معرفی کندر و خواص درمانی آن

کُندُر صمغ رزینی است که از درختچه‌ای با نام علمی و مشخصات زیر گرفته می‌شود. صمغ رزینی که از درختچه در نوبت اول به دست می‌آید مرغوب و به آن کندر خوراکی می‌گویند و صمغی که در نوبت‌های بعد به دست می‌آید نامرغوب و به آن کندر آتشی گفته می‌شود.

نام علمی:

Boswellia carterii Birdw، نام فرانسه کندر Oliban، نام انگلیسی کندر Olibanum و نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، کُندُر، لیبان ذَکَر، لبان و لیبان نامیده شده است.

تیره گیاه:

Burseracea

نوع گیاه:

درختچه

مشخصات ظاهری گیاه:

درختچه‌ای است خاردار به ارتفاع 2 الی 8 متر، دارای یک الی چندین تنه یا ساقه، برگ‌های آن مرکب شانه‌ای 7 تا 15 برگچه‌ای دندانه‌دار و پوشیده از کرک پنبه‌ای و گل‌های آن کوچک به رنگ سفید مایل به زرد و به حالت خوشه‌ای محوری می‌باشند. میوه‌اش کپسولی شکل و طول آن یک سانتی‌متر است.

مشخصات ظاهری کندر:

نوعی صمغ رزینی است که در اثر ایجاد شکاف در قسمت سرخ فامِ تنه‌ی درختچه به بیرون تراوش می‌کند و به شکل شیرابه سفید رنگی است که چنانچه در مجاورت هوا قرار گیرد سفت شده و به صورت قطعات خشک شده و کوچک به شکل دانه اشکی، به رنگ کاه و با طعم تلخ، معطر و کمی گس در می‌آید.

طبیعت کندر:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک می‌باشد.

رویش جغرافیایی:

بیشتر در بعضی از نواحی عربستان، حبشه، عمان و یمن انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در کندر:

دارای حدود 25 درصد صمغ غیرمحلول در الکل و یک رزین و مقداری اسانس است. قسمت غیرمحلول آن در الکل دارای مواد آرابین و باسورین است و قسمت محلول آن در الکل دارای رزینی به نام اولیبانورزن، یک اسید آزاد به نام اسید بوسولیک، یک ماده تلخ و اسانس می‌باشد. در اسانس کندر علاوه برپینن، دیپانتن و فلاندرن مقداری از یک الکل به نام اولیبانول می‌باشد.

نحوه مصرف:

به طور معمول به صورت جویدن و بلغ استفاده می‌شود و روش‌های مصرف مختلف دیگری نیز دارد.

خواص درمانی:

قبض کننده و قاعده‌آور، معرق و ادرارآور، بندآورنده‌ی خونریزی و رفع کننده بیماری‌های پوستی، خوشبوکننده هوا و تقویت کننده حافظه، افزاینده اسپرم و تقویت کننده نیروی جنسی، تحریک کننده دستگاه هاضمه و اشتهاآور می‌باشد. در ضمن برای بیماری‌های عصبی، بیماری‌های چشمی، گوش درد، درد مفاصل، سرفه، گرفتگی صدا، شب ادراری، انزال زودرس، عفونت معده، زخم معده و روده، تهوع، بیماری‌های تنفسی، خونریزی زهدان و خونریزی مقعد نیز مفید است. در استعمال خارجی مخلوط کندر با سرکه و روغن زیتون به صورت ضماد یا مشمع برای رفع دردهای روماتیسمی مفید می‌باشد.

تذکر:

زیاده‌روی در مصرف کندر، سمّی و موجب سوزانیدن خون و بلغم می‌شود و در افراد گرم مزاج سردرد، مالیخولیا و جنون در پی دارد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.