زمستان و سرماخوردگي

سرماخوردگي شايع ترين بيماري عفوني در انسان است. بچه هاي کوچک تر از 5 سال مستعدترين گروه سني براي ابتلا به اين بيماري هستند. استعداد ابتلا به طور تدريجي از 5 سالگي تا 20 سالگي کاهش مي يابد و سپس ثابت مي ماند. گفته مي شود به طور متوسط، هر کدام از افراد جامعه، در طول يک سال بين 3 تا 5 بار دچار سرماخوردگي مي شوند.
عوامل زمينه ساز در ابتلا به سرماخوردگي عبارتند از:
ضعف عمومي و خستگي (در معرض سرماي شديد قرار گرفتن هم احتمالا باعث تغييراتي در بدن مي شود که شبيه ضعف عمومي فرد را به اين بيماري مبتلا مي کند.) رعايت نکردن بهداشت مخصوصا در محيط هاي پرجمعيت در ماه هايي از سال که ويروس سرماخوردگي يا آنفلوانزا در آن فراوان تر است. وضعيت نامناسب تغذيه و ناهنجاري هاي ساختماني قسمت هاي فوقاني دستگاه تنفس مثل انحراف بيني و بزرگ بودن لوزه ها.
دوران نهفتگي (کمون) بيماري کوتاه و از 2 تا 4 روز متغير است. شروع بيماري ناگهاني و با احساس خارش يا سوزش در حلق، بيني يا گوش همراه است و به دنبال آن علايم واضح تر ظاهر مي شوند. عطسه، آبريزش از بيني، احساس خستگي و کوفتگي، تب خفيف که ندرتا با لرز همراه است، سردرد خفيف، اختلال حس بويايي و چشايي، دردهاي مبهم کمر يا دست و پا و... ترشح چرکي (زرد يا سبز) از بيني نشانه عفونت باکتريايي است و يعني بيماري از يک سرماخوردگي ساده فراتر رفته است.
علايمي مثل گلودرد ،آب ريزش از بيني و چشم ، تب و لرز ، سرفه ، درد مفاصل و بي حوصلگي همگي نشانه بيماري سرماخوردگي و آنفلوانزاست . با سرد شدن هوا در پاييز و زمستان ، شرايط لازم براي ابتلاي انسان ها به ويروس هاي سرماخوردگي و آنفلوانزا ( که تاکنون صد نمونه از ويروس هاي آن شناخته شده است ) فراهم مي شود . بنا به گفته متخصصان انتقال ويروس هاي سرماخوردگي بيشتر از طريق تماس مستقيم و غير مستقيم ، ترشحات بيني و دهان ( سرفه يا عطسه ) صورت مي گيرد .

چرا سرما باعث سرماخوردگي مي شود ؟

وقتي بدن در معرض وزش باد سرد يا هواي خيلي سرد قرار گيرد، به ويژه زماني که خيس است رگ هاي خوني مخاط دستگاه تنفسي فوقاني انقباض پيدا مي کند. جريان خون در آن کاهش مي يابد و مقاومت مخاط که بستگي به جريان خون کافي در آن دارد، در مقابل هجوم ويروس ها کم مي شود و بدين صورت ويروس ها، سلول هاي مخاطي را مورد حمله قرار مي دهند و باعث سرماخوردگي مي شوند ؛ بنابراين دو عامل در ايجاد سرماخوردگي مؤثرند؛ اول ويروس بيماري و دوم کاهش مقاومت در اثر قرار گرفتن در شرايط نامساعد .

ويتامين C

مصرف مواد غذايي و ميوه هاي سرشار از ويتامين c در اين فصول توصيه مي شود. ويتامين c در بيماري هاي برونشيت مزمن، نقش مهمي در حفظ ريه ها دارد. بطوري که طبق بررسي هاي محققين افرادي که روزانه 300 ميلي گرم ويتامين c مصرف مي کنند احتمال ابتلا به اين بيماري در آنها 30 درصد کاهش پيدا مي کند. ويتامين c را مي توان از مرکبات بويژه ليمو شيرين ، پرتقال ، گريپ فروت و همچنين در سير ، ميخک ، ليمو ، فلفل و مواد غذايي چون فلفل تند قرمز و سوپ مرغ و ماست دريافت نمود .

سير و شلغم ؛ طبيبان گياهي

سير اين طبيب گياهي علاوه بر خواص دارويي و تغذيه اي به واسطه داشتن ماده ضد ويروسي گزينه خوبي براي مصرف چه در هنگام سلامت و چه در زمان سرماخوردگي است. و براي رفع بوي آن نيز مي توان سيب يا عسل مصرف نمود و يا به شکل نيم پز و خرد کرده استفاده کرد. شلغم نيز مانند سير داراي خواص مفيد زيادي است و استفاده ازشلغم نيز در فصل سرد توصيه مي شود . که مي توان به شکل خام در سالاد يا به صورت پخته با نمک و شکر مصرف نمود.

ماست

اگر جزء افرادي هستيد که به سرماخوردگي ناشي از آلرژي و حساسيت فصلي دچار هستيد توصيه مي شود براي پيشگيري ، از سه ماه قبل ماست مصرف نماييد . ماست باعث افزايش ايمني و تقويت سيستم دفاعي بدن مي شود و بدن را در مقابله با عوامل عفوني و آلرژي آماده مي کند. اگر به خوردن ماست علاقه چنداني نداريد، مي توانيد مصرف پياز را در برنامه غذايي خود افزايش دهيد. چون پياز نيز از بالا برنده هاي کارآيي سيستم دفاعي بدن است .

بخورها و دم کرده هاي گياهي

استفاده از دم کرده ها و بخورهاي گياهي از ديرباز مورد استفاده بوده و اثرات مثبتي داشته و در صورت آگاهي از مصرف صحيح آن بهترين پيشگيري کننده از سرماخوردگي است.
بخور گياهاني مثل تخم گشنيز ، مخلوط گياه آويشن با گياه بنفشه ، ريحان با پونه خشک براي سرماخوردگي بويژه در خروج ترشحات سينوسي در مبتلايان به سينوزيت بسيار مفيد است.
معجون عسل به اضافه ليمو ترش به همراه يک ليوان آبجوش در سرماخوردگي با منشا سرما مفيد واقع مي شود.
آب آناناس در تسکين التهاب گلو مفيد است. مصرف ريشه شيرين بيان و مريم گلي در بهبود سرماخوردگي مؤثر است . البته افرادي که دچار اختلالات فشار خون هستند ، در مصرف شيرين بيان احتياط کنند.

درمان دارويي

درمان سرماخوردگي ، درمان علايم بيماري است ؛ يعني دارويي براي خود بيماري وجود ندارد و داروها فقط علايم را تخفيف مي دهند تا دوره بيماري طي شود. تاثير استراحت ، نوشيدن مايعات کافي و رژيم غذايي به همان اندازه داروهاي شناخته شده است .
هيچ ضرورتي براي استفاده از آنتي بيوتيک ها در يک سرماخوردگي وجود ندارد. مصرف خودسرانه آنتي بيوتيک ها گذشته از اين که از نظر اقتصادي باعث خسارات زيادي به کشور مي شود، باعث ايجاد مقاومت دارويي باکتري ها هم مي شود.
براي شروع درمان آلرژي يا سرماخوردگي ، حتما به علايم اوليه و تفاوت هاي آنها توجه کنيد تا راه درستي را براي درمان در پيش بگيريد . چرا که درمان هاي غلط مضر خواهد بود. در کل ، افرادي که مبتلا به فشار خون هستند نبايد دکونژستان ( ضد حساسيت ) مصرف کنند و افرادي که مشکلات پروستات دارند نيز بايد از مصرف آنتي هيستامين پرهيز نمايند. سعي کنيد دارويي را انتخاب کنيد که تنها به درمان عارضه موجود در شما بپردازد و چند منظوره نباشد.
نمي توان طول مدت بيماري را با درمان کوتاه کرد. در صورت وجود تب، سرفه، سردرد و غيره ، داروها فقط در تسکين ناراحتي ها مؤثرند.

سرماخوردگي و نکاتي را که بايد به خاطر بسپاريم

حداقل سي سانتي متر از افرادي که سرفه يا عطسه مي کنند فاصله بگيريد .
قطره هاي ريز عطسه يا سرفه حدودا تا مسافت 30 سانتي متري پراکنده مي شوند. دکتر « دنيس موري » ، پزشک اطفال از دانشکده پزشکي ايالات ميشيگان خاطرنشان مي کند که اگر يکي از اين قطره ها روي چشم يا بيني شما قرار بگيرد، چند روز بعد به بيماري سرماخوردگي مبتلا مي شويد . هر گاه در آسانسور با فردي که سرفه مي کند مواجه شديد ، روي خود را برگردانيد.

شستشوي دست ها يادتان نرود

اکثر ميکروب هاي سرماخوردگي از طريق تماس فيزيکي غير مستقيم منتقل مي شوند . به طور مثال ، فرد بيماري که ويروس سرماخوردگي از بيني به دست هايش منتقل شده به هر چيزي که دست بزند آن را آلوده مي کند. ( ويروس هاي سرماخوردگي به مدت 3 ساعت بر روي اشياء زنده مي مانند). بنابراين دست هايتان را در هر فرصتي بشوييد.
وجود دستگاه هاي تهويه در ساختمان ها موجب کاهش ابتلا به سرماخوردگي مي شود
ساختمان هاي اداري که از تهويه هواي مناسب برخوردار نيستند، يکي از محيط هايي محسوب مي شوند که خطر ابتلا به سرماخوردگي را افزايش مي دهند. در اين مکان ها ويروس سرماخوردگي راه خروج ندارد. بدتر از آن رطوبت کم است که باعث خشکي مخاط بيني مي شود و در نتيجه ، مخاط را براي شکار ويروس ها مستعد مي کند. به همين دليل هواپيماها هم محيط هاي مشابه ديگري براي ابتلا به سرماخوردگي محسوب مي شوند. دکتر « مارگارت گراديسون » از انجمن پزشکي دانشگاه دوک مي گويد : « بهترين پادتن ، مرطوب کردن سوراخ هاي بيني با اسپري محتوي آب نمک مخصوص است.»

نوشيدن مايعات زياد ضروري است

نوشيدن مايعات گوناگون ، ميکروب هاي فعال سرماخوردگي را از بين مي برند و همين طور از کمبود آب بدن که معمولا با بيماري سرماخوردگي همراه است جلوگيري مي کنند. دکتر « تراديسون » اگر يکي از اعضاي خانواده بيمار است ، براي احتياط بيشتر بهتر است تمام لوازم منزل را که بيشتر با آنها در تماس هستيد ، ضد عفوني کنيد.
مي گويد : « تنفس از راه دهان ، دميدن به داخل بيني و مصرف داروهاي آبريزش بيني ، کمبود آب بدن را افزايش مي دهد. براي مقابله با اين کمبود ، حداقل روزي هشت ليوان آب ، آب ميوه يا مايعات بدون کافئين بنوشيد . »

بهترين راه براي جلوگيري از سرماخوردگي رعايت بهداشت فردي است

با توجه به بررسي هاي انجام شده ، افراد در هنگام سرماخوردگي اعضاي صورت خود را سه بار در ساعت مي مالند . اگر احساس مي کنيد که بايد اين کار را انجام دهيد ، بهتر است به جاي نوک انگشت از بند انگشتانتان استفاده کنيد. چون اين قسمت کمتر به ميکروب سرماخوردگي آلوده مي شود.

آشپزخانه مهم است!

اکثر ميکروب هاي سرماخوردگي در آشپزخانه منتقل مي شوند. مهمترين عامل اسکاچ هاي ظرفشويي هستند که براي رشد و نمو ميکروب هاي سرماخوردگي محيطي گرم و مرطوب را فراهم مي کنند.
بهتر است براي جلوگير ي از ابتلا به سرماخوردگي ، روزي دو تا سه مرتبه اين اشيا را در جريان آب جوش قرار دهيد . اگر يکي از اعضاي خانواده بيمار است ، براي احتياط بيشتر بهتر است تمام لوازم منزل را که بيشتر با آنها در تماس هستيد ، ضد عفوني کنيد.

خواب شبانه آرامي داشته باشيد

با توجه به تحقيقات انجام شده ، خواب خوب و آرام موجب تقويت سلول هاي سيستم ايمني بدن مي شود . در يک بررسي ، 43 نفر ( افرادي که به سرماخوردگي مبتلا نبوده اند ) به طور داوطلبانه تنها نيمي از شب را در خواب سپري کردند، فرداي آن روز 30% از سلول هاي مدافع بدن آنها از بين رفتند . اما شب بعد ، زماني که اين افراد ، حداقل هشت ساعت را در خواب سپري کردند، سلول هاي نابود کننده بدن آنها کاملا مقاوم شدند.
منابع :
msnhealth simle home HERBAL remediesmsn.com.
روزنامه همشهري مورخ 22 مهر 82 دکتر شهاب الدين
اينترنت : سايت هاي سلامت و تندرستي
برگرفته از مجله آشنا خانواده 135
/خ