و شيخ حر عاملى از اين كتاب با نام <كتاب الشجرى فى نص الغدير>ياد نموده است .
];ّّاين كتاب در معجم شيوخ سمعانى و موردى از الغدير و موردى از بحار به نام <كتاب الولاية>آمده و در نهج الايمان (ابن جبير) كه نسخه اى خطى است نام <أسماء ارواة خبر غدير خم >و بالاخره در الذريعه با نام <الدراية لحديث الولاية>آمده است . و اما اين نام انتخاب شده (الذراية فى حديث الولاية) كه در كتاب <الغدير فى التراث الاسلامى >نيزهمين آمده است , نامى است كه سيد بن طاووس در اقبال گفته و تصريح به نامگذارى مؤلف كتابش را به اين نام نموده است , و در باقى موارد چنين تصريحى نيست , و يا اگر باشد كلام سيد در اين نوع موارد ـ بع علت دقت بيش از حد او ـبر ديگران مقدم است . و كلمهء كتاب را كه سيد در ابتداى اين نام آورده ظاهراً جزو آن نيست . همچنين مؤلف كتاب , دراكثر موارد با شهرت سجستانى و گاهى سجزى و در بعضى شجرى و در يك مورد سجرى آمده , و نيز كنيهء او در اكثرموارد ابوسعيد و در اقبال ابو سعد است .
لازم به ذكر است كه در مناقب ابن شهر آشوب و بحار و اثبات الهداة و نهج الايمان لقب شجرى آمده است , و درالغدير (علامهء امينى ) و نيز الغدير فى التراث الاسلامى (سيد عبدالعزيز طباطبائى ) ص 99ش 26با اينكه نام سجستانى و سجزى بيان شده , ارجاع به مناقب داده اند, و اين بيانگر اين است كه اين دو محقق نام شجرى را تصحيف يا اشتباه مؤلف و يا ناسخ از كلمهء سجزى پنداشته اند!؟
نتيجه اينكه اين دو نام ظاهراً يك مؤلف هستند و كتاب نيز يك كتاب بيشتر نيست و نام سجستانى كه در اكثر سجزى گفته شده براى مؤلف صحيح تر به نظر مى رسد. در اينجا چند مورد را بيان مى نمائيم : لسان الميزان ج 6ص 32 33سير أعلام النبلاء ج 18ص 533 البداية و النهاية ج 12ص 135 طبقات الحفاظ ج 1 446 مرآة الجنان ج 3ص 122 شذرات الذهب ج 3ص 357
3 مؤلف كتاب در اكثر موارد و تقريباً موارد و تقريباً تمام كتب رجالى عامه به مذهب قدريّه نسبت داده شده و دراقبال و اثبات الهداة او را از عامه و در الذريعه او را از شيعيانى كه از باب تقيه خود را معتزلى مى نموده اند دانسته است .از جمله اين موارد بحار ج 40ص 15ش 31است .
4 در اكثر بلكه تمام موارد شهادت به وثاقت مؤلف و دقت او در ضبط و نقل احاديث داده اند.
5 در لسان الميزان ج 2ص 33ش 1552از قول زاهر شحامى نقل نموده كه مؤلف كتابهايش را وقف نموده , و به احتمال زياد اين كتاب نيز جزو آنها بوده است .
6 اين كتاب از مصادر عامى كتاب <اثبات الهداة>است كه شيخ حر عاملى با واسطه از آن كتاب ها نقل نموده است .
7 كتابى به نام <كتاب فى طرق من كنت مولاه >از معاويه سجزى نيز آمده است .
];ّّلدراية لحديث الولاية (سجستانى ) = الدراية فى حديث الولاية (عربى , خطى )

86 در صحنهء غدير (فارسى , چاپى )
محمد مهدى بن محمد على ركنى (يزدى خراسانى ).
اداره امور فرهنگى آستان قدس , مشهد, سال 1410ق , 1360ش .
رقعى , 195ص .
در اين كتاب بر نتيجه گيرى از واقعهء غدير تأكيد شده و در آن از مقالات و گفتار ديگران نيز استفاده شده است .عناوين ابواب كتاب چنين است : مقدمه 1 آيهء تبليغ , 2 آيهء اكمال , 3 غدير چيست ؟ 4 غدير خم كجاست ؟ 5 عيدغدير, 6 عيد غدير سنت اسلامى است , 7 حديث تهنيت , 8 روز غدير از ايام الله است , 9 ولاء زعامت (از مرتضى مطهرى ), 10 اعتراف محدثان اهل سنت به درستى حديث غدير و تواتر آن , 11 تأليفات اختصاصى دربارهء حديث غدير, 12 در حضور پيامبر (ص ), 13 خطبه رسول اكرم (ص ) در غدير خم همراه با ترجمه (كه عربى در سمت راست و فارسى در چپ است , 14 پژوهشى در معناى مولى , 15 پاسخ يك سؤال , 16 شيعهء پيامبر (ص ) نه شيعه ءعلى (ع ).
در پايان چند مقاله از افراد مختلف ذكر اسمشان , از كتاب يا از گفتارشان آمده است . نيز در اين كتاب ترجمهء خطبه ءغدير و بازنگرى به موضوع امامت آمده است .
87 الدرة الغرية و التحفة العلوية (عربى , خطى )
محمد على بن ابى القاسم اردوبادى (نجفى ) م 1380ق .
الذريعة ج 8ص 104ش 384
در اين كتاب ابتدا طرق حديث غدير آمده , و سپس در دلالت آنها بحث شده و در آخر اشعار غدير آورده شده است .
نكته قابل توجه :
چنانچه علامه حاج آقا بزرگ به نقل از مؤلف فرموده , كتاب حدود دويست صفحه است .

88 دريا در غدير (فارسى , چاپى )
ثابت محمودى (متخلص به سهيل )
چاپ اول : سازمان تبليغات اسلامى (حوزهء هنرى ), تهران , سال 1364ش .
چاپ دوم : سال 1405ق , 1365ش .
رقعى 96ص .
اين كتاب مجموعه شعرى دربارهء غدير است .
89 دعاء الهداة الى أداء حق الموالاة, 10ج (عربى , خطى )
عبيدالله بن عبدالله حسكانى (حاكم , حنفى ) م قرن 5
شواهد التنزيل لقواعد التفضيل (از مؤلف ) ج 1ص 190
اقبال الاعمال ص 453.
رياض العماء ج 3ص 298
الذريعة ج 8ص 196ش 765
فهرست كتابخانهء سيد بن طاووس ش 190
نكات قابل توجه :
1 مؤلف در كتاب خود شواهد التنزيل بعد از اينكه طرقى براى نزول آيهء <يا ايها الرسول ...>در شأن اميرالمؤمنين (ع ) در روز غدير بيان نموده بعد از شمارهء 146گفته كه طرق اين حديث را در كتاب <دعاة الهداة الى أداء حق الموالاة>در ده جلد مفصلاً آورده ام .
2 اين كتاب جزو كتابهاى كتابخانهء سيد بن طاووس بوده و او نيز در اقبال و طرائف از آن نقل نموده است .
3 مؤلف كتاب از افراد مشكوك العقيده است و دربارهء مذهب او اختلاف است . چنانچه علامه حاج آقا بزرگ گفته :اكثر علماى شيعه اعتراف به تشيع او دارند چرا كه او بسيار تقيه مى نموده است ولى سيد بن طاووس او را ازبرجستگان علماى عامه مى داند, و نيز ذهبى در سير أعلام النبلاء ج 18ص 269ش 136و الجواهر المضيئة فى طبقات الحنفية ج 2ص 1897او را از پيروان مذهب حنفى دانسته اند.
90 دليل النص بخبر الغدير على امامة اميرالمؤمنين (ع ) (عربى , چاپى )
محمد بن على كراجكى (ابوالفتح , قاضى ) م 449ق .
تحقيق : اسامة آل جعفر.
مؤسسة آل البيت لاحياء التراث , قم , سال 1410ق .
وزيرى , 34ص .
عوالم العلوم 315ص 357ش 414
تراثنا شمارهء 21ص 421ـ 454
در اين كتاب ابتدا مقدمه اى از محقق در هشت صفحه دربارهء منافقين و دشمنان اميرالمؤمنين (ع ) و حسادت آنهانسبت به آن حضرت در باب فضايل , خلافت , امامت و مسئلهء غدير و سپس عكس از اول و آخر نسخه خطى كتاب است .
پس از آن كتاب شروع شده كه ابتدا چهار سوال را از قول شخصى مطرح كرده و سپس يك به يك به طور كلامى وعلمى از آنها جواب داده شده است . سئوالات از اين قرار هستند: 1 نظر به اينكه بعضى حديث غدير را باطل مى داننددليل آن چيست ؟ 2 چرا كلمهء مولى به معنى اولى است و آن يكى از اقسام مولى است ؟ 3 چرا مراد از اولى ـ بعد ازثبوتش ـ فقط معنايى است كه شما مى گوييد؟ 4 به چه دليل كسيكه اولى باش د امام است ؟
مؤلف در تمام جوابها به آيات قرآن استدلال كرده , به خصوص در جواب از سوال دوم كه ده آيه آورده و به نظرلغويين استناد نموده است .
در آخر بخشى با عنوان <فضل و زيادة>دارد كه دربارهء خلافت اميرالمؤمنين (ع ) است , و سرانجام مصادر تحقيق كه اكثراً از عامه است بيان شده است .
نكان قابل توجه :
1 چاپ معرفى شده , در مجلهء تراثنا شمارهء بيست ويكم آمده است .به آخراين شماره ص 421لى 454راجعه شود.
2 نسخه اى خطى از اين كتاب در كتابخانهء آستان قدس رضوى به شمارهء 226همراه با كتاب <كنزالفوائد>مراجعه شود.
3 اين كتاب تماماً در كتاب <كنزالفوائد>آمده است .
4 مؤلف كتاب ديگرى در غدير به نام <عدة البصير فى حجج يوم الغدير>دارد.
( ذ )
91 ذكرى عيد الغدير (عربى , چاپى )
تدوين : موسى بن محمد على يعقوبى (نجفى ) .
چاپ : چاپخانهء علميه ,نجف , سال 1371ق , 1951م .
؟,104ص .
اين كتاب شامل مجموعه مقالات و قصايد دربارهء غدير است .

 

92 ذكرى عيدالغدير(عربى , چاپى )
جمعى از روحانيون كربلا.
مكتب ذكريات المعصومين (ع ), كربلا, سال 1385ق .
رقعى , 32ص .
كتاب شامل ده بخش است :
1 غدير در گفتار: شامل هشت نكته دربارهء غدير. 2 گفتار ناشر: نكته اى در غدير.3 گزيده هايى از خطبهء پيامبر(ص ) در روز غدير: فقط قطعاتى از خطبه آورده شده و سپس مقالات و اشعارى از افراد آورده شده است . 4 عيدغدير: شعرى از محسن بن محمد حسن (ابوالحب ). 5 غدير خم : مقاله اى از سيد احمد فالى شامل پنج بخش . 6يادى از تجمع غدير: شعرى از سيد مجتبى حسينى . 7 غدير: مقاله اى از م . ث . 10 غدير در قرآن : مقاله اى از ص . م .ح . شامل استدلال بر سه آيه از قرآن . و در آخر فهرست مطالب .
نكات قابل توجه :
1 در آخر كتاب مى گويد: موارد ديگرى نيز بود كه به علت كمى وقت , فرصت درج و اضافه آنها نبوده است .
2 در تراثنا شمارهء 28(عبدالجبار رفاعى ) ص 134ش 1700با اينكه همين چاپ را با خصوصياتش آورده ولى تعداد صفحات را 23معرفى نموده كه ظاهراً با عدد 32اشتباه شده است .
3 اين كتاب شمارهء چهارم از سلسله كتب به نام <ذكريات معصومين (ع ) است .>
ذكريات المعصومين (ع ), ج 4= ذكرى عيدالغدير(عربى , چاپى )];ك ك ِ]

منبع: www.balagh.net