نکاتی در رابطه با لوازم آرایشی و بهداشتی و چگونگی مصرف

امروزه استفاده از لوازم آرايشي ومواد محافظت‌كننده پوست، تبديل به بخشي از امور روزانه بانوان شده است و اغلب خانم‌ها به طور روزمره از عطر، مرطوب‌كننده‌ها، پاك‌كننده‌هاي پوستي، ضدآفتاب‌ها، ضدتعريق‌ها، رنگ‌هاي آرايشي و… استفاده مي‌كنند. اين ميل به زيبايي، البته گاهي هم با مخاطراتي همراه مي‌شود.
طبق مطالعاتي كه در كشورهاي هلند، فرانسه و اسپانيا انجام شده است، حدود ۴ درصد افراد نسبت به مواد آرايشي حساسيت دارند. آمار منتشره در آمريكا هم اين ميزان را حدود ۱۲ درصد بيان كرده است. اين تفاوت آماري از آنجا ناشي مي‌شود كه در بسياري موارد، حساسيت نسبت به مواد آرايشي تاخيري بوده و پس از چند سال ظاهر مي‌شود و به همين دليل مورد سوءظن پزشك يا بيمار قرار نمي‌گيرد.

علائمي كه در حساسيت به مواد آرايشي ديده مي‌شود‌

احساس سوزش و سوزن شدن در محلي كه ماده آرايشي استفاده شده، شايع‌ترين شكايت مصرف‌كنندگان مي‌باشد. معمولا خيلي از اين افراد براي درمان اين حالت‌به متخصص پوست مراجعه نمي‌كنند و خودشان از مصرف آن محصول خاص خودداري مي‌كنند.
ساير علائم شايع عبارتند از: قرمزي، تورم، خارش و تاول‌هاي آبدار. عوارض جانبي ديگري كه مي‌توانند در اثر استفاده از لوازم آرايش روي مي‌دهد نيز شامل كهير، عفونت پوست، عفونت ريشه مو، تغيير رنگ پوست، آكنه (جوش‌هاي غرور جواني)، تغيير رنگ و صدمه به ناخن و مو مي‌باشد.
علاوه بر اين برخي از بيماران دچار عدم تحمل به مواد آرايشي مي‌شوند و به دنبال مصرف هرگونه ماده آرايشي، احساس ناخوشايندي پيدا مي‌كنند. عدم تحمل نسبت به مواد آرايشي نادر است ولي در صورتي كه ايجاد شد، مي‌تواند بسيار ناراحت‌كننده باشد.
برخي از مواد آرايشي نيز هنگامي كه در معرض نور خورشيد قرار مي‌گيرند ايجاد حساسيت مي‌كنند كه بايد به آن نيز توجه كافي شود.

چه موادي مي‌توانند ايجاد حساسيت نمايند‌

پاسخ به اين سوِ‌ال تا حدي مشكل است زيرا تمامي مواد به صورت بالقوه مي‌توانند باعث تحريك پوست شوند؛حتي آب خالص هم مي‌تواند باعث تحريك يك پوست بسيار خشك شود.ميزان‌واكنش يا حساسيت نسبت به مواد گوناگون، به شرايط پوست و سيستم ايمني بدن هر فرد نيز بستگي دارد.
يك پوست سالم، سد بسيار خوبي در مقابل تعداد زيادي از موادي‌است‌كه‌روزانه‌با‌آن‌در‌تماس‌هستيم. اگر پوست بيش از حد خشك باشد و يا به هر دليل ملتهب يا زخمي باشد،ازاثر حفاظتي اين سد كاسته مي‌شود.
با اين وجود در حوزه مواد آرايشي و بهداشتي، شايع‌ترين موادي كه مي‌توانند باعث مشكلات پوستي شوند، عبارتند از:

1-عطرها:

مواد خوشبوكننده شايع‌ترين علت ايجاد حساسيت پوستي در مواد آرايشي هستند و مي‌توان گفت تقريباً در تمامي لوازم آرايشي يافت مي‌شوند.

2-مواد نگهدارنده:

براي جلوگيري از رشد باكتري‌ها و قارچ‌ها و نيز ممانعت از تجزيه محصول، استفاده از مواد نگهدارنده در محصولات آرايشي ضروري است. اين مواد دومين علت حساسيت‌هاي پوستي به شمار مي‌آيند. مواد نگهدارنده خود به سه دسته مواد ضدميكروبي، آنتي‌اكسيدان‌ها و جذب‌كننده‌هاي پرتو ماوراء بنفش تقسيم مي‌شوند و شامل طيف بسيار وسيعي از مواد مي‌باشند، به عنوان مثال ويتامين E مي‌تواند ايجاد حساسيت نمايد.

3-نرم كننده‌ها:

نرم‌كننده‌ها به صورت لوسيون و كرم هستند و مي‌توانند تحريك خفيف و گاهي واكنش‌هاي حساسيتي ايجاد نمايند.

4-ضدآفتاب‌ها:

ضدآفتاب‌ها موادي هستند كه نور را منعكس و يا پراكنده مي‌كنند و به دو دسته كلي ضدآفتاب‌هاي شيميايي و ضدآفتاب‌هاي فيزيكي تقسيم مي‌شوند. حساسيت در ضدآفتاب‌هاي شيميايي پديده‌اي شايع است. در اين گروه <پابا> در راس تركيباتي است كه موجب حساسيت مي‌شوند.
افرادي كه پوست حساسي دارند، بهتر است از مصرف ضدآفتاب‌هاي حاوي پابا خودداري نمايند و از ضدآفتاب‌هاي فيزيكي نظير اكسيدزنگ و دي‌اكسيدتيتانيوم كه تا به حال حساسيت به آنها گزارش نشده است، استفاده كنند.

5-مواد منقبض‌كننده:

اين مواد باعث از بين بردن چربي و صابون باقيمانده روي پوست مي‌شوند. آنها معمولا خشك كننده هستند و ممكن است شامل آب، الكل، پروپيلن‌گليكول و ساليسيك‌اسيد باشند. افرادي كه پوست خشك، حساس و تحريك‌پذير دارند ممكن است با مصرف اين مواد دچار خارش، سوزش و قرمزي پوست مي‌شوند.

6-لاك‌ها و مواد محافظ ناخن:

تركيباتي كه براي رنگ دادن، بهتر چسبيدن و براق كردن در لاك به كار مي‌روند مي‌توانند باعث واكنش‌هاي حساسيتي شوند. واكنش به اين مواد ممكن است صرفا در محل ناخن ايجاد نشود، بلكه در مناطقي از پوست بدن كه دست با آنها تماس دارد، نظير پلك‌ها، صورت و يا گردن نيز مشاهده گردند.
در گذشته سفت‌كننده‌هاي ناخن، حاوي مقدار زيادي فرمالدئيد بودند و به همين خاطر حساسيت شديد ايجاد مي‌كردند؛ اما امروزه غلظت اين ماده در تركيب آنها كمتر از ۵ درصد است و خطر كمتري دارند. افرادي كه نسبت به لاك‌هاي رايج حساسيت دارند مي‌توانند از لاك‌هايي كه خاصيت حساسيت‌زايي كمتري دارند (هيپوآلرژن) استفاده نمايند.

7-صابون و مواد پاك كننده:

حساسيت به صابون و پاك كننده‌ها شايع است و دليل آن وجود عطر، رنگ، مواد آنتي‌باكتريال و ساير اجزاء اين تركيبات است. صابون و پاك‌كننده‌ها بيشتر واكنش تحريكي مي‌دهند تا حساسيتي.‌ خوشبختانه صابون با آب رقيق شده و بعد شسته مي‌شود و باقي‌مانده آن بر پوست بسيار كم است. براي جلوگيري از واكنش‌هاي تحريكي، بايد از شستشوي پوست خودداري كرد. استفاده از لوسيون چرب، كرم يا يك روغن پس از شستشو دست هم كمك‌كننده است.

8-رنگ مو:

رنگ مو يكي از بحث‌برانگيزترين اقلام آرايشي است.‌ بحث‌هايي مبني بر ايجاد سرطان و تغييرات ژنتيكي توسط رنگ‌هاي شيميايي مدت‌ها ذهن دانشمندان را به خود مشغول كرده بودند ولي امروزه تقريبا پذيرفته شده كه رنگ موهاي جديد خطر سرطان‌زايي براي مصرف‌كنندگان ندارند. البته خطر حساسيت زايي رنگ‌هاي مو به قوت خود باقي است. به همين خاطر توصيه مي‌شود كه افراد قبل از استفاده از هر رنگ مويي حتما تست پوستي انجام دهند و در صورت عدم ايجاد حساسيت، اقدام به مصرف آن محصول كنند.

سخن آخر‌

حساسيت و عوارض پوستي كه در اين مقاله ذكر شد در درصد كمي از افراد رخ مي‌دهد. شما با كمي دقت مي‌توانيد محصول آرايشي را انتخاب نماييد كه براي پوست شما مطلوب باشد و دچار اين مشكلات نشويد. فقط به خاطر داشته باشيد كه اين عوارض در اثر مواد تاريخ مصرف گذشته مي‌توانند عوارض بسيار شديدتر و خطرناك‌تري بر جاي بگذارند.
همه روزه در صفحه، حوادث روزنامه‌ها مي‌توانيد خبري در مورد ريزش موي سر در اثر رنگ موي تقلبي، تخريب پوست در اثر مصرف كرم تقويت‌كننده غيربهداشتي، مسموميت در اثر مواد غيرمجاز موجود در لوازم آرايشي و… بخوانيد.
به جرات مي‌توان گفت كه از تمام مارك‌هاي مرغوب، نوع تقلبي آن هم وارد كشور شده و با قيمت‌هاي بسيار ارزان‌تر عرضه مي‌شود. براي نمونه، مارك ……. كه جزو لوازم آرايشي قديمي و معروف است و انواع محصولات آن از قيمتي تا ۵۰ هزار تومان برخوردار است، نمونه‌هاي تقلبي آن با قيمت ۵۰۰۰ تومان به فروش مي‌رسد.
اين لوازم تقلبي بيشتر در كشورهاي همسايه ایران مانند سوريه، پاكستان، و تركيه ساخته مي‌شود.
استقبال از اين محصولات به علت قيمت ارزان آنهاست ولي بايد ديد آيا اين ارزان بودن ارزش مخاطرات زياد را دارد؟
كيفيت لوازم آرايشي ايراني شايد نتواند با ماركهاي معروف دنيا رقابت كند؛ اما اگر شما به دنبال اجناس ارزان هستيد بهتر است از لوازم آرايش ايراني كه در ايران توليد شده، تحت نظارت وزارت بهداشت بوده و از ايمني لازم برخوردارند، استفاده كنيد.
پزشكان توصيه مي‌كنند براي جلوگيري از حساسيت پوستي شديد و گسترده، هر بار كه محصول آرايشي ـ بهداشتي جديدي را خريداري كرديد، قبل از آنكه به طور گسترده از آن بر روي سر و صورت خود استفاده كنيد، مقدار اندكي از آن ـ به اندازه يك سكه ـ را روي بازوي خود بماليد.
اگر تا ۲۴ ساعت هيچگونه علائمي از حساسيت روي بازوي شما ايجاد نشد، شما مي‌توانيد با خيال راحت از آن ماده آرايشي-بهداشتي استفاده كنيد.
منبع: سایت پزشکان بدون مرز
/خ