شناسنامه کتاب:
عنوان: پی‌آمدهای عاشورا
موضوع: آثار قیام عاشورا
زبان: فارسی
تیراژ: 2000
نویسنده: سید ابوالفضل اردکانی
ناشر: انتشارات منبع
محل چاپ: قم
سال چاپ: 1380
نوبت چاپ: اوّل
تعداد صفحات: 336 صفحه
معرفی کتاب:
این اثر، کتابی است که نویسنده آن به پی‌آمدهای مهم عاشورا و گزارش و تحلیل قیام‌ها و خیزش‌های انقلابی منبعث از واقعه عاشورا تا پایان دوران اموی پرداخته است.سرفصل‌های این کتاب به طور مستقیم یا غیرمستقیم با پی‌آمدهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قیام عاشورا مرتبط است. عمدتاً پی‌آمدهای سیاسی واقعه عاشورا به ویژه پس از خیزش‌های انقلابی و نهضت‌های انتقام جویانه و شورش‌های مردمی بر ضد دستگاه جنایت‌کار اموی را بیان کرده است.
در بخش‌های این کتاب به بازتاب قیام عاشورا در میان مردم آن دوران به ویژه مراکز مهم اسلامی همچون حجاز، عراق و شام و ایران پرداخته شده است.
از مهم ترین اثرات این قیام تاریخی که در این کتاب به آن اشاره شده، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. مشخص شدن جبهه حق و باطل.
2. افشای چهره ضداسلامی مدعیان خلافت پیامبر(ص) به ویژه شناخت ماهیت حکومت امویان و اظهار انزجار عمومی از نظام حاکم.
3. انزوای سیاسی حُکام جور.
4. اختلاف و پراکندگی.
5. گرایش مردم به مکتب اهل بیت(ع)، اعتماد به حقانیت آنان و احیای این مکتب.
6. تشکل شیعه به عنوان یک مکتب عظیم سیاسی، انقلابی در برابر جریانات سیاسی.
7. واکنش در برابر دستگاه خلافت به شکل فردی و جمعی.
8. پشیمانی مردم به دلیل یاری نکردن امام حسین(ع) و تنها گذاشتن او.
9. حرکت‌های سیاسی، قیام‌های خونین و انتقام‌گیری از دشمنان اهل بیت(ع).
10. ایجاد تزلزل در میان دولت مردان حکومت اموی و سقوط جناح سفیانیان.
11. سقوط دولت خودکامه امویان و آغاز عصر جدید در تاریخ اسلام.
این کتاب در شش فصل سامان داده شده که همراه با مقدمه است:
فصل اول - بررسی پی‌آمدهای مهم حادثه عاشورا (بیداری مسلمانان، ایجاد روح وحدت و همبستگی در مسلمانان، تمایز اسلام راستین از اسلام دروغین، عظمت یافتن مکتب تشیع، تزلزل دولت اموی).
فصل دوم - شورش در حجاز. این فصل شامل دو بخش است:
الف) قیام در مدینه، ب) قیام در مکه
در بخش اول به بازیابی قیام عاشورا در مدینه می‌پردازد که این قیام در سال 63 ق. با عنوان واقعه حره (در روز بیست و هشتم ذی‌حجه) رخ داده است.
در بخش دوم نیز به انعکاس سخنرانی عبدالله بن زبیر و خبر از شهادت امام حسین(ع) اشاره می‌شود.
فصل سوم - قیام در عراق (قیام شهرهای بصره، کوفه، پیام مختار از زندان، شکل‌گیری نهضت توابین، خلع استاندار کوفه و نصب استاندار جدید، مصاف با لشکر ابن زیاد).
فصل چهارم - قیام مختار بن ابی عبیده ثقفی. در این فصل به اختصار و با استناد به روایت ها و کتاب های معتبر تاریخ و رجال به قیام خونین و حماسه تاریخی مختار ثقفی و ابراهیم اشتر، (فرزند مالک اشتر) همچنین درباره موضوعاتی مانند شخصیت مختار از دیدگاه علمای بزرگ همچون آیت الله خویی(ره)، علامه مامقانی (ره)، علامه امینی(ره)، شریف القرشی(ره) و دیگر نویسندگان و علمای رجال، قصاص قاتلین امام حسین(ع)، جنگ معصب با مختار و مزار و زیارت نامه مختار سخن گفته شده است.
فصل پنجم - قیام زید بن علی(ع) (مشخصات زید، پیش‌گویی‌های اهل بیت(ع) درباره زید، فضایل زید، قیام زید، شهادت زید، مقام زید و یارانش در سخن امام صادق(ع)، علل شکست قیام زید(ع))
فصل ششم - قیام در ایران (خراسان) و سقوط امویان. این فصل به دو بخش تقسیم شده است:
الف) قیام یحیی بن زید، ب) قیام در خراسان (به رهبری ابومسلم خراسانی) توضیح کوتاه درباره این قیام‌ها در این فصل آمده است.
در بخش پایانی کتاب، آمده است پس از حادثه عاشورا و پی‌آمدهای آن، هیچ کدام از جنبش‌ها و نهضت‌ها از حرکت نایستاد و منشأ همه این قیام‌ها و الگوی واضح آنان، قیام عاشورا بود. در واقع، هدف نویسنده از نگارش این کتاب، اثبات این حقیقت تاریخی بوده که قیام عاشورا سرآغاز تحول، حرکت و جنبش‌های بزرگ بر ضد غاصبان خلافت و حکومت‌های جور بوده و مهم‌ترین عامل سقوط امپراتوری امویان، خون امام حسین(ع) و شهدای اهل بیت(ع) است.
در صفحه های پایانی کتاب، فهرست منابع آمده که از که حدود صد و هفده کتاب به زبان فارسی و عربی استفاده گردیده است.
منبع مقاله : pajuhesh.irc.ir
