معرفی گل گندم و خواص درمانی آن

این گیاه به فارسی گل گندم نامیده می‌شود و یکی از قنطوریونهاست. قنطوریونها نیز از خانواده‌های مختلفی هستند و در داخل خانواده‌ها و جنسها نیز گونه‌های متفاوتی دارند که خواص آنها با هم متفاوت است. بعضی مواقع گل گندم را اشتباهاً قنطوریون می‌گویند در صورتی که گل گندم نوعی از قنطوریونهاست. این گیاه چون در مزارع مخصوصاً در مزارع گندم و غلات می‌روید از این جهت به گل گندم موسوم شده است.

نام علمی:

Centaurea cyanus L.، نام فرانسه Barbeau و نام انگلیسی آن Corn flower می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، گل گندم، ترنشاه و عنبر نامیده شده است.

تیره گیاه:

کاسنی Compositae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است یک الی دو ساله به ارتفاع حدود 50 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر با ساقه‌ای منشعب، برگ‌های آن سبز مایل به سفید و پهنک برگ پوشیده از تارهای پنبه‌ای شکل می‌باشد. برگهای قاعده ساقه گیاه، دمبرگ مشخص و پهنکی غالباً با بریدگی‌های عمیق و ظاهر متمایز دارند و برگهای قسمت‌های فوقانی ساقه، عموماً باریک، ساده و بدون دندانه می‌باشند. در انتهای ساقه، گل دهنده و گل‌های آن غالباً آبی، سفید، قرمز، ارغوانی و یا به رنگ بنفش هستند. در ضمن میوه‌اش فندقه، سفید رنگ و منتهی به یک دسته تارهای بلند حنایی رنگ است.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک می‌باشد.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی مختلف کره‌ی زمین بخصوص سراسر اروپا، آسیا و در ایران بیشتر در نواحی شمالی، منطقه‌ی البرز، اطراف تهران، بلوچستان و خراسان انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گلهای گیاه:

ماده‌ی رنگی سیانین، لعاب، مواد مومی، تانن و املاح مختلف در آن تشخیص داده شده است. در ضمن در دیگر اجزای گیاه یک ماده‌ی تب‌بر به نام سانتورین وجود دارد.

بخش مورد استفاده:

گل‌ها

نحوه مصرف:

معمولاً گل‌ها را به صورت دم کرده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

افزاینده بینایی و ضد التهاب کناره آزاد پلک‌ها و ورم ملتحمه و گل‌مژه، تصفیه کننده خون و تقویت کننده معده، کاهنده ترشحات معده و مفید برای بیماری‌های کبدی، ضد تب و صفرابر، ضد استسقاء و مسکن دردهای عصبی، ضد یرقان و کاهنده ورم طحال، ضد سرفه و بازکننده گرفتگی صدا؛ تحریک کننده اشتها و نیروبخش، ضد برونشیت و مقوی حافظه، مدر و ملین می‌باشد. در ضمن برای سرماخوردگی، بیماری‌های سینه، روماتیسم، بیماری‌های پوستی، کولیت، تهوع، سوءهاضمه و ریزش و سفید شدن مو نیز مفید است. در استعمال خارجی جوشانده‌ی گل گندم به صورت کمپرس تقویت کننده سلول‌های پوست صورت، تأمین نظافت و شادابی پوست و جلوگیری کننده از پیدایش چین و چروک در پوست صورت می‌باشد و برای شستشو و حمام چشم نیز کاربرد دارد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.