مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون
منبع:راسخون
سطح پایین سدیم در خون ممکن است موجب بوجود آمدن مشکلات زیادی در سلامت شده که می‌تواند خفیف و یا به طرز نگران کننده‌ای شدید باشد. در این مقاله در خصوص علائمی که ممکن است نشان دهنده‌ی وضعیت پزشکی پایین بودن سدیم باشد، به بحث می‌پردازیم.
وجود سدیم برای عملکرد روزانه بدن ضروری است. سدیم به حفظ تعادل الکترولیت در بدن کمک کرده و نقشی حیاتی در عملکرد اعصاب و عضلات ایفاء می‌کند. سطح نرمال سدیم خون یک فرد بالغ در محدوده 135 تا 145 میلی اکی‌والان در لیتر (mEqlL) قرار دارد. مقدار کمتر از 135میلی اکی‌والان در لیتر نشان دهنده‌ی غیر طبیعی پایین بودن سطح سدیم در بدن است که در اصطلاح پزشکی تحت عنوان هیپوناترمی شناخته می‌شود. اشکال مهم هیپوناترمی تورمی است که در بدن ایجاد می‌شود. افت زیاد سطح سدیم موجب شده سلولها بیش از حد آب دریافت کرده و سپس متورم شوند. این تورم معمولاً نگران کننده نمی‌باشد تا زمانی که در سلولهای مغز رخ دهد.
علائم نشان دهنده‌ی هیپوناترمی
علائمی که ممکن است در هیپوناترمی رخ دهد معمولاً شبیه به علائم سایر عوارض است. از قرار معلوم، این عارضه را نمی‌توان تنها بوسیله‌ی معاینه فیزیکی تشخیص داد، بلکه آزمایشهای خون و ادرار نیز جهت تشخیص آن مورد نیاز است. علائمی که ممکن است نشان دهنده‌ی پایین بودن سدیم خون می‌باشند عبارتنداز:• تهوع یا استفراغ
• پایین بودن سطح سدیم به نحوی با عملکرد طبیعی مغز تداخل پیدا می‌کند، گیجی و سردرگمی می‌تواند رخ دهد.
• سردرد، بی حالی و خستگی.
• کم اشتهایی و یا از دست دادن اشتها و زود خشمی
• بیمار ممکن است بی قرار شده و امکان دارد دچار تشنج، ضعف عضلانی، اسپاسم و گرفتگی عضلانی شود.
• علائم دیگر مورد انتظار، کاهش سطح هوشیاری، و در موارد شدید کما را شامل می‌شود.
خطرات و عوارض احتمالی
هیپوناترمی هنگامی که به طور ناگهانی و به سرعت اتفاق افتد، می‌تواند شدید باشد. به این دلیل که افت سریع و شدید سطوح سدیم در خون می‌تواند موجب تورم سلولهای مغز در زمان کوتاهی شده و این امر می‌تواند برای اکثر افراد خطر جانی به همراه داشته باشد. افرادی که مبتلا به هیپوناترمی مزمن می‌باشند از سوی دیگر کمتر آسیب پذیر می‌باشند. در مورد این افراد، سطوح سدیم با سرعت تدریجی کاهش یافته و موجب بروز علائم نه خفیف و نه شدید بلکه میانه می‌شود.افرادی که بیشتر مستعد ابتلاء به هیپوناترمی می‌باشند ممکن است شامل افراد ذیل باشند:
• زنان در مرحله قبل از یائسگی
• افراد مسن تر.
• افراد مبتلا به مشکلات کلیوی
• افرادی که داروهای ادرار آور و یا افزایش تعریق مصرف می‌کنند که از آن جمله می‌توان به داروهای دیوریتیک یا ادرار آور اشاره کرد.
• افرادی که تحت رژیم غذایی کم سدیم قرار دارند.
• افرادی که تحت فعالیتهای شدید بدنی قرار دارند.
درمان
رخ دادن ناگهانی هیپوناترمی می‌تواند جدی و وخیم باشد. جهت کنترل این وضعیت، به بیمار معمولاً مایعات داخل وریدی تزریق شده تا سطوح سدیم خون مجدداً به حد نرمال برسند. ممکن است همچنین جهت کنترل علائمی مانند سرگیجه، سردرد و غیره داروهایی تجویز شود. در برخی موارد، درمان ممکن است کنترل علت زمینه‌ای مشکل را شامل شود.معمولاً موارد خفیف هیپوناترمی می‌توانند با ایجاد چند تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی و تعدیل دارویی تحت کنترل درآیند. چنانچه نوشیدن بیش از حد آب علت بوجود آمدن این عارضه است، در این صورت به بیمار توصیه شده تا زمان بهبودی از این بیماری مقدار مایعات مصرفی خود را کاهش دهد. به بیمار همچنین ممکن است توصیه شود مصرف سدیم خود را افزایش داده و یا از داروهای ادرار آور به طریقی استفاده شود که موجب بروز هیپوناترمی نشود.
افرادی که به ورزشهای بسیار شدیدی مانند دو ماراتن، ورزشهای سه گانه و مانند آن می‌پردازند، می‌توانند با مصرف نوشیدنی‌های ورزشی که حاوی الکترولیت می‌باشند بجای نوشیدن آب معمولی از بروز هیپوناترمی جلوگیری کنند. گرچه نوشیدن آب زیاد برای سلامتی مفید است، افراط در آن مضر می‌باشد؛ هیپوناترمی یکی از پیامدهای آن است. نیاز روزانه‌ی آب ممکن است از فردی به فرد دیگر تفاوت نماید. به همین دلیل است که رنگ ادرار بایستی به عنوان نشانه‌ی مصرف کافی آب توسط فرد و یا عدم مصرف کافی آب بکار برده شود. در صورتی که ادرار زرد کم رنگ باشد در سلامتی فرد به احتمال زیاد نشانگر آن است که بدن او به اندازه کافی آبدار است. ادرار غلیظ و یا تیره، از سوی دیگر معمولاً نشان دهنده‌ی کم آبی بدن می‌باشد. افرادی که مبتلا به بیماریهایی مانند بیماری آدیسون، کم کاری تیروئید، استفراغ شدید یا اسهال، بیماریهای کلیوی و یا کبدی، و یا مشکلات قلبی می‌باشند، بایستی به منظور کاهش خطر ابتلاء به سطوح پایین سدیم خود را تحت درمان قرار دهند.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود
