مراحل بازی و رشد

قدم به قدم رشد کودکانمان را دنبال کنیم

چکیده
در هر مقطع سنی، سیستم عصبی کودک ما درحال رشد و پیشرفت است. نوع حرکات و بازی‌ها می تواند نقش مثبتی بر رشد سیستم عصبی کودک مان داشته باشد؛ لذا در هر مقطع سنی با توجه به نوع رشد عصبی، بازی مناسبی وجود دارد که می تواند به رشد آن زمان کمک کند.

تعداد کلمات 1304/ تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه

مترجم: حسین افرا

تولد تا ۱۸ ماه

تقریبا تمام نورون‌ها (سلول‌های عصبی) در هنگام تولد وجود دارند، اما اغلب به شبکه‌های عصبی متصل نیستند. فرآیند اتصال (تشکیل سیناپس) در طول این مدت به سرعت رشد می‌کند و با فعالی مغزی، این فرایند نسبت به قبل زودتر رشد می‌کند. قسمت‌های اصلی رشد نوزاد، عبارتند از: عصب‌های حسی، قشر بینایی و عضله‌های پیشانی. بازی، نشان‌دهنده توسعه نواحی مغزی است. این چیزی است که ژآن پیاژه (روان‌شناس سوئیسی) آن را «بازی تمرینی» نام نهاده بود.
بینایی، شنوایی، لامسه، چشایی و بویای، این‌ها راه‌هایی هستند که از طریق آن، نوزادان، دنیا را می‌شناسند. به همین دلیل است که بهترین اسباب‌بازی‌های نوزاد معمولا رنگ روشن دارند. آن‌ها به زودی از تلفن همراه (زمانی که سعی می‌کند از موزیک آن لذت ببرد) و همین‌طور آینه‌ها که آن‌ها را جذاب می‌یابند، برای گرفتن و نگه‌داشتن آن آگاه می‌شوند. اسباب‌بازی‌ها می‌توانند با تاثیرات مطلوب (سرک‌های فعال با شکل‌های مختلف به همراه صدای جیر‌جیر یا صدای زنگوله به شکل خرگوش یا قطعات جذاب دیگر، مثل توپ‌های نرم برای رها کردن و دوباره گرفتن)، مقدمات آموزشِ چالاکی و چابکی و مفهوم علت و معلول را فراهم کنند.
قابلیت‌هایی مانند نشستن، سینه‌خیز رفتن، ایستادن و سپس راه رفتن، به سرعت گسترش می‌یابد و بچه‌ها آماده آزمایش فنجان‌ها، جعبه‌های بازی، حلقه‌های روی‌هم و آجرهای بازی می‌شوند و البته کمی بعد، وارد بازی با انتخاب خودشان می‌شوند. اسباب‌‌بازی‌ها به رشد مهارت‌های حرکتی ظریف، کمک می‌کنند و کودکان را با روابط بین اشیا آشنا می‌سازند. کتاب‌های پارچه‌ای یا کاغذی، به خصوص با تصاویر چهره‌های آشنا و یا اشیای آشنا، بسیار جذاب هستند؛ آنها قدرت درک و شناسایی شیء را تسریع می‌بخشند و ایده‌های اصلی زبان را تقویت می‌کنند. نوزادان و کودکان نوپا عاشق اسباب‌بازی‌های حمام هستند، چون با آن‌ها، از انواع مدل‌های آب‌بازی، مثل پر کردن، خالی کردن و پاشیدن آب لذت می‌برند. زمانی که راه رفتن را یاد گرفتند آماده غل دادن اسباب‌بازی‌ها‌ یا چرخاندن اسباب‌بازی‌ها هستند.

اخطار: مطمئن شوید که اسباب‌بازی دارای قطعات کوچکی نباشد که کودک آن را برداشته و قورت دهد. هم‌چنین دارای لبه‌های تیز نباشد و یا اسباب‌بازی از مواد غیرسمی درست باشد.

۱۸ ماه - ۳ سال

در طول این زمان، تعداد سیناپس‌ها افزایش می‌یابد و به حدود ۱۰۰۰ تریلیون - دوبرابر چگالی مغز بالغ –می‌رسند. جمع شدن مغز بعدا اتفاق می‌افتد و این عدد را کاهش دهد. مغز یک کودک نوپا دو برابر مغز یک بزرگسال فعالیت می‌کند. ساختارهای مغزی ساختاری است که به زبان و واکنش احساسی - اجتماعی حساس هستند. رشد حرکتی با سرعت زیادی ادامه دارد.
«اکشن» نام بازی‌ای برای کودکان نوپا است که شامل دویدن، پریدن، بالا رفتن و سواری می‌شود. سوار شدن بر اسباب‌بازی این موقعیت را فراهم می‌کند تا او با سرعت و انرژی، به اطراف و یا بالا و پایین حرکت کند. این بازی می‌تواند آتش‌سوزاندن معرکه‌ای باشد؛ خواه آن اسباب‌بازی یک سه‌چرخه کوچک باشد یا وسیله‌ای که در یک اتوبوس یا ماشین باشد. اسباب‌‌بازی‌های کم‌ارتفاع، توپ‌های بزرگ و اسباب‌بازی‌های در فضای باز، مانند سطل ماسه‌بازی یا استخر، همگی انتخاب‌های خوبی برای توسعه مهارت‌های حرکتی هستند.

اسباب‌بازی‌های جدا‌شدنی و اسباب‌بازی‌های سه بعدی که به صورت پازل هستند، کنجکاوی کودکان نوپا را در مورد نحوه کار آن، تقویت هماهنگی دست و ادراک سه‌بعدی و علت و معلولی، را بر می‌انگیزد. یکی از بهترین اسباب‌بازی‌ها که در زمان گذشته تست شده است، مجموعه آجربازی سه بعدی هستند. این اسباب‌بازی‌ها، اسباب‌بازی رو به رشد نام دارند که تقریبا برای کودکان تمام سنین ساخته شده‌است و برای سال‌ها می‌توان استفاده کرد. یکی دیگر از گزینه‌های خلاقانه، ملموس و خوشایند، مدل‌سازی است. تامورین‌ها، کایلوفون‌ها، طبل و دیگر آلات موسیقی ساده، برای کودک بسیار لذت‌بخش هستند.
دوباره اشاره می کنم که مطمئن شوید اسباب‌بازی‌ها از مواد غیرسمی ساخته شده باشند، لبه تیز و یا قطعات کوچکی نداشته باشند تا موجب آسیب رسیدن به کودک‌تان نشود.

بیشتر بخوانید: مراحل رشد کودک

۳ - ۶ سال

این دوره سریع‌ترین دوره رشد شبکه‌های نرمه پیشانی، سرعت پردازش، حافظه و حل مسئله است. وزن مغز به مدت 6 سال به 90 درصد وزن مغز بالغ خود می‌رسد.
تخیل و تعامل نقش اول را در طول سال‌های پیش‌دبستانی ایفا می‌کنند و بهترین اسباب‌بازی‌ها به تنظیم و توسعه این مهارت‌ها کمک می‌کنند، مانند چیزهایی که به تجربیات کودکان ربط پیدا می‌کند. بهترین بازی‌ها در این سن، بازی‌های نمایشی هستند.

به جای انتخاب اسباب‌بازی‌های بدون ساختار و بی‌نام و نشان از برند یا نام تجاری؛ از تلفن‌، لوازم آشپزخانه و وسایل آشپزخانه، ابزار و کیت‌های پزشکی برای بازی استفاده ببرید. لباس پوشیدن عروسک‌های بچه‌گانه چیزی است که بچه‌ها دوست دارند و در ذهن‌شان جرقه می‌زند. عروسک‌های انگشتی و دستی، راه دیگری برای تمرین و تسلط بر تجربیات روزمره را عرضه می‌کند.
زبان و مهارت‌های اجتماعی که از طریق «باز کردن» تقویت می‌شود، کمک به اعتماد‌به‌نفس کودک می‌کند و هم‌چنین به بازی‌های کودکان پیش‌دبستانی بیشتر و بیشتر کمک می‌کند.
بازی‌های تخته‌ای، مفهوم انتخاب و به اشتراک‌گذاری با دیگران را معرفی می‌کنند؛ هم‌چنین این ‌بازی‌ها، حروف ، کلمه و همچنین به شناختن ریاضی و زبان کمک می‌کنند. البته، کتاب‌ها، به خصوص اگر مطابق با علایق کودکان انتخاب شوند، کار‌ساز خواهند بود.
وسایل هنری (شن‌ها، مدادهای رنگی، ماژیک‌های رنگی، مواد ترکیبی) یکی دیگر از ایده‌های خلاقانه هستند که بیشتر کودکان در این گروه سنی‌ به آن‌ها علاقه‌مند هستند. طناب زدن وسه چرخه‌ی بزرگ‌تر را فراموش نکنید والبته اولین دوچرخه‌سواری به یاد ماندنی که او تمرین بود را فراموش نکنید.

۶ تا ۹ سال

اتصال‌های سیناپسی در قسمت‌های حرکتی و حسی مغز، به شدت درحال افزایش هستند و فرآیند حذف سیناپس‌های زائد در این قسمت‌ها آغاز شده ‌است. از آن‌جا که فعالیت در مراکز «کنترل» مغز بیشتر انجام می شود، سطح توجه کودکان و توانایی مهار و کنترل تحریکات، افزایش می‌یابند.
زمانی که کودکان در ابتدای این دوره هستند، مهارت ابتدایی، زبان و مهارت‌های اجتماعی را به‌دست می‌آورند؛ یعنی در حال حاضر آن‌ها در حال تمرین و اصلاح آن‌ها هستند. آن‌ها دوست دارند خودشان را به چالش بکشند؛ به عناون مثال از نظر فکری با پازل و یا بازی‌هایی که دانشِ رو به رشد خود را تست می‌کنند، یا بازی‌هایی که نیاز به استراتژی دارد (ماند شطرنج، بازی‌های کارتی) و یا از طریق بازی‌های فیزیکی، خود را به چالش می‌کشانند. و نیز با بازی‌هایی هم‌چون بازی با چوب‌های بلند ،اسکیت، چوب گلف و بازی‌های توپی، خود را آزمایش می‌کنند.
گزینه‌های خلاقانه دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند افق‌های این گروه را گسترش دهند؛ مانند مجموعه‌های صنایع‌دستی برای ساخت جواهرات، عروسک؛ میکروسکوپ و کیت وسایل پزشکی، مطالعه طبیعت و یا یک مجموعه چاپ. همچنین ممکن است. جمع‌آوری وسایل و خاطره‌سازی یکی دیگر از علاقه‌مندی های کودکان شما و حتی خودتان اس؛ به عنوان مثال، اضافه کردن یک عروسک خاص یا مجموعه تمبر، کاری بس شگفت‌انگیز است.

۹ تا ۱۴ سال

رشد بخش قدامی مغز در سنین بلوغ ادامه دارد (حذف در طول این مرحله ادامه می‌یابد)؛ سرعت و کارایی مغز افزایش می‌یابد؛ حافظه بهبود می‌یابد؛ تنظیم هیجان و عاطفه اتفاق می‌افتد؛ قدرت برنامه‌ریزی ومهارت‌های حل مسئله افزایش می‌یابد؛ استدلال علمی و توانایی تفکر فرد رشد می‌کند و بازی‌ها پیچیده می‌شوند.
بازی در زیر سیزده سالگی اغلب گروهی است و کودکان هر موضوعی را که دوست دارند، منعکس می‌کنند. بسیاری از بازی‌های پیچیده صورت می‌گیرد که در آن بازیکن و تجهیزات ورزش یا فعالیت‌های پیچیده ای وجو دارند. در این سن، بازی‌های رایانه‌ای نیزمحبوب هستند که اغلب به صورت دسته‌جمعی با ظاهری رقابتی انجام می‌شود.
در عین حال، نوجوان زیر سیزده سال زمان و تمرکز زیادی را صرف علایق فردی می‌کند که شامل کتاب، موسیقی و ساخت وسایل ساده و پیچیده می‌شود. در این سن، سلیقه و مهارت آن‌ها به خوبی مشخص است؛ بنابراین خرید اسباب‌‌بازی و سرگرمی براساس علایق و توانایی‌‌های هر کودک مهم است.

برگرفته از سایت: childdevelopmentinfo.com