فردايي طلايي براي زنان
نويسنده:اکرم مبارکي
اشاره :
حقوق زن در روند جهاني شدن
اين معاهدات با هدف هم گرائي جهاني بين سياست ها ، سرمايه ها و نيروهاي انساني در جهان مطرح شد و در بسياري از موارد مفاد و محتوايش حاوي خطوطي بود که انهدام فرهنگ ها و قوانين و سنن کشور ها را در بر داشت و در مواردي هم که خالي از اشکال بود،مصداق کلمه حق يراد بها الباطل بود که حرف حقي با اراده باطل به کار گرفته مي شد و صرفا قصدشان اهداف غير خير خواهانه و غير انساني بود .(1)
موضوع کنوانسيون رفع تبعيض از زنان که به دنبال شکل گيري جنبش هاي دفاع از حقوق زن و فمنيست شکل گرفت، به عنوان مهمترين سند سازمان ملل متحد پيرامون زنان درسال 1979( 1358) به تصويب مجمع عمومي سازمان ملل رسيد . اين معاهده در 30 ماده تنظيم شده که از جامعه جهاني مي خواهد که با يک نگاه جهاني به زن او را در فرصت هاي برابر در قبال مرد در خانواده و محيط اجتماعي قرار دهد. (2)
به دنبال آن چهار کنفرانس جهاني با هدف يکسان کردن قوانين و مقررات حاکم بر زنان در کشور هاي مختلف تشکيل شد که عبارتند از : کنفرانس مکزيکوسيتي (1975 ) - کنفرانس کپنهاک ( 1980 ) - کنفرانس نايروبي ( 1985 ) - کنفرانس پکن ( 1994 ) که البته طرفداران آن با اعتقاد به تفاوت هاي زيستي يا بيولوژيک بين زن و مرد، به شدت به دنبال ايجاد فرصت هاي برابر براي زنان با مردان هستند. (3)
مدعيان پذيرش اسناد بين الملل بر اين باورند که با اين الحاق، گام مهم در روند و فرايند شکل گيري قوانين يکسان و هماهنگ در سطح جهاني برداشته مي شود؛ زيرا امکان ندارد کشوري بدون نياز از کشورهاي ديگر بتواند زندگي کند و هر گونه تعاملي با جهان اطراف، وقتي امکان پذير است که در نظام واحد جهاني مطرح باشد و تنها چيزي که مي تواند ظرف اين تعامل باشد، پذيرش کنوانسيون است.(4) حتي در جريان همه گير شدن حقوق در جهان، عده اي مي گويند: « در قصه حقوق بشر ما به يونيورساليسم ( انگاره هاي عام و همه شمول ) احتياج داريم ؛ يعني بايد يک حقوق مبنايي عام را براي همه آدميان به رسميت بشناسيم و الا حقوق بشر با نفي حقوق بشر مساوي است ...» و اين در حالي است که طرفداران توسعه اصرار دارند زنان از هر فرصتي با ديدگاه سنتي مخالفت ورزند و به دولت ها بقبولانند که بدون حضور آن ها انتقال قدرت وتوسعه متوازن ممکن نيست تا دست يابي به اهداف کنوانسيون که خواست قلبي زنان جهان است ، تامين شود. » (5)
امروزه تلاش مي شود که کنوانسيون رفع هر گونه تبعيض عليه زنان به عنوان معتبر ترين معيار هاي بين المللي براي رفاه زنان به سراسر جهان تحميل شود . تا جايي که در بند 39 بخش دوم اعلاميه کنفرانس جهاني حقوق بشر وين در سال 1993 آمده « سازمان ملل بايد دولت ها را به پذيرش کنوانسيون تشويق کند به گونه اي که تا سال 2000 تمامي دولت ها کنوانسيون را تصويب کنند ». (6)
اين در حالي است که بسياري از مواد اين کنوانسيون با حدود 90 مورد از احکام و قوانين داخلي و فقه اسلامي و بسياري از ارزش هاي اخلاقي و ملي کشورمان در تغاير کامل است و مورد انتقاد جمع کثيري از علما و انديشمندان به ويژه رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است.
(7 )
مواد اين کنوانسيون بيش از آنکه به ارتقاي وضعيت حقوقي و اجتماعي زنان در کشورهاي مختلف ياري رساند ، به تحقق آرمان سردمداران نظام سلطه جهاني براي همسان سازي فرهنگ و از بين بردن ارزشهاي اخلاقي و مذهبي حاکم بر کشورهاي غير غربي کمک مي کند .
در همين راستا بارها و بارها رهبر فرزانه انقلاب فرمودند : حرکت در جهت احقاق حقوق زنان در جامعه اسلامي و در جامعه ما ، حتما بايد انجام بگيرد ؛ منتها بر مبناي اسلامي و با هدف اسلامي. (8 )
پس چه نيکوست که متوليان امور ديني کارشناسان در زمينه تدوين منشوري از حقوق زنان که مجموعه اي از مباني اسلامي و اخلاقي باشد همت گمارند و آن را به مجامع بين المللي عرضه نموده تا کار آمدي قوانين و حقوق دين اسلام هر چه بيشتر به جامعه جهاني نمايان شود .
مباني فکري و فرهنگي غرب در بستر جهاني شدن
ويل دورانت مورخ معاصر مي گويد : آزادي زن از عوارض انقلاب صنعتي است ، زيرا موجب شد تا زن صنعتي شود ؛ زيرا زنان کارگران ارزانتري بودند و کار فرمايان آنان را بر مردان سرکش سنگين قيمت ترجيح مي دادند، لذا نداي خود کفايي اقتصادي زنان شعار روز شد و حتي در حال حاضر در بسياري کشورها مثل کانادا در برابر کار يکسان دو حقوق متفاوتي به زن و مرد داده مي شود .
اما به قول استاد مطهري ، رشد روز افزون صنعت که بيش از نياز واقعي انسان ها بود به ضرورت تحميل کالا بر مصرف کننده انجاميد که مي بايست با ترفند هاي زيادي و به کارگيري همه وسايل ارتباطي، فکري و هنري انسان ها را به عامل بي اراده مصرف تبديل کند و قدرت سرمايه داري بار ديگر سراغ بهره کشي از زن برآمد ، اما اين بار نه از نيروي بدني و کار زن، بلکه از نيروي جاذبه و زيبايي او و گرو گذاشتن شرافت و حيثيتش و از قدرت افسونگري زنان در تبليغات و تحميل کالاهاي توليدي به دنيا استفاده کرد که بديهي است همه اين ها را به حساب آزادي و تساوي با مرد گذاشت .
متأسفانه شاهديم که زنان همه عرضه خود را در عرضه خود ديدند، غافل از آنکه به نوعي از ستم تاريخ رهايي يافتند و به زير يوغ استعمار نوين و مدرنيسم با شعارهاي فريبنده قرار گرفتند و براي رهايي از وجدان بيدار ، او را به دامن فرد گرايي و نسبيت در ارزش ها فراخواندند که هر فکر بيداري را خفته گرداند .
لذا زنان دچار يک ورشکستگي فرهنگي شدند که اوج آن با سکس و بي بند و باري خاتمه مي يافت . تجاوز به عنف و سوء استفاده جنسي سرنوشت زن عصر پست مدرن را رقم مي زند . زنان نه تنها هدف اصلي اکثر فيلم هاي پر خشونت و سکس شدند بلکه بايد. کاملا مطابق معيار هاي کليشه اي رسانه ها عمل مي کردند . اين فرهنگ همراه با سينماي هاليوود و محصولات مک دونالد در رديف صادرات دنياي غرب قرار مي گيرد . و اين جاست که با سلاح رسانه ها، ماهواره و اينترنت در قالب توسعه فرهنگ از پيش تعيين شده، دهکده جهاني را سازمان دهي مي کنند . در اين رهگذر از اهرم هاي فشار مهمي که به تحميل فرهنگ جهاني مي پردازد و به دست سرمايه دار جهاني است مي توان سازمان ها ومؤسسات بين المللي هم چون سازمان تربيتي ، علمي و فرهنگي ملل متحد (يونسکو ) و کميسيون حقوق بشر را نام برد .
پرفسور هربرت آي شيلر استاد دانشگاه کاليفرنيا از فرآيند فرهنگ سازي جهاني با عنوان امپرياليسم فرهنگي ياد مي کند و مي گويد : واژه ي امپرياليسم فرهنگي نشان دهنده نوعي نفوذ اجتماعي است که از طريق آن کشوري اساس تصورها ، ارزش ها ، معلومات و هنجارها ي رفتاري و همچنين روش زندگي خود را بر کشور هاي ديگر تحميل مي کند .
طبيعتا همسان سازي فرهنگ جهاني راهي براي ليجاد ثبات سياسي در جهان است و زمينه لازم را براي رسيدن غرب به منافع سياسي و اقتصادي فراهم مي سازد و با ايجاد حس اعتماد در بين مردم جهان نظام سرمايه داري به تضمين منافع اقتصادي دراز مدت در قالب مصرف کالا ها دست مي يابد . همان چيزي که بعضي به آن استعمار کوکاکولايي مي گويند و چه متين و جالب امام خميني (ره ) فرمود : تا خانم ها توجهشان به اين است که فلان مد از غرب بايد بيايد، فلان زينت بايد از آنجا سرايت کند ... نمي توانند مستقل باشيد.اگر بخواهيد شما را به اينکه يک ملتي هستيد بشناسند و بشويد يک ملت از تقليد بايد دست برداريد . تا در اين تقليد هستيد، آرزوي استقلال را نکنيد.(9)
زنان در هر جامعه اي به طور مستقيم در شکل گيري فرهنگ و تمدن آن جامعه نقش به سزايي دارند و نقش آنان در پايداري و نابودي تمدن ها برکسي پوشيده نيست و همان طور که امام راحل فرمودند، زنان در استقلال يک کشور مي توانند بسيار تأثير گذار باشند. بحث از زواياي مثبت و منفي نقش زنان در سرنوشت معنوي و مادي انسان ها بحثي گسترده است که جايگاه خاص خود را مي طلبد .
گرايش طبيعي زنان به زيبائي ، آراستگي ، زيور و زينت دنيوي مي تواند خود مايه دلپذير شدن فضاي خانه و خانواده گردد و موجب رونق حيات مادي اعضا شود ،
اما همين موهبت الهي اگر در مسير تعادل قرار نگيرد، مي تواند مايه ابتذال زن و خانواده شده و حيات معنوي آن ها را به مخاطره اندازد و همه را اسير اميال و غرايز پست مادي کند تأثير پذيري شديد مردان از زن و خانواده مي تواند عاملي براي حرکت پسران و همسران در مسير عبوديت عارفانه باشد و از سوي سوي ديگر مي تواند موجب باز داشتن آنها از هر فداکاري و گذشت براي حفظ ارزش هاي انساني و صيانت از سرمايه هاي مادي و معنوي اجتماع شود .
همين طور نقش حساس زنان در اقتصاد خانواده و تعيين الگوي مصرف مي تواند خانواده را به سوي فرهنگ ساده زيستي و قناعت و خود داري از مصرف کالاهاي غير ضروري سوق دهد که اگر در مسير مخالف تغيير جهت دهد ، مي تواند خانواده اجتماع و کشور را به سوي اهداف اومانيستي و زندگي مرفه و اسراف و تبذير رهنمون شود. (10)
از آنجا که نيمي از جهان را زنان تشکيل مي دهند و در شکل گيري الگوي شخصيتي نيمه ديگر، زنان نقش به سزايي دارند، لذا اين نقش حساس در شکل گيري فرهنگ و مدنيت يک قوم و ملت باعث شده نظريه پردازان فرهنگ جهاني و کساني که در پي همسان سازي فرهنگ ها هستند در برنامه ريزي خود زنان را مورد توجه قرار دهند و آنان را به عنوان نقطه عطف فعاليت هاي خود در نظر بگيرند .
از اين جهت همراه با ترويج دمکراسي، سکولاريسم ، توسعه ، اقتصاد آزاد ... به عنوان نسخه هاي رهايي بخش ملت ها ، فمنيسم ( زن گرائي) را در سراسر جهان مطرح کردند و به مدد روشنفکران بومي کشورهاي شرقي درصدد تلقين اين انديشه اند که آنها هم مي خواهند حقوق از دست رفته خود را باز يابند که در اين گذر چاره اي جز بهره گيري از راهکارهاي فمنيسم و کنار گذاري ارزشهاي بومي و ديني ندارند. (11)
حضور مسلمانان در روند جهاني شدن
در بحث رهايي جامعه زنان از جاهليت مدرن و ناکارآمدي الگو هاي بيگانه مي توان با تکيه بر اصول اسلامي، زنان را به يک خود باوري در عرصه فعاليت هاي مهم و سرنوشت ساز و تعليم و تربيت جامعه انساني رساند و به شأن مادري را به افق اعلاي خود نزديک ساخت و با تبيين اين مسئله که با محوريت شرط تناسب در نظام هاي حقوقي مي توان به عدالت واقعي دست يافت، از تنش هاي موجود ميان جامعه اسلامي در بحث حقوقي جلوگيري کرد و عملکرد غلط بعضي مسلمانان را در اجراي حقوقو زنان به پاي شجره طيبه اسلام نگذاشت . اگر ما نتوانيم به درستي، ابعاد و زواياي مختلف الگوي رهائي زنان رادر انديشه مهدوي در عصر حاضر بازگو کنيم و نسبت و ارتباط آن را با جهاني شدن بسنجيم، از قافله انديشه و گفتمان روز به دور خواهيم بود و نخواهيم توانست درک و فهم بشري را درباره آينده درخشان جهان به خوبي شکل دهيم .
ملل مختلف در جهان به ويژه داعيه داران رهائي زنان از تبعيض را بايد به اين باور نزديک کرد که جهاني شدن حکومت مهدوي (عج الله و فرجه ) به معناي جهاني شدن فضيلت ها، عدالت ها ، نيکي ها ، برابري ها و معنويت ها خواهد بود .
مردم به ويژه زنان در عرصه حکومت جهاني مهدي موعود (عج الله فرجه) فرصتي خواهد يافت که خوب بينديشند و حکمت و دانش واقعي را بياموزند به طوري که زنان در خانه خود به کتاب خدا و سنت پيامبر حکم کنند .
امنيت و آرامش چنان در جهان سايه گستر خواهد شد که زنان به تنهايي بين کشورها بدون ترس از خطرات رفت و آمد خواهند کرد .
پي نوشتها :
1- سويزي ، مهري : کتاب زنان.
2- زيبائي نژاد ، محمد رضا : درآمدي بر نظام شخصيت زن در اسلام .
3- ليس تورس ، اماري : جنسيت و توسعه .
4- راعي ، مسعود : الحاق به کنواسيون از منظر موافقان و مخالفان ، بازتاب انديشه.
5- کار ، مهرانگيز : رفع تبعيض عليه زنان.
6- شفيعي سروستاني ، ابراهيم : تازه هاي انديشه.
7- بررسي و ارزيابي کنوانسيون محو کليه اشکال تبعيض عليه زنان ، مرکز پژوهش هاي صدا و سيما.
8- زن ريحانه آفرينش ، نشر آثار مقام معظم رهبري ، قم.
9- جايگاه زن در انديشه امام خميني (ره ) ، مؤسسه تنظيم آثار امام خميني .
10 - شفيعي سروستاني ، ابراهيم : تازه هاي انديشه.
11- همان .
/خ
