از بيم بلا گفت کي توانم |
|
اوصاف جهان سخت نيک دانم |
نه آن چه بگويم همي بدانم |
|
نه آن چه بدانم همي بگويم |
وز دل به بلا خستهي جهانم |
|
کز تن به قضا بستهي سپهرم |
ار من به بلندي بر آسمانم |
|
از خواري ويحک چرا زمينم |
گويي ز دل بخردان گمانم |
|
بر جايم و هر جايگه رسيده |
پنداري در حرب هفتخوانم |
|
از واقعهي جور هفت گردون |
چون کورهي تفته بود دهانم |
|
دايم ز دم سرد و آتش دل |
بگداخت همه مغز استخوانم |
|
بفسرد همه خون دل ز اندوه |
زيرا که در اين تنگ آشيانم |
|
نشگفت که چون فاخته بنالم |
پيوسته من اين بيت را بخوانم: |
|
از بس که ز چشم آب و خون ببارم |
چون توز گمان کشت و من کمانم |
|
پيراهنم از خون و آب ديده |
بيچارهتر از نقش پرنيانم |
|
چون تافتهي پرنيانم ايراک |
کمتر نشود ز آن که بحر و کانم |
|
در و گهر طبع و خاطر من |
کامروز به هرگونه داستانم |
|
هرگونه چرا داستان طرازم |
اين چرخ بها ميکند گرانم |
|
بختم چو بخواهد خريد از غم |
چون با دل و جان گفتمي جوانم |
|
زين پيش تنم قوتي گرفتي |
همچون ره از پيش کاروانم |
|
امروز هوازي به راه پيري |
امروز من از عمر بر زيانم |
|
بر عمر همي جاه و سود جستم |
مغبون من از اين عمر رايگانم |
|
بس باک ندارم همي ز محنت |
در چرخ همي من عجب بمانم |
|
در دوستي من عجب بماني |
داني که به حق من چه مهربانم |
|
داني که به باطل چگونه بندم |
يک بهره به بوده همي نمانم |
|
گفتي که هماني که ديده بودم |
وز چهره و قامت همي جز آنم |
|
آنم به ثبات و وفا که ديدي |
گويي به مثل شاخ خيزرانم |
|
پيچان و نوان و نحيف و زردم |
وز ضعف چو بيشخص گشته جانم |
|
از عجز چو بيجان فکنده شخصم |
بر خاک نگيرد همي نشانم |
|
خفتن همه بر خاک و از ضعيفي |
با اين همه پيوسته ناتوانم |
|
هست اين همه محنت که شرح دادم |
در عهد يکي تازه بوستانم |
|
هرچند که پژمردهام ز محنت |
بس خرمم و نيک شادمانم |
|
بالله که نه رنجورم و نه غمگين |
با رتبت آزادگان بيانم |
|
با مفخر آزادگان به خوانم |
با هرچه همي آورد توانم |
|
در معرکهي روزگار دونم |
رنجه هنر سرکش از عنانم |
|
مانده خرد پردل از رکابم |
دودم که زدوده يکي سنانم |
|
برقم که کشيده يکي حسامم |
شمشير کشيده بود زبانم |
|
و آن گه که مرا زخم کرد بايد |
گر چندين از ديدهها نهانم |
|
پيداست هنرهاي من به گيتي |
امروز در اين حبس امتحانم |
|
گيرم که من از کار بازماندم |
کز عدل شهنشاه در امانم |
|
والله که ز جور فلک نترسم |
بر تابه بمانده است نيز نانم |
|
در حبس آرايش نخيزد از من |
از بخت چه انصافها ستانم |
|
ور هيچ بخواهد خداي روزي |
گر مرگ نگيرد همي روانم |
|
اندر دم دولت زمين بدرم |
در سنگ به پولاد خون برانم |
|
بر سيم به خامه گهر ببارم |
امروز به گونه اگر خزانم |
|
فردا به حقيقت بهار گونم |
گر بگذرم از راوه قرطبانم |
|
اين بار به لوهور چون درآيم |
گر من چه در اندوه بيکرانم |
|
اندوه تو هم پيش چشم دارم |
بر روي تو زين گوهران فشانم |
|
ارجو که چو ديدار تو بينم |
کز رنج و عنا کم شود توانم |
|
ترسم که تلاقي بود از آن پس |
من عاج به شمشاد برنشانم |
|
تو مشک به کافور برفشاني |
داري سخن من عزيز دانم |
|
دانم سخن من عزيزداري |
تا نظمي و نثري به تو رسانم |
|
داني تو که چه مايه رنج بينم |