انواع حجاب و دیدگاه زنان مسلمان در باب این مسئله

چکیده
این مقاله، حجاب را تعریف نموده و انواع آن را بیان می‌کند و از سویی دلائل مختلف انتخاب حجاب، به‌ویژه توسط بانوان مسلمان را توضیح داده و از سویی دیگر به بررسی برخی از نظرات مخالفان حجاب و دلائل عدم استفاده بعضی از زنان مسلمان یا غیرمسلمان از حجاب را بررسی می‌نماید.

تعداد کلمات 573/ تخمین زمان مطالعه 3 دقیقه

مترجم: محمد براتی

حجاب

حجاب با نام‌های مختلفی معرفی شده است، برخی از رایج‌ترین آن‌ها روبند یا روسری است. اغلب مسلمانان که بدن خود را با پوششی می‌پوشانند، آن را «حجاب» می‌نامند؛ کلمه‌ای عربی که به معنای «پوشاندن» است. در هر حال، مدل‌های مختلفی از حجاب وجود دارد که با نام‌های متفاوتی معرفی می‌شود؛ درحالی که حجاب معمولا مربوط به زنان می‌شود، مردان مسلمان هم گاهی اوقات سر خود را به عنوان نشان دادن تواضع و فروتنی با سربند (دستار) می‌پوشانند. علاوه بر این، زنان مسیحی و یهودی نیز در برخی مراسم از روی فروتنی یا پارسایی، یک روسری به عنوان یک عمل فرهنگی یا وظیفه مذهبی به سر می‌کنند.

انواع مختلف حجاب

اولین نوع حجاب که اغلب توسط زنان غربی استقاده می‌شد، یک روسری مربع بود که سر و گردن را می‌پوشاند، اما صورت را نپوشانده و بطور واضح مشخص بود. این شکل از حجاب رایج‌ترین نوع حجاب معرفی شده است.
شِیلا: یک روسری بلند مستطیل‌شکل است که به‌آرامی‌ اطراف سر پیچیده شده و روی شانه‌ها داخل گذاشته شده یا بسته می‌شود. شبیه حجاب والامیرا، این شکل از حجاب سر را می‌پوشاند، اما اغلب گردن و صورت آشکار است.
خِمار: خمار یک روسری شال‌گردن مانند است که دور سر پیچیده می‌شود و تا وسط کمر آویزان می‌شود. این نوع از حجاب سر، گردن و شانه‌ها را می‌پوشاند، اما صورت را نمی‌پوشاند.
چادر: چادر یک عبای بلند است که تمام بدن یک خانم را می‌پوشاند. چادر هم مثل خِمار دور سر می‌پیچد اما به جای اینکه تا وسط کمر آویزان شود، چادر تا پاهای یک خانم را می‌پوشاند.
نقاب: نقاب یک پوشش برای صورت است که دهان و بینی را می‌پوشاند، اما چشم‌ها را نمی‌پوشاند.خود نقاب به همراه خِمار یا دیگر انواع روسری‌ها پوشیده می‌شود.
برقع: برقع تمامی ‌بدن و صورت را می‌پوشاند، اما یک قسمت کوچکی (روی صورت خانم) را نمی‌پوشاند تا او بتواند از میان آن نگاه کند.

چرا زنان از حجاب استفاده می‌کنند؟

زنان مسلمان حجاب یا دیگر پوشش‌ها را بنابر دلائل مختلفی انتخاب می‌کنند. برخی از آنان از حجاب استفاده می‌کنند، زیرا معتقدند که خداوند به خانم‌ها دستور داده است تا حجاب را به عنوان وسیله‌ای برای اطاعت امر الهی در جهت عفت‌ورزی و پاکدامنی رعایت کنند. برای این دسته از زنان، با حجاب بودن یک انتخاب شخصی است که پس از رسیدن به سن بلوغ توسط او اتخاذ شده است تا منعکس‌کننده وفاداریش به خداوند باشد. در بسیاری از موارد پوشیدن روسری همراه با پوشیدن لباس‌های گشاد است که حجم بدن را آشکار نمی‌کنند و به عنوان حجاب نیز تلقی می‌شوند.
درحالی‌که برخی از زنان مسلمان، حجاب را یکی از واجبات دینی نمی‌دانند، دیگر زنان مسلمان، حجاب خود را به عنوان ابزاری برای نشان دادن آشکارای هویت مسلمانی خود، به نمایش می‌گذارند. در ایالات متحده امریکا، به‌ویژه از ماجرای یازده سپتامبر، حجاب با اسلام مترادف شده است.

بیشتر بخوانید: عفت، حجاب و دیدگاه ها

برخی از زنان مسلمان حجاب را برای استفاده از این استراتژی (که ححاب نشان‌گر هویت مسلمانی آن‌هاست) انتخاب می‌کنند و از آن برای اعلام هویت اسلامی‌ خود و ارائه شاهد و دلیلی بر ایمان قلبی خود استفاده می‌کنند. متاسفانه این تداعی معانی (که حجاب بیان‌گر اسلام و ایمان فرد با حجاب است) البته گاه و بیگاه به حملات خشونت‌آمیز علیه زنان مسلمانِ با حجاب منجر می‌شود.
درحالی‌که اغلب زنان مسلمان حجاب را براساس دلائل مذهبی استفاده می‌کنند، اما برخی دیگر از زنان عرب یا مسلمان هستند که حجاب را برای بیان هویت فرهنگی خود برمی‌گزینند. زنان مسلمان با پوشیدن حجاب امیدوارند تا اتحاد سیاسی - اجتماعی‌شان را با کشور خود برقرار کرده و تعصب گفتمان غربی در برابر دنیای عرب‌زبان را به چالش بکشند. در یسیاری از موارد، استفاده از حجاب برای به چالش کشیدن گفتمان فمینیسم غربی که زنان با حجاب حاضر در جامعه را به عنوان قشر ستم‌دیده و یا خاموش‌شده معرفی می‌کند، به کار می‌رود.

چرا برخی از زنان مسلمانان از حجاب استفاده نمی‌کنند؟

همان‌طور که زنان با حجاب دلائلی برای انتخاب خود دارند، زنانی که از حجاب استفاده نمی‌کنند نیز عجالتاً دلائل متفاوتی برای انتخاب خود دارند. همانند زنانی که انتخاب کردند حجاب داشته باشند، آن دسته از کسانی که از حجاب استفاده نمی‌کنند، دلایل مختلفی دارند: برخی از زنان مسلمان بر این باورند که اگرچه در قرآن کریم اصول عفت و پاکدامنی به وضوح مشخص شده است و آن‌ها روسری به سر کردن را به عنوان تفسیر فرهنگی این کتاب مقدس (و یکی از مصادیق عفت و پاکدامنی) درک می‌کنند، اما این زنان عقیده دارند که ارزش‌هایی که با روسری به سَرکردن به آن‌ها نائل می‌شویم، از طرق دیگر نیز می‌تواند قابل دست‌یابی باشد.
برخی زنان بر این باورند که گرچه در گذشته حجاب به زنان اجازه می‌داد تا بدون جلب توجه دیگران در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت کنند، اما در جامعه امروزین غرب، حجاب باعث جلب توجه ببیشتر به زنان می‌شود و این دقیقا مخالف هدف اولیه حجاب است. (که برای دور ماندن زنان از نظر دیگران طراحی شده است)
برخی بر این باورند که اهتمام به حجاب و سایر رفتار مذهبی - اجتماعی اسلام، به جای تمرکز بر وظایف و اعمال فردی (دور از چشم مردم) و روابط معنوی با خدای متعال، تبلیغ نامناسبی برای اسلام خواهد بود.
در‌حالی‌که برخی از زنان ممکن است حجاب را انتخاب نکنند، بیشتر خانم‌های مسلمان این عقیده را قبول دارند که این مسئله یک انتخاب زنانه است که آیا از حجاب استفاده کند یا نه. بسیاری از زنان عرب و مسلمان که حجاب را برای خود انتخاب ننموده‌اند، اغلب طرفداران حقوق زن در انتخاب حجاب (حجاب اختیاری) هستند.

برگرفته از: http://arabsinamerica.unc.edu