شناسنامه کتاب:
عنوان: زندگانی امام هادی(ع)
موضوع: سیره امام هادی(ع)
زبان: فارسی
تیراژ: 6200
شابک: 3ـ030ـ403ـ964
نویسنده: علی رفیعی
ناشر: فیض
محل چاپ: تهران
سال چاپ: 1376
نوبت چاپ: اول
تعداد صفحات: 263 صفحه
معرفی کتاب:
این کتاب به درخواست حوزه نمایندگی ولی فقیه در سازمان جهاد سازندگی خراسان به وسیله علی رفیعی نگاشته شده است. نویسنده در مقدمه نگاهی اجمالی به تاریخ اسلام از صدر آن تا دوران امام یازدهم و شرایط سخت زمان امام دهم، اشاره می‌کند با اینکه دوران امامت امام هادی(ع) 33 سال به طول انجامید، ولی به دلیل شرایط سخت آن زمان و ترس تاریخ نگاران از ثبت وقایع دوران ایشان و نیز دوری آنها از امام هادی(ع) وقایع این دوران زیاد نقل نشده است. از این رو، از جهت منابع با محدودیت رو به رو هستیم این کتاب در قال 24 درس است که اینکه به شرح آنها می پردازیم:درس اول: در این درس به ویژگی‌های فردی حضرت هادی(ع) همچون ولادت، نام، کنیه و القاب، پدر و مادر، سیمای امام، فرزندان ایشان و نیز محیط رشد حضرت هادی(ع) اشاره شد است.
درس دوم: شخصیت معنوی امام هادی(ع) و اعترافات دانشمندان شیعه و سنّی نسبت به عظمت شخصیت و مقامات معنوی ایشان مانند مقام عصمت، اصطفا و برگزیدگی از سوی خداوند و استجاب دعای امام هادی(ع) در این درس بررسی شده است.
درس سوم: در این درس به مقام بندگی امام هادی(ع) از جمله شب زنده‌داری، سیره عبادی و زهد و پارسایی ایشان پرداخته شده است.
درس چهارم: مقام علمی حضرت امام هادی(ع) و گسترده علمی ایشان در موضوعات مختلف در این درس بررسی می‌شود.
درس پنجم: در این درس به شخصیت اخلاقی حضرت هادی(ع) از جمله بخشندگی، بردباری و هیبت ایشان اشاره شده است.
درس ششم: این درس به سخنان گهرباری از حضرت هادی(ع) در موضوعات مختلفی همچون نقش عالمان دینی در دوران غیبت، دلیل وحشت از مرگ و نیز توبه حقیقی اختصاص دارد.
درس هفتم: تاریخ مدّت امامت امام هادی(ع) و دلایل امامت ایشان از جمله نصوص، برجستگی‌های فردی و نیز تعجز است و کرامات حضرت هادی(ع)، در درس هفتم آمده است.
درس هشتم: تحلیلی از شرایط سیاسی ـ اجتماعی عصر امام هادی(ع) از جمله سست شدن دستگاه خلافت، گسترش فساد و عیاشی دستگاه خلافت، فساد اداری و مالی و نیز رویدادهای طبیعی همچون زلزله و سیل، هم‌زمان با اوج گیری جنایت‌های حاکمان به ویژه متوکل، موضوعاتی است.
درس نهم: بررسی فتنه‌ها و آشوب‌هایی که در بغداد، اندلس، فارس، طبرستان و شام اتفاق افتاد، دلایل این فتنه‌ها و نیز پیامد‌های آنها، موضوع این درس است.
درس دهم: در این درس به بررسی نهضت‌های علویان از جمله نهضت محمد بن قاسم، محمد بن صالح و حسن بن زید پرداخته شده است.
درس یازدهم: این درس اشاره به خلفای این دوران (معتصم، واثق، متوکل، منتصر، مستعین و معتزّ)، موضوعی است که بدان می‌پردازد.
درس دوازدهم: این درس به بررسی رفتار خلفای عباسی با شیعیان و علویان به ویژه رفتار متوکل که از همه سخت‌‌تر و کینه‌توز تر بود، پرداخته است.
درس سیزدهم: به اقدامات متوکل در برابر جبهه امامت، مانند جرم قرار دادن نقل فضائل اهل بیت(ع)، کینه ورزیدن نسبت به امیرمؤمنان؛ علی(ع) و تخریب قبر امام حسین(ع) در این درس اشاره شده است.
درس چهاردهم: این درس به اقدامات امام هادی(ع) در شهر مدینه و برخورد متوکل در برابر این اقدامات و نیز به حضور طلبیدن امام به سامرا و واکنش مردم در برابر این احضار می‌پردازد.
درس پانزدهم: به مبارزات امام هادی(ع) در شهر مدینه، و واکنش امام نسبت به احضار او به سامرا، در این درس اشاره می‌شود.
درس شانزدهم: این درس به موضوع تبعید امام هادی(ع) به سامرا، حوادثی که در مسیر تبعید واقع شد و نیز توقف ایشان در محله عسکر اشاره دارد.
درس هفدهم و هجدهم: تلاش‌های بسیار، ولی بی‌فایده متوکل در برابر امام، از جمله ایجاد محدودیت برای امام هادی(ع) تحقیر امام هادی(ع) و زندانی کردن و توطئه قتل ایشان، موضوعاتی است که این دو درس به آنها پرداخته است.
درس نوزدهم تا بیست‌و چهارم: در این شش درس به بررسی ابعاد مختلف و فعالیت‌های امام هادی(ع) مانند تبیین و تثبیت موضع امامت، رهبری جنبش مکتبی، فراهم کردن زمینه غیبت، مبارزه با افکار و جریانات گمراه کننده همچون صوفیه، واقفیه و غلات، پاسخ‌گویی به شبهات، شرکت در مناظرات و تربیت افراد مستعد پرداخته شده است.
در پایان نیز چگونگی به شهادت رساندن حضرت هادی(ع) معتزّ، آخرین خلیفه معاصر دوران امام هادی(ع)، بیان شده است.
نکته‌ها: فهرست مطالب، ابتدای کتاب و منابع، در آخر کتاب آمده است. پس از هر درس نیز خلاصه آن درس به همراه پنج پرسش در زمینه موضوع‌های آن درس بیان شده است.
این اثر، کتاب جامعی است که به همه ابعاد زندگانی حضرت هادی(ع) به صورت مناسب پرداخته و شرایط سیاسی ـ اجتماعی و فکری آن زمان را به خوبی ترسیم کرده است و نیز از آنجا که در قالب درس و خلاصه و پرسش مطرح شده است، جذابیت بسیاری دارد.
منبع مقاله :
pajuhesh.irc.ir
