نویسنده: احمد حاجی شریفی
زگیل یا وروکا توده‌های کوچکی هستند که توسط پاپیلوما (ویروس‌های انسانی) ایجاد می‌شوند. این ویروس‌ها به سلول‌های پوستی تهاجم پیدا کرده و آنها را وادار به تکثیر می‌کنند. بنابراین نواحی ضخیم شده‌ای از پوست به وجود می‌آیند. زگیل‌ها معمولاً روی دست‌ها و پاها ایجاد می‌شوند و عموماً بی‌ضررند. با این وجود بعضی از انواع زگیل‌ها ناحیه‌ی تناسلی را مبتلا کرده و شدت بیشتری دارند.
زگیل‌ها در اثر تماس مستقیم با یک فرد آلوده یا از ذرات ویروسی موجود در پوسته‌های پوستی که اخیراً ریزش کرده انتقال می‌یابند. عفونت معمولاً در آب و هوای گرم پخش می‌شود. اکثر مردم تا سن 20 سالگی حداقل 1 زگیل داشته‌اند، اما بعضی زگیل‌ها عود می‌کنند. افراد مبتلا به یک بیماری تضعیف کننده‌ی سیستم ایمنی مثل ایدز ممکن است دچار تعداد زیادی زگیل شوند.
انواع زگیل:
سه نوع اصلی زگیل وجود دارد، این انواع براساس شکل ظاهری و محل‌های متفاوتی از بدن که در آن جا به وجود می‌آیند طبقه‌بندی شده‌اند:زگیلهای شایع (1):
این زگیل‌ها غالباً روی دست‌ها ایجاد می‌شوند. با مشخصات زیر:- سفت با یک سطح برجسته و خشن
- معمولاً گرد
- با تعدادی نقطه‌های سیاه کوچک منقوط شده‌اند.
نقطه‌های سیاه عروق خونی کوچک می‌باشند. زگیلهای شایع اغلب به صورت گروهی رشد می‌کنند.
زگیلهای پلانتار (2):
این زگیل‌ها در کف پاها ایجاد می‌شوند. هر چند زگیلهای پلانتار مشابه زگیلهای شایع هستند، اما به دلیل این که دایماً تحت فشار ناشی از وزن بدن هستند به داخل پوست رشد می‌کنند. گروهی از زگیلهای پلانتار که به هم متصل می‌شوند زگیل موازئیکی (3) نام دارند و به صورت زیر هستند:- در کف پا به صورت مسطح قرار دارند.
- محکم با یک سطح ضخیم شده هستند.
- هنگام راه رفتن معمولاً دردناکند.
- با نقاط سیاه کوچکی منقوط شده‌اند.
ویروسی که منجر به زگیلهای پلانتار می‌شود معمولاً در اثر پابرهنه راه رفتن در نواحی آلوده مثل رختکن‌ها و استخرهای شنا کسب می‌شوند.
زگیلهای مسطح (4):
زگیلهای مسطح روی مچ، پشت دست‌ها و صورت ایجاد می‌شوند. زگیلهای مسطح دارای اندازه‌ی متغیر بوده با مشخصات زیر:- به رنگ پوست
- با سر مسطح و خیلی مختصر برجسته
- اغلب خارش‌دار.
این زگیل‌ها اغلب در امتداد خطوطی که در نتیجه‌ی خاراندن، ویروس پخش شده است به وجود می‌آیند.
درمان آن:
اکثر زگیل‌ها بدون درمان ناپدید می‌شوند، اما ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد. تعداد زیادی از داروهای بدون نسخه جهت درمان زگیل‌ها در دسترسند. در صورتی که زگیلی علی‌رغم روش‌های کمک به خود باقی مانده یا این که شما شک دارید که یک ضایعه زگیل است یا خیر با پزشک مشورت کنید.در صورتی که زگیلی دردناک شد یا روی صورت یا دستگاه تناسلی به وجود آمد یا یک کودک زیر 5 سال را مبتلا ساخت باید پزشکتان را مطلع سازید. پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که زگیل را با منجمد کردن، تراشیدن و یا سوزاندن بردارد. گاهی در بعضی موارد زگیل‌ها مجدداً عود می‌کنند.
برای از بردن ماده‌ی بیماری‌زا، خوردن: ماءالاصول، روغن کرچک، بادام، روغن بادام، افتیمون، گل قند، اسفناج، کدو، هندوانه، لیموشیرین، آب لیمو ترش، هلو، شلیل، عناب و آب عناب مؤثر خواهد بود.
* سیاه‌دانه را نرم بسایید، بعد با نمک و سرکه مخلوط کرده و بمالید.
* انجیر نارس یا برگ درخت انجیر را از درخت جدا کنید و شیره‌ای که از ته آن تراوش می‌کند را روزی چند مرتبه روی زگیل بمالید و هرگاه حالت زخمی ایجاد شد آن را با پیه مرغ آب شده چرب کنید.
* اوشق یا انزروت و یا هر دو را حل کنید و روی زگیل بمالید.
* کوبیده‌ی خرفه یا پوست انار یا هلیله‌ی سیاه و یا آمله را با سرکه مخلوط کنید و بمالید.
* اوشق و مقل ازرق از هرکدام 10 گرم را نرم بکوبید و در سرکه حل کنید، بعد گل خطمی، تخم‌کتان، گل بابونه، گل بنفشه و تخم مرو از هرکدام 2/5 گرم را نرم بسایید و با آنها مخلوط کنید و روزی سه مرتبه روی زگیل بمالید.
* زاج، تخم شاهی و مازو را به نسبت مساوی نرم بسایید و با زهره‌ی گاو مخلوط کنید و بمالید.
* برگ گشنیز تازه را بکوبید و با عسل خمیر کنید و بمالید.
* شاخه‌های مو را بشکنید، پس از شکستن، از ته شاخه که به درخت متصل است آبی تراوش می‌کند که آن را اشک مو می‌نامند. آن را روزی چند مرتبه روی زگیل بمالید.
* سیاه‌دانه 10 گرم، سیر 5 گرم و زرنیخ 2/5 گرم، همه را نرم بسایید، بعد در نیم فنجان سرکه مخلوط کنید، سپس یک عدد سفیده‌ی تخم‌مرغ خام را هم با آن مخلوط کرده و مرتب روی زگیل بمالید.
* سداب را با پیاز پخته و موی آدم ریزه ریزه کرده و نمک و عسل مخلوط کرده و بر آن ضماد کنید.
* برگ و پوست سبز گردو را بجوشانید و روی آن گذارید.
* ریشه‌ی مامیران کوبیده را بر آن ضماد کنید.
* باروت و نمک را با پیاز کوبیده مخلوط کرده و بر آن ضماد کنید.
* اول مسهل بخورید و بعد آهک، زرنیخ و سرکه را با هم مخلوط کرده و روی آن گذارید.
* برگ گزنه را کوبیده، با عسل مخلوط و روی آن ضماد کنید.
* مغز پیاز سالمی را خالی کنید و به جای آن نمک بریزید و بگذارید تا نمک آب شود و صبح و شب آبش را روی زگیل بمالید و هر بار پوست‌های روی آن را ببرید.
* چند بار در روز 1 سیر پخته‌ی گرم شده را روی آن ببندید و دوباره عوض کنید.
* پوست دو عدد لیموی تازه را 8 روز در سرکه بخیسانید و با آن سرکه روزی 2 بار روی آن را بشویید.
* آب شنگ خام را بخورید و مرتب تفاله‌اش را روی آن بگذارید.
* پنج عدد برگ همیشه بهار را بکوبید و یک شبانه روز در یک استکان الکل بریزید و بعد از خیس شدن، صاف کرده و با پنبه یا پارچه 48 ساعت دایم روی آن کمپرس کنید.
* هر روز جگر سفید بره‌ی جوان تا یک ساله را بدون نمک کباب کنید تا خونابه بیاید و آن خونابه را روی زگیل بمالید.
* یک عدد برگ تره‌فرنگی را 24 ساعت در سرکه‌ی قوی بخیسانید و شب آن را از سرکه درآورید، روی زگیل گذارده و آن را ببندید و صبح باز کنید، بعد یک قطعه پیاز و یا برگ پیچک تازه را روی آن ببندید.
* روزی 3 بار برگ تازه و جوان درخت گردو را بکنید و دم کرده‌ی آن را روی زگیل بمالید.
* شیره‌ی مامیران تازه را روی آنها بمالید.
* آهک آب ندیده، زرنیخ سرخ، زاج سبز و قلیاب را با هم خمیر کنید و روی زگیل‌ها قرار دهید.
* نشادر و تخم کرفس را بکوبید و با عسل مخلوط کرده، روی آن ضماد کنید.
* اوشق و مقل ازرق را بکوبید و بگذارید تا 24 ساعت در سرکه بماند، سپس تخم‌کتان و گل خطمی و گل بنفشه و گل بابونه و تخم مرو را کوبیده و داخل آن بریزید، بعد آب تره، شیره‌ی خرفه و پودر کندر را اضافه کرده و به محل بیماری بمالید.
* نشادر، صمغ عربی و لاجورد را با آب تره مخلوط کنید و بمالید.
* صمغ عربی و صمغ آلو را در سرکه حل کنید، بعد کشمش کولیان و شیطرج را با آن مخلوط کرده و بمالید.
* گوگرد زرد، زرنیخ سرخ، سیاه‌دانه و زفت را در سرکه حل کنید و بمالید.
* 2 برابر زاج سیاه و 1 برابر شوره‌ی قلمی را با تیزاب مخلوط کنید و با احتیاط کمی از آن را روی زگیل بمالید.
پی‌نوشت‌ها:
1.Common warts
2.Plantar Warts
3.Mosaic wart
4.Flat warts
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم.
