معرفی اگیرترکی و خواص درمانی آن

نام علمی:

Acorus calamus L، نام فرانسه Roseau aromatique و نام انگلیسی آن Sweet flag می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، اگیرترکی، اکسیرترکی، عودالوج، وج، اشباطه و اگور نامیده شده است.

تیره گیاه:

گل شیپوری Araceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی، چند ساله و دارای ریزومی (ساقه‌ی زیرزمینی) ضخیم به ضخامت یک انگشت، مفصل‌دار یا گره‌دار، درهم پیچیده، خزنده با ریشه‌های رشته‌ای دراز و رونده و رنگ خارجی ریزوم قهوه‌ای و داخل آن سفید مایل به سرخ است. برگ‌های آن متناوب، غلاف‌دار، باریک، دراز و دارای لبه تیز می‌باشند. گلهایش مجتمع به صورت سنبله، نر و ماده و زرد رنگ است. میوه آن پوشینه و محتوی سه دانه می‌باشد.

طبیعت ریزوم:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکا انتشار دارد. در ضمن در برخی از کشورها از جمله هند و ژاپن انتشار داشته و به صورت پرورشی نیز کاشته می‌شود. در ایران به صورت پراکنده در برخی از نواحی استان سیستان و بلوچستان یافت می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در ریزوم (ساقه‌ی زیرزمینی):

گلوکوزیدی به نام آکورین، یک آلکالوئید و مقداری اسانس به رنگ زرد و معطر در آن تشخیص داده شده است و در اسانسِ روغنیِ معطر آن مواد کالامن، کالامنول، کالامئون و آسارون یافت شده است.
بخش مورد استفاده:
ریزوم (ساقه‌ی زیرزمینی گیاه)
نحوه مصرف ریزوم:
به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

محرک و مقوی، ضد نفخ و رفع کننده سوء هضم‌های ناشی از نارسایی عمل دستگاه هضم، نیرودهنده و آرام‌کننده آریتمی قلب، تهوع‌آور و رفع کننده بیماری‌های کبدی، مقوی معده و اشتهاآور، ادرارآوار و معرض، بندآورنده خونریزی بخصوص خون دماغ و ضد یرقان می‌باشد. در ضمن برای نقرس، کم خونی، سرماخوردگی، خونریزی‌های رحمی، درد کلیه و تشنج نیز مفید است.

تذکر:

استفاده از آن برای خانم‌های باردار و مادران شیرده ممنوع است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.