عاشقانه­‌های پاپ

مقدمه:

گوش دادن به موسیقی یکی از مولفه‌­های مصرف فرهنگی در دنیای مدرن است که می‌توان گفت بعد از تماشای تلویزیون، عمده‌ترین بخش از رفتار مصرفی افراد و به ویژه جوانان را تشکیل می‌دهد. این واقعیت در مورد جامعه ایرانی نیز به همین شکل بوده و موسیقی در این جامعه، جای عمده‌ای را در سبد مصرف فرهنگی ایرانیان به خود اختصاص داده است. از میان انواع موسیقی پاپ ، سنتی، جاز، راک و… در جامعه ایران، نوع پاپ جایگاه ویژه‌ای داشته و هم به دلیل جذابیت‌های موسیقایی بالاتر و هم مضامین عامه پسندی که دارد، نزد مردم و به ویژه جوانان از محبوبیت بیشتری برخوردار است.
عشق و حواشی آن را می‌توان دغدغه‌ای فراگیر در میان جامعه جوان ایرانی تلقی کرد که اکثریت این طیف را به نوعی درگیر خود نموده است. بسیاری از جوانان ایرانی اعم از مذهبی و غیرمذهبی، فقیر و پولدار، بی‌سواد و باسواد و… هر یک به نوعی رفتار عاطفی خاصی را تجربه نموده و درگیر این تجربه عمومی و فراگیر بوده و هستند. به تبع فراگیر بودن این تجربه در میان جوانان، مفاهیم مرتبط با آن نیز خود به خود در جامعه شیوع نسبی پیدا می‌کنند. مفاهیمی همچون «شکست عشقی»، «جدایی»، «انتظار»، «خیانت عاطفی»، «ناکامی در عشق» و… از این قبیل هستند. به دلیل همین شیوع گسترده این مفاهیم است که بازنمایی عشق و حواشی آن از موضوعات مورد علاقه در فرهنگ ایرانی به شمار می‌رود. امروزه بخش عظیمی از محتوای نشریات زرد، کتب رمان و داستان، سینما و تلویزیون، موسیقی و تئاتر و… را عشق و مفاهیم مرتبط با آن تشکیل می‌دهد. مثلا در موسیقی کمتر آلبومی را از خوانندگان مطرح و معروف پاپ می‌توان سراغ گرفت که حداقل دو سوم ترانه‌های آن به موضوعات و درگیری‌های عشقی نپرداخته باشد. لذا این نوشتار برآن است تا به بررسی کیفیت بازنمایی عشق و مفاهیم مرتبط با آن در موسیقی پاپ و ترانه‌های ایرانی بپردازد. برای این منظور مروری صورت گرفته است بر آلبوم‌های موسیقی رسمی و مجاز ۱۰ خواننده معروف موسیقی پاپ در ایران که عبارتند از:
۱.مرتضی پاشایی (آلبوم یکی هست، آلبوم گل بیتا و آلبوم اسمش عشقه)
۲. بنیامین بهادری (آلبوم ۸۵، آلبوم ۸۸ و آلبوم بنیامین ۹۳)
۳. احسان خواجه امیری (آلبوم یه خاطره از فردا، آلبوم سلام آخر و آلبوم برای اولین بار)
۴. حمید عسگری (آلبوم پرنده، آلبوم دلبریده، آلبوم ۳گانه کما و آلبوم خوشبختی)
۵. محمد علیزاده (آلبوم همخونه، آلبوم دلت با منه و آلبوم سورپرایز)
۶. محسن چاوشی (آلبوم یه شاخه نیلوفر، آلبوم ژاکت، آلبوم حریص و آلبوم پرچم سفید)
۷. مازیار فلاحی (آلبوم قلب یخی، آلبوم لعنت به من و آلبوم ماه هفتم)
۸. محسن یگانه (آلبوم نفس‌های بی‌هدف، آلبوم رگ خواب و آلبوم حباب)
۹. رضا صادقی (آلبوم وایسا دنیا، آلبوم یکی بود یک نبود و آلبوم همین)
۱۰. فرزاد فرزین (آلبوم شانس، آلبوم شلیک و البوم شخصی)
فروش ۵۰۰ هزار نسخه ای آلبوم ۸۸ بنیامین بهادری[۱]، تشییع جنازه بسیار شلوغ مرتضی پاشایی، دانلود میلیونی ترانه‌های محمد علیزاده در اینترنت[۲]، استقبال کشوری از کنسرت‌های اکثر این خوانندگان و… دال‌هایی برای ادعای معروف بودن این لیست است.
پیش از آن که مضامین و مفاهیم عاشقانه در ترانه‌های پاپ مورد بررسی قرار گیرند، ابتدا به چند ویژگی رایج عشق در موسیقی پاپ ایران اشاره خواهد شد. به طور کلی عشق در این ترانه‌ها با چهار ویژگی و مولفه اصلی برای مخاطب بازنمایی می‌گردد که عبارتند از:

۱) عشق زمینی و جنسی به معشوق

اولین ویژگی و مولفه عشق در ترانه‌های پاپ ایران زمینی و مادی بودن آن است. عشقی که موسیقی پاپ آن را تبلیغ می‌کند یک علاقه کاملا زمینی و مادی عاشق نسبت به معشوق است که صرفا به دلیل ویژگی‌های ظاهری و زیبایی چشم و ابرو و… صورت گرفته[۳] و تنها تمنای آن نیز وصال معشوق به معنای کاملا زمینی و دنیایی است[۴]. در بررسی دقیق‌تر این آثار حتی می‌توان گفت که اغلب این عشق‌ها رنگ و بوی جنسی داشته[۵] و جذابیت‌ها و کمالات غیرظاهری معشوق نظیر اخلاق نیکو و شایسته و… نزد عاشق محلی از اعراب ندارد.
تو رو دیدم نفسم بند اومد / دل من یکدفعه یک حالی شد
نمی‌دونم که هوا سنگین بود / یا زمین زیر پاهام خالی شد
من به چشمای خودم شک کردم / این همه می‌شه مگه زیبایی؟
مثل تو وقتی تو خوابا هم نیست / نمی‌شه حتی بگم رویایی[۶]

۲) عشق میان دو جنس مخالف

دومین ویژگی رایج و فراگیری که در غالب ترانه‌های پاپ ایران از عشق می‌توان سراغ گرفت، درگیری عاطفی یک پسر به یک دختر و در معدود مواردی برعکس می‌باشد. برخلاف تفاسیر عارفانه از مفهوم عشق که آن را صرفا در رابطه متعالی انسان با خداوند تعریف می‌کنند، موسیقی پاپ تنها عشقی را به رسمیت شناخته و بازنمایی می‌کند که بیانگر درگیری عاطفی و علاقه بسیار یک پسر به دختر (و به ندرت برعکس) و تمایل شدید برای رسیدن به وی می‌باشد.[۷]
باید کاری کنی آروم بگیرم *** باید یک لحظه دستاتو بگیرم
باید برگردی امشب باز به این خونه *** باید این لحظه‌ها یادت بمونه
یه امشب مال من باش مال مردی که دستاش به جز دست تو همراهی نداره[۸]

۳) اتفاقی و تصادفی بودن

ویژگی دیگر عشق که در ترانه‌های پاپ ایران بسیار رایج است و مخاطب از پیگیری این ترانه‌ها به این برداشت می‌رسد، اتفاقی و تصادفی بودن عشق است. برخلاف برخی از نظریات و دیدگاه‌های رایج در تفسیر عشق که قائل به انتخابی بودن عشق هستند[۹]، عشقی که موسیقی پاپایران آن را می‌شناسد و به مخاطب نیز معرفی می‌کند، صدفه ای است که در یک رابطه میان دو جنس مخالف ایجاد شده و به اوج می‌رسد.[۱۰]
از اون رابطه معمولی ما چه عشقی سرگرفت تو روزگارم
دو سه روزه که بعد از این همه سال واسه تو ادعای عشق دارم[۱۱]

۴) عشق‌های موقتی و زودگذر

آخرین ویژگی فراگیر و رایج عشق در موسیقی پاپ ایران، موقت و زودگذر بودن عشق میان دو جنس مخالف است که در لحظه ایجاد شده و پس از مدت کوتاهی با هم بودن از بین می‌رود.[۱۲] در اکثر ترانه‌های پاپ-که در ادامه نوشتار به آن اشاره خواهد شد- سخن از جدایی و قطع ارتباط عاشقانه میان عاشق و معشوق است که یا به دلیل خیانت و بی‌وفایی معشوق و یا به دلیل دلزدگی و سرد شدن عاشق نسبت به معشوق اتفاق افتاده و هر دو به فکر عشق جدید و تازه‌ای هستند.
خسته‌ام از لبخند اجباری خسته‌ام از حرفای تکراری/ خسته از خواب فراموشی زندگی با وهم بیداری
این همه عشقای کوتاه و این تحمل‌های طولانی/ سرگذشت بی سرانجامِ گمشدن تو فصل طوفانی[۱۳]
به طور کلی نکته‌ای که در مورد این نوع موسیقی در ایران وجود دارد، «فراخانوادگی بودن عشق» است. اغلب ترانه‌ها به غیر از معدود ترانه‌های عاشقانه موسیقی پاپ ایرانی که در رثای «مادر[۱۴]»، «همسر[۱۵]»، «پدر[۱۶]» و یا «ائمه(ع)[۱۷]» خوانده شده‌اند، مابقی آنها تداعی کننده رابطه عشقی دختر و پسر در یک فضای بیرون از خانواده هستند. در اکثریت این ترانه‌ها نیز ترانه از زبان پسر به عنوان متقاضی عشق برای معشوقه خود سروده می‌شود.
مضامین عاشقانه پاپ
در این فضای تعامل عشقی پسر و دختر که در موسیقی پاپ ایرانی رواج یافته است، انواع مضامین مرتبط با عشق مطرح می‌گردند که برخی از مهمترین آنها که حدود ۸۰ درصد از محتوای نمونه مورد بررسی این مطالعه را تشکیل می‌دهند عبارتند از:
الف) بی‌وفایی و خیانت معشوق
رایج‌ترین و پررنگ‌ترین مضمون عشقی در ترانه‌های پاپ که بخش زیادی از محتوای موسیقی پاپ ایران را تشکیل می‌دهد، خیانت معشوق به عاشق و حواشی مربوط به آن است.[۱۸] اکثر ترانه‌هایی که در این زمینه سروده و خوانده می‌شوند یا مستقیما به روایت و بازنمایی این خیانت عشقی پرداخته‌اند و یا مضامین مرتبط با آن را در خود جای داده‌اند. [۱۹]
ب) پیش‌بینی بی‌وفایی معشوق و نگرانی حاصل از آن
یکی دیگر از مضامینی که در ترانه‌های پاپ ایرانی رایج است، پیش‌بینی بی‌وفایی و خیانت معشوق توسط خود عاشق و نگرانی حاصل از آن است. گویی که عاشق توقع ترک رابطه از سوی معشوق و پیوستن وی به فرد دیگری را از ابتدای ایجاد رابطه داشته است و نگران است که روزی چنین اتفاقی بیافتد.[۲۰]
ج) درخواست عدم خیانت از معشوق
مضمون دیگری که در ترانه‌های پاپ ایران به چشم می‌خورد، تمنای پایبندی به عشق و عدم خیانت معشوق به عاشق است.[۲۱] در این ترانه‌ها عاشق فردی منفعل است که نگران بی‌وفایی معشوق در رابطه عاشقانه آن‌ها بوده و برای از هم پاشیده نشدن این رابطه اقدام به التماس معشوق می‌کند.[۲۲] از سوی دیگر معشوق نیز فردی است که نسبت به رابطه قبلی خویش بی‌میل شده و ظاهرا به سمت فرد دیگری متمایل شده است.[۲۳]
د) غصه عاشق از خیانت معشوق
دیگر مضمونی که در ترانه‌های پاپ بسیار مطرح می‌شود، غم و اندوه حاصل از خیانت معشوق در زندگی عاشق و ترک کردن او است.[۲۴] در این ترانه‌ها که اکثرا با ریتم و آهنگ بسیار غمگین ساخته میشوند، مخاطب شنونده ناله‌ها و فغان‌های روز و شب عاشق از رفتن معشوق خویش می‌باشد.[۲۵] این نوع از ترانه‌ها که تعدادشان هم بسیار زیاد است، در میان جوانان جامعه طرفداران بسیار زیادی دارد.
ر) تمنای بازگشت معشوق
یکی دیگر از مضامین مطرح در موسیقی پاپ، تمنا و التماس عاشق به معشوق جهت بازگشت مجدد به رابطه‌ای است که او با رفتن خویش آن را خراب کرده بود.[۲۶] این تمنا در حالی صورت می‌گیرد که معشوق با بی‌وفایی به عاشق او را ترک کرده و دل او را شکسته است.[۲۷]
س) وداع غم­‌انگیز با معشوق بی‌وفا
دیگر مضمونی که در موسیقی پاپ ایران مطرح و رایج است، وداع غم بار و همراه با دل شکستگی عاشق با معشوق خویش است.[۲۸] این وداع در حالی صورت می‌گیرد که معشوق دل به رابطه دیگری سپرده و با بی‌وفایی به عاشق قبلی خویش بی اعتنایی کرده است.[۲۹] آهنگ این ترانه‌ها نیز بسیار غمگین و محزون است.[۳۰]
ش) تداوم عشق نسبت به معشوق بی‌وفا
مضمون دیگری که در ترانه‌های پاپ ایرانی به چشم می‌خورد، گرمای عشق عاشق نسبت به معشوق خویش با وجود بی‌وفایی و خیانت معشوق به اوست. عاشق با اینکه معشوق خویش را از دست رفته می‌بیند و می‌داند که معشوقش به فرد دیگری دل بسته و او را برای همیشه ترک کرده است، اما باز هم نسبت به او عشق ورزیده و او را دوست دارد.[۳۱]
ص) شکوه از معشوق بابت خیانت
مضمون دیگری که باز در موسیقی پاپ بسیار به چشم می‌خورد، شکایت و دلخوری عاشق از معشوق به خاطر بی وفایی و خیانت کردن است.[۳۲] در این ترانه‌ها که معمولا ریتم تندی هم دارند عاشق لب به شکوه از معشوق خویش گشوده و وی را به دلیل بی وفایی و قدر ندانستن رابطه عاشقانه آنها سرزنش می‌کند. عاشق در این شرایط دیگر نسبت به معشوق بی وفای خویش هیچ احساسی در خود ندارد و به او بی میل گردیده است.[۳۳]
ع) بغض و کینه نسبت به معشوق بی‌وفا
دیگر مضمون مطرح و رایج در ترانه‌های پاپ که حول محور خیانت است، تبدیل شدن عشق عاشق به بغض و کینه معشوق در دل او است.[۳۴] عاشق در این ترانه‌ها نه تنها نسبت به معشوق هیچ میلی ندارد بلکه به دلیل خیانتی که به او کرده است نسبت به وی بغض و کینه داشته و او را شب و روز نفرین می‌کند.[۳۵]
ل) شکست عشقی و سرزنش خویش
آخرین مضمونی که حول محور خیانت در ترانه‌های پاپ ایرانی رواج دارد و مخاطب آن را زیاد می‌شنود، سرزش خویشتن به واسطه انتخاب نادرست معشوق و اشتباه در عاشقی است.[۳۶] عاشق در شرایطی که با بی‌وفایی معشوق خویش رو به رو شده و او را از دست رفته می‌بیند، خود را لعنت و سرزنش می‌کند.[۳۷]

نتیجه گیری:

مشاهده می‌کنیم که از یک نمونه آماری که شامل مهمترین و پرتیراژترین آلبوم‌های برترین و معروفترین خوانندگان پاپ ایرانی بود، حدود ۸۰ درصد محتوا و مضامین آن به مقوله خیانت عشقی و بی‌وفایی در رابطه عاشقانه مربوط می‌گردند. به عبارت دیگر مخاطبان موسیقی پاپ که در میان جوانان ایرانی تعداد قابل توجهی به شمار می‌روند، از گوش دادن به یک آلبوم خواننده محبوب بیشترین چیزی که نصیب آنها می‌گردد، غم و غصه و شکایت نسبت به وفایی و خیانت عشقی است. این اتفاق با توجه به تاثیر غیرقابل انکار موسیقی بر روحیات و ذهنیات مخاطب خویش، می‌تواند به نوبه خود پیامدهایی را در بر داشته باشد که یکی از مهمترین آنها ترویج و گسترش روحیه بدبینی و بی‌اعتمادی دو جنس به یکدیگر و بی‌میلی آنان نسبت به هم و در نتیجه کاهش تمایل جوانان به ازدواج است. دختر و پسر جوانی که با موسیقی پاپ و آهنگ‌های خوانندگان محبوب خویش زندگی می‌کنند، وقتی بیشترین چیزی که می‌شنوند سخن از خیانت و بی‌وفایی معشوق است(چه پسر و چه دختر)، آن شنیده‌ها را در روابط حقیقی خود نیز تسری داده و برداشتی کاملا بدبینانه و بی‌اعتماد نسبت به ابراز علاقه و وابستگی طرف مقابل خود خواهد داشت.
از سوی دیگر نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد که ازدواج و همسرگزینی در جامعه امروز ما به لحاظ سبک و شیوه تحولات قابل توجهی را به خود دیده و سهم کنشگری طرفین ازدواج نسبت به خانواده‌های آنان پررنگ‌تر شده است. در گذشته واسطه‌گری در ازدواج جوانان توسط خانواده‌ها و بزرگان فامیل صورت می‌گرفت و دختر و پسر سهم و اختیار چندان در گزینش همسر نداشتند اما امروزه سبک‌های مدرن همسرگزینی روز به روز در میان جوانان جای بیشتری را برای خود باز کرده و دختر و پسر نقش فعال‌تری را در این زمینه بازی می‌کنند. واضح است که وقتی صحبت از نقش فعال جوان در انتخاب همسر به میان می‌آید، جایگاه ویژه و قابل توجهی برای عشق و علاقه در این زمینه متصور خواهد بود. جوان به دلیل روحیه و ویژگی جوان بودن خویش، در انتخاب خود سهم بیشتر را به علاقه و احساسات می‌دهد تا اینکه بخواهد عقلانیت را دخیل کند. به عبارت دیگر امروزه گزینش همسر توسط خود جوانان با مقوله عشق و محبت قبل از ازدواج نسبت به جنس مخالف پیوند جدایی ناپذیری دارد و نمی‌توان انکار کرد که بیشتر ازدواج‌ها به سبک مدرن از دوستی‌ها و عشق و عاشقی‌های قبل از ازدواج شروع می‌شوند.
در این شرایط و فارغ از داوری های ارزشی نسبت به خوب یا بد بودن پدیده ازدواج‌های مدرن در جامعه امروز ایران، باید پذیرفت که وجود این بدبینی نسبت به ابراز تمایل جنس مخالف، می‌تواند تمایل به ازدواج در جوانان را نیز کمرنگ کرده و به همین دلیل یک پیامد منفی موسیقی خیانت محور محسوب می‌گردد.
همچنین در کنار این پیامد منفی موسیقی‌های خیانت محور پاپ، نباید از تاثیر آنها بر طبیعی جلوه دادن خیانت و عشق‌های موقتی نیز چشم پوشید. وقتی سراسر موسیقی پاپ به عنوانی موسیقی‌ای پر طرفدار ، سخن از بی وفایی و عشق‌های زودگذر و خیانت است و مخاطب نیز با آن همزاد پنداری می‌کند، نتیجه‌ای که در جامعه شاهد آن خواهیم بود، تقلیل عشق ناب و اصیل به عشق‌های موقت و وابستگی‌های زودگذر در میان جوانان است.
منابع تحقيق :
[۱] خبرگزاری ایلنا، مورخه ۱۴ اردیبهشت ۸۸
[۲] ویکی پدیا، صفحه شخصی محمدعلیزاده
[۳] حمید عسگری، البوم خوشبختی، ترانه خیلی دوستت دارم ؛ محمد علیزاده، آلبوم دلت بامنه، ترانه سرزنش؛ محسن چاووشی، آلبوم یه شاخه نیلوفر، ترانه ناز
[۴] مازیار فلاحی، آلبوم لعنت به من، ترانه یه عکس یادگاری؛ مرتضی پاشایی، آلبوم یکی هست، ترانه باید کاری کنی؛ محمد علیزاده، آلبوم دلت بامنه، ترانه بی‌حوصله
[۵] احسان خواجه امیری، آهنگ راز دل
[۶] احسان خواجه امیری، آلبوم یه خاطره از فردا، ترانه خواب و بیداری
[۷] تو همونی که با یه نگاش می‌خوام بشم عاشق چشاش کسی بخواد تو رو بگیره اونو میشونم سر جاش، حمید عسگری، آلبوم پرنده، ترانه عاشقونه
[۸] مرتضی پاشایی، آلبوم یکی هست، ترانه باید کاری کنی
[۹] استیفان کاوی، هفت عادت خانواده‌های کامروا، نشر رشد
[۱۰] توی همون اولین نگاه حس کردم تورو کم دارم/ واسه این بود همون لحظه گفتم که دوست دارم، حمید عسگری، البوم خوشبختی، ترانه خیلی دوستت دارم
[۱۱] احسان خواجه امیری، آلبوم یک خاطره از فردا، ترانه اعتراف
[۱۲] حمید عسگری، البوم خوشبختی، ترانه روزگار
[۱۳] احسان خواجه امیری، آلبوم برای اولین بار، ترانه لبخند اجباری
[۱۴] تک آهنگ بنیامین بهادری به نام مادر
[۱۵] سعید شهروز، آلبوم غزلک، ترانه همسر مهربون من
[۱۶] تک آهنگ مجید یحیایی به نام پدر
[۱۷] اکثر خوانندگان پاپ یک یا چند ترانه در رثای ائمه(ع) خوانده‌اند.
[۱۸] محسن چاووشی، آلبوم یه شاخه نیلوفر، ترانه خیانت یار
[۱۹] آخه تو که یه روز عشق منی؛ یه روز عشق یکی دیگه/ خدا اشکام؛ دید یه روزی خودش تقاص کاراتو میده، حمید عسگری، آلبوم خوشبختی، ترانه تقاص
[۲۰] مرتضی پاشایی، آلبوم یکی هست، ترانه دیدی؛ بنیامین بهادری، آلبوم ۸۸، تراه عاشق شدم ؛ محمد علیزاده، آلبوم دلت بامنه، ترانه خیلی برام عزیز خاطرت
[۲۱] حمید عسگری، آلبوم کما ۳، ترانه التماس؛ محمد علیزاده، آلبوم دلت بامنه، ترانه تو رو می‌خواستم
[۲۲] ازت می‌خواستم بمونی بهت میگفتم که نری/ این روزا نیستی اما باز به پات میفتم که نری، محسن چاووشی، آلبوم یه شاخه نیلوفر، ترانه قله خوشبختی
[۲۳] مازیار فلاحی، آلبوم قلب یخی، ترانه فرض محال؛ مرتضی پاشایی، آلبوم یکی هست، ترانه بیا برگرد
[۲۴] مرتضی پاشایی، آلبوم یکی هست، ترانه به خدا؛ یکی هست.؛ بنیامین بهادری، آلبوم ۸۸، تراه منو تنها؛ امشب میمیرم ؛ محسن چاووشی، آلبوم یه شاخه نیلوفر، ترانه چاردیواری
[۲۵] به دادش رسیدم دلم رو رها کرد/صداش کردم اون وقت رقیبو صدا کرد/به پاش می‌نشستم خودش دید که خستم/ولی بی وفا باز رها کرد دو دستم، مرتضی پاشایی، آلبوم گل بیتا، ترانه می‌بخشم.
[۲۶] برگردو بذار دوباره چشام توو چشای تو واشه/ برگردو نذار بدون تو زندگیم از هم بپاشه، محمد علیزاده، آلبوم دلت بامنه، ترانه برگرد
[۲۷] حیف نبود به جای حق شناسی/ این همه بی وفایی ناسپاسی/ اما بازم می‌خوام که برگردی و/ تموم کنی این همه نامردی رو، محسن چاووشی، آلبوم یه شاخه نیلوفر، ترانه دلتنگی
[۲۸] وقت رفتن نباید گریه کنی این جوری دلم برات تنگ نمی‌شه/می‌دونم هر جای دنیا که باشم تو دلم عشق تو کمرنگ نمی‌شه، حمید عسگری، آلبوم کما، ترانه وقت رفتن
[۲۹] تو بغض سرد بارون منو به غم سپردی/ قلبم میون دستات، برو خدا به همرات، مازیار فلاحی، آلبوم لعنت به من، ترانه بدرقه
[۳۰] تو رو خدا نذار یه امشبم با گریه‌های من تموم شه/ قرار دیدنت از امشب آخه آرزوم شه، مرتضی پاشایی، آلبوم یکی هست، ترانه دقیقه‌های آخر
[۳۱] این روزا با کی میخندی وقتی تو گریه می‌سوزم/ حتی با وجود این درد من به فکرتم هنوزم، حمید عسگری، آلبوم خوشبختی، ترانه هوای گریه
[۳۲] از دست تو دلگیرم از قصه ی تو سیرم/ دیوونه شدم بی خونه شدم از دست تو می‌میرم، مرتضی پاشایی، آلبوم یکی هست، ترانه یکی بود یکی نبود
[۳۳] مرتضی پاشایی، آلبوم یکی هست، ترانه برو ؛ محسن چاووشی، آلبوم شاخه‌های نیلوفر، ترانه حریص؛ مرتضی پاشایی، آلبوم گل بیتا، ترانه حالا اومدی
[۳۴] حمید عسگری، آلبوم خوشبختی، ترانه تقاص
[۳۵] حالا ببین تمامه حرفاتو تلافی می‌کنم/ آتیش تویه رویایی که داری می‌بافی می‌کنم، مرتضی پاشایی، آلبوم گل بیتا، ترانه آدم آهنی
[۳۶] محمد علیزاده، آلبوم دلت بامنه، ترانه سرزنش؛ حمید عسگری، آلبوم کما ۲، ترانه تقصیر؛ مازیار فلاحی، آلبوم لعنت به من، ترانه لعنت به من؛ احسان خواجه امیری، آلبوم یه خاطره از فردا، ترانه کاش عاشقت نمی‌شدم.
[۳۷] کجاست بگو؟ اون که برات می‌مرده کو/ با یه قسم هرچی که داشتی برده کو، محسن چاووشی، آلبوم شاخه‌های نیلوفر، ترانه کجاست بگو.
منبع مقاله : پایگاه تحلیلی رسانه انقلاب (http://resanehenghelab.com)