ستونهای مسجد؛ و معماری اسلامی

تزئین و استفاده از معماری اسلامی در ستونهای مساجد که مهمترین عناصر نگهداری ساختمان مسجد به شمار می‌روند، منجر به آرامش انسان شده و احساس معنوی و ارزشهای فرهنگی و دینی او را منعکس می‌کند به طوری که پیچیدگی خاص در تزئین این ستونها نوعی القائات معنوی در انسان پدید می‌آورد.
ستون از مهمترین عناصر معماری اسلامی به شمار می رود که در ابتدای ساخت مساجد به منظور نگهداری ساختمان وجود داشته است . ستونها در ابتدا از تنه درختان به ویژه درخت خرمای با استحکام ساخته می شد تا سقف را نگه دارد. پس از مدتی ساخت این ستونها از تنه درخت به گل و سپس به سنگ تبدیل شدند.
ستونها با قاعده و شیوه خاصی ساخته می شدند و چون مسلمانان برای مساجد اهمیت بسیاری قائل بودند، به تزئین این ستونها که نمادی مشخص از مسجد بودند، اهتمام می ورزیدند. هنرمندان معمار مسلمان این ستونها را با شکوفه ها، درختان و انواع رنگهای مختلف تزئین می کردند . در واقع این تزئینات به شکلهای مختلف بر اساس فرهنگ هر کشور بود، به طوری که گاهی از این ستونها به شکل دانه های زنبور ساخته می شدند.

با گذشت زمان تعداد ستونها افزایش یافتند و با محاسبات خاص در فواصل مشخص ساخته می شدند تا زیبایی مسجد را با نظم و ترتیبی خاص دوچندان کنند. برخی از این ستونها بسیار بلند بودند و حتی به بالاترین بخش گلدسته ختم می شدند و نوعی انسجام و هماهنگی در محور معماری اسلامی به وجود می آوردند.
این ستونها در شکلها، طرحها و رنگهای مختلف و هماهنگ با دیگر بخشهای مسجد ساخته و تزئین می شدند. برخی از این ستونها از سنگ مرمر بودند و با رنگهای آرام ساخته می شدند، به طوری که دیدن آنها نوعی آرامش و تسکین در انسان ایجاد می کرد.

معماری اسلامی در عمران و آبادانی مساجد نقش به سزایی داشته و از آن به عنوان گنجینه های مساجد یاد می شد . گاهی تزئینات تنها در بخشهای زیرین ستون مشاهده می شد. اما آنچه نظم این ستونها را نشان می داد، تساوی و شباهت در ساخت بود و چون هر یک از این ستونها تأثیر خاصی در انسان می گذارند، از این رو جای مشخصی برای آنها قرار می دادند و یا به علت داشتن چشم انداز زیبا از نوعی تزئین استفاده می شد تا انسان را به آرامش دعوت و نوعی شعف در وی به وجود آورد. بنابراین ستون در معماری اسلامی اهمیت و جایگاه خاصی دارد که انعکاس احساس انسان مسلمان و ارزشهای فرهنگی و دینی او به شمار می رود.

این ستونها با گذشت زمان به جزئی مشخص، معین و مقدس در مساجد تبدیل شده اند که احساس انسان را بر می انگیزند. گاهی این ستونها شبیه درختان نخل هستند که تنه های آنها رشد کرده و به بالا کشیده شده و نوعی القائات معنوی را در انسان ایجاد می کند . گاهی اوقات پیچیدگی خاصی که در این ستونها وجود دارد، انسان را در اندیشه فرو می برد. بنابراین معماری اسلامی در ستونها تجلی مفاهیم جدیدی است که ارزشهای معماری اسلامی و مبانی آن را منعکس می کند .
منبع: خبرگزاری مهر
/س