مترجم: امین حسین پور
منبع:راسخون
منبع:راسخون
مطالب زیادی درباره مارها بیشتر از آنچه که اکثر ما میدانیم وجود دارد. مارها همانقدر که ترسناک هستند جذاب میباشند. با بررسی اجمالی خواهیم دید چرا. اگرچه قدرت بینایی مارها زیاد قوی نیست ولی، به قدر کافی است که به آنها اجازه میدهد نور را از تاریکی تشخیص دهند و حرکات را دنبال کنند. برخی مارها شکار خود را با تزریق زهر قبل از خوردن آن میکشند در حالیکه برخی دیگر طعمه را زنده میبلعند. زهر مار شاه کبرا که بزرگترین مار سمی دنیاست میتواند یک فیل را از پای درآورد. حدود 3000 گونه مار در دنیا وجود دارد که حدود 375 گونه سمی هستند. همه مارها با توانایی شنا کردن متولد میشوند. آنها بدن خود را با حرکات موج مانند جانبی به حرکت درمیآورند. مارها با چشم باز میخوابند زیرا، مارها پلک ندارند. مارها بعد از خوردن غذایی سنگین برای روزها یا هفتهها میخوابند. مارها در زمستان حتی برای چند ماه به خواب عمیق فرو میروند. اکثر مارها یک بار در سال تولید مثل میکنند. مارهای آبی تنها میتوانند هر 10 سال یکبار تولید مثل کنند. از مارهای غول پیکر مانند پیتون که میتواند یک گوزن را به طور کامل ببلعد تا مارهایی که تنها چند سانتی متر طول دارند، مارها در زیستگاههای مختلف یافت میشوند. برخی مارها از درختان بالا میروند، برخی دیگر زیر زمین زندگی میکنند و تعداد دیگری هم هستند که در آبها و دریاچهها وجود دارند.
مارها در رنگهای مختلفی وجود دارند. مارهایی که رنگ آمیزی خشنی دارند از آن برای استتار کردن استفاده میکنند در حالیکه مارهای خوش خط و خال معمولاً سمی هستند. آنها از رنگ روشن خود برای هشدار دادن به شکارچیان استفاده میکنند. برخی مارهای غیر سمی الگوها و رنگ روشن مارهای سمی را تقلید میکنند تا شکارچیان را بترسانند. از نظر اندازه مار آناکوندا برای مثال میتواند تا 11 متر طول داشته باشد در حالیکه کوچکترین مارها 5 سانتی متر طول دارند. مارها عملاً در همه جای جهان جدا از مناطقی مانند گرینلند، ایسلند و قطب زندگی میکنند. ولی، نواحی استوایی اکثر گونههای مارها را در خوی جای داده است.
مانند همه خزندگان، مارها حیواناتی خون سرد هستند. این بدان معناست که مارها توانایی لازم برای ایجاد مقدار گرمای کافی به منظور حفظ دمای بدن خود در یک سطح ثابت را ندارند. در عوض، مارها به منبع گرمای خارجی از محیط وابسته هستند و خورشید دمای بدن آنها را کنترل میکند. به همین خاطر است که اکثر گونه مارها در قسمتهای گرم و مرطوب مناطق استوایی یافت میشوند. مارها خزندگانی با بدن بلند هستند که انعطاف پذیر و بدون عضو است. قالب بدن مارها به زیستگاهی که در آن زندگی میکنند بستگی دارد. برای مثال، مارهایی که زیر زمین زندگی میکنند بدن فشردهتری دارند در حالیکه انواع مارهایی که در درختان زندگی میکنند دارای بدنی بلند و دُم گیرنده هستند که از آن برای گرفتن شاخههای درختان استفاده میکنند. بدن مارهای آبی معمولاً صاف است.
مارها پلک ندارند. در عوض، لایهای شفاف از چشمان آنها محافظت میکند. همچنین، مارها کر هستند و صداها را با ارتعاش از طریق استخوانهای فک خود میشنوند. قسمتی از بدن که در تماس مستقیم با زمین است بسیار حساس میباشد و حیوان را قادر میسازد تا موقعیت شکار را حس کند و تشخیص دهد.
مارها از زبان خود برای بو کشیدن استفاده میکنند. زبان ذرات موجود در هوا را جمع میکند که سپس وارد اندام جاکوبسن میشود. اندام جاکوبسن اندامی تخصص یافته واقع در سقف دهان مار است که به طور همزمان به مار حس بویایی و چشایی میدهد. بنابراین، برای تعیین وجود شکار یا شکارچیان در محیط، مارها زبان خود را مداوماً در حرکت نگه میدارند. مارهای سمی معمولاً سر پهنتری دارند پشت چشمها برآمده است. سم در این قسمت ذخیره میشود. همه مارها کاملاً گوشتخوار هستند. چون مارها نمیتوانند غذای خود را بجوند باید شکار را ببلعند. مارها بیشتر از 230 دندان دارند که جهت آنها به سمت عقب است؛ آنها از این دندانها برای نیش زدن و گرفتن طعمه استفاده میکنند.
مارها میتوانند تا چند روز بدون غذا زنده بمانند. این به خاطر سرعت پایین متابولیسم بدن آنهاست. در حقیقت، مار شاه کبرا میتواند برای چند ماه بدون غذا زنده بماند. قلب مارها میتواند در اطراف بدن آن حرکت کند. این حرکت از قلب هنگامی که طعمه بزرگی از مری عبور میکند محافظت میکند. مارها پس از غذا خوردن هنگامی که فرآیند گوارش در حال انجام است به خواب میروند. گوارش در مارها فعالیتی شدید است بنابراین، اگر فرآیند هضم مختل شود، مار شکار را استفراغ میکند. اگر فرآیند گوارش مختل نشود آنزیمهای گوارشی مار همه چیز را به جزء موها و چنگالهای شکار هضم میکند. این قسمتها از طریق مدفوع دفع میشود.
در برخی کشورها مار را به عنوان غذا مصرف میکنند. سوپ مار برای گرم کردن بدن در هوای سرد خوب است. واقعیت جالب دیگری درباره مارها آن است که به طور منظم پوست اندازی میکنند. مارهای پیر ممکن است تنها دو بار در سال پوست اندازی کنند. ولی، مارهای جوان ممکن است تا چهار بار در سال پوست اندازی کنند. مارها معمولاً در اقلیمهای سرد جفت گیری میکنند. چیز جالب آن است که مارهای نر سعی میکنند با مبارزه با مارهای دیگر توجه مار ماده را جلب کنند.