شناسنامه کتاب:
عنوان: زندگی سیاسی هشتمین امام(ع)
موضوع: سیره امام رضا(ع)
زبان: فارسی
تیراژ: 5000 جلد
نویسنده: جعفر مرتضی حسینی
مترجم/مصحح: سید خلیل خلیلیان
ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامی
محل چاپ: تهران
سال چاپ: 1363
تعداد صفحات: 223 صفحه
معرفی کتاب:
در ابتدای کتاب مقدمه مترجم درباره ضرورت بررسی حوادث تاریخ و پس از آن، مطالب اصلی در چهار بخش آمده است:بخش اول: مقدمات بیعت ولیعهدی امام رضا(ع)
1. نهضت دولت عباسی و پیدایش آن: نویسنده در این قسمت، دلایل پیروزی عباسیان بر امویان و رابطه قیام آنها با اهل بیت(ع) را توضیح داده و می‌نویسد که چگونه اعتماد و حمایت مردم را به جلب و علویان را از عرصه سیاست دور کردند.
2. منبع خطر برای عباسیان: راز موفقیت عباسیان، در قیامشان، استفاده آنها از نام اهل‌بیت(ع)، و بهانه خشنودی خاندان پیغمبر بود و وقتی از این ادعا منحرف شدند، خطر واقعی را از سوی عمو زادگان علوی خو احساس می‌کردند و خلفای عباسی از علویان بیم داشتند.
3. سیاست ضد علوی عباسیان: عباسیان برای آنکه علویان را از فتنه سیاست بیرون برانند. نخست از راه استدلال و اقامه دلیل بر حقانیت خود بر آمدند و سپس به دگرگون ساختن نظریه میراث (سلسله وراثت پیامبر)، ارزیابی مقام امام علی(ع)، سوء استفاده از لقب مهدی روی آوردند. ولی از هیچ‌کدام اینها مؤثر نبود و از آن کارآیی ندیدند. از این‌رو پژوهش‌گرهای دیگری را برای از بین بردن علویان در پیش گرفتند.
در این بخش، موضع‌گیری خلفای مختلف عباسی را جداگانه ذکر می‌کند.
4. سیاست عباسیان در برابر مردم: پاره‌ای از جنایت‌ها و تبهکاری‌های هریک از خلفا شرح داده شده است.
5. شکست سیاست ضدّ علوی
بخش دوم: شرایط و علل بیعت
1. شخصیت امام رضا(ع) موقعیت ایشان.
2. مأمون و خصوصیات او: در این قسمت توضیحی در مورد موضع علویان و موضع اعراب در برابر مأمون، تشیع ایرانیان، راز تشیع اهل خراسان و شورش‌های علویان بیان می‌کند.
3. آرزوهای مأمون و رنج‌هایش از وضع نابسامان حکومت.
4. شرایط و علل بیعت: هدف‌های مأمون از بیعت بیان شده است.
بخش سوم: تشریح موضع امام
1. پیشنهاد مأمون درباره خلافت و خودداری امام رضا(ع) از پذیرفتن آن
2. نپذیرفتن ولیعهدی بر اثر تهدید.
3. اثبات جدی نبودن پیشنهاد خلافت: در این قسمت پرسش‌هایی در این باره مطرح و پاسخ آنها هم بیان شده است.
4. دلایل امام رضا(ع) برای نپذیرفتن ولایتعهدی.
5. برنامه امام رضا(ع) در مقابل توطئه‌های مأمون و موضع‌گیری‌هایی که مأمون را غافلگیر کرد.
بخش چهارم: چند پرده از رویدادها
1. برخی از اقدام‌های ننگین مأمون نسبت به امام رضا(ع) مثل تعیین خط سیر ویژه برای امام رضا(ع)، کتمان فضایل ایشان، پخش شایعه‌های دروغ، تلاش برای محکوم کردن امام رضا(ع) در مناظره‌ها و...
2. بیان نظریه‌های مختلف درباره درگذشت امام رضا(ع) و بازتاب قتل آن حضرت در زمان مأمون و پیشگویی امام رضا(ع) و اجدادش در این باره.
تذکر: فهرست تحلیلی مطالب به همراه منابع مورد استفاده، در پایان کتاب آمده است.
منبع مقاله :
pajuhesh.irc.ir
