زبان شناسي

ساختمان و عملکرد زبان خودمان را بهتر بشناسيم

روزانه ساعت ها حرف مي زنيد و بارها غذا مي خوريد اما هرگز به ياد زبان تان نمي افتيد؛ عضله قدرتمندي که خانه اش در دهان شماست. اين هفته مي خواهيم درباره اين عضو مهم بدن خودمان، چيزهاي متنوع تر و بيشتري را ياد بگيريم.

قوي ترين عضله بدن

زبان ماهيچه اي در کف دهان براي جويدن و بلع مواد است. اين اندام عضو اصلي در احساس مزه است و سطح فوقاني زبان حاوي جوانه هاي چشايي است.زبان همچنين يک عضو اصلي گفتار است.
زبان عضوي عضلاني است که به بخش هاي قدامي و خلفي تقسيم بندي مي شود. بخش قدامي دو سوم جلويي زبان که عمدتاً در دهان است و بخش خلقي وابسته به حلق و گلو که يک سوم پشتي زبان را تشکيل مي دهد. زبان اغلب به عنوان قوي ترين عضله بدن در نظر گرفته مي شود البته نه به معناي واقعي قوي بودن بلکه به عنوان اينکه قدرت بيان کلمات را دارد. علاوه بر اين، زبان يک ويژگي بارز ديگر دارد که عمدتاً در داخل عضلات دروني آن نهفته است که درواقع اجازه مي دهد که زبان پس از تخريب نسبي و وارد شدن آسيب به آن، ترميم يافته و به شکل اصلي و ساختار اوليه آن درآيد. با اين حال، اگر آسيب بيش از حد باشد، خواص نوزايي و ترميم زبان نيز دستخوش ايراد مي شود.

تزريق دارو به زبان

منطقه واقع در زير قسمت پايين و جلوي زبان، محلي است که مخاط دهان بسيار نازک است و توسط شبکه پيچيده اي از وريد پوشيده شده است. اين يک موقعيت ايده آل براي ورود برخي از داروها به بدن است. اين مسير کيفيت بسيار خوبي از نظر شبکه عروقي دارد و اجازه مي دهد که دارو سريع تر به سيستم قلبي عروقي برسد و از دستگاه گوارش عبور نکند تا هم کيفيت و هم کميت آن حفظ شود.ور نکند تاهم کيفيت و هم کميت آن حفظ شود.

خوراک زبان

از زبان بعضي از حيوانات براي خوراک استفاده مي شود. در آمريکا و بريتانيا، استفاده از زبان گاو بيشتر رايج است. ساندويچ زبان از غذاهاي جديد است که غالباً در منوهاي ترکي در آمريکا يافت مي شود. در بريتانيا زبان را مي توان در اغلب خواربارفروشي هاي محلي در انواع و اقسام پاک کرده و ازحيوانات گوناگون يافت. تاکو نوعي غذاي مکزيکي است که پر شده با گوشت زبان گاو است. زبان اردک در کشور چک و زبان بره در مناطق آمريکاي لاتين و زبان ماهي کاد به صورت سرخ شده در نروژ و نيوفاندلند از جمله غذاهاي بومي است. در لهستان، زبان خوک را به صورت هاي گوناگون مصرف مي کنند جالب است بدانيد که روش هاي آماده سازي گوناگوني براي غذاهاي حاصل از زبان حيوانات مختلف در کشورهاي گوناگون وجود دارد. در کشور خودمان، ايران، زبان در قالب غذاهايي به نام کله پاچه طرفداران زيادي دارد و همچنين به صورت جداگانه به شکل ساندويچ هاي گوناگون يا خوراک هم مصرف مي شود.

مرکزحس چشايي

در بخشي از زبان، برآمدگي هاي کوچک و پر از دست انداز وجود دارد که پاپيلا نام دارد.
پاپيلا 4 نوع مختلف دارد:
1-نخي شکل2-قارچي شکل3-دايره اي 4-برگي شکل
همه پاپيلا ها به جز نخي شکل، حاوي جوانه هايي در سطح خود هستند. بزرگ ترين پاپيلاها پاپيلاهاي دايره اي هستند. پاپيلاهاي به شکل v انگليسي، يک مرز بين قطعات دهاني و حلقي زبان ايجاد مي کنند.
هيچ يک از پاپيلاهاي زباني در سطح پاييني زبان وجود ندارد. زير زبان با لگام زباني، خيلي محکم بسته شده تا بيش از حد حرکت نکند.
بشر مي تواند 5 طعم اساسي را تشخيص دهد: شيرين، ترش، شور، تلخ و خوشمزگي، حس چشايي به عنوان يک حس گوارشي ناميده مي شود.

زبانم مو درآورد!

بيماري هاي زبان مي تواند مادرزادي يا اکتسابي باشد. ارزيابي زبان، بخش مهمي از يک معاينه پزشکي در طول تاريخ بوده است.
زبان سفيد که نقاط يا تکه هاي سفيد روي آن است، نشانه اي از شرايط مختلف طبي است:اثر جانبي آنتي بيوتيک، کانديدياز يا نوعي عفونت قارچي دهان، کم آبي بدن، لکوپلاي،کراتوز حلقي، بيرقان، التهاب زبان يا گلوسيت و کوتاهي مادرزادي زبان... ور نکند تا هم کيفيت و هم کميت آن حفظ شود.
شنيده ايد که بعضي ها مي گويند زبانم مو در آورد؟!
واقعيت اين است که زبان مو در نمي آورد ولي تغيير رنگ و شکل سلول هاي مخاطي زبان به شکل زبان مودار ديده مي شود.

شما زبان الکترونيکي را مي شناسيد؟

زبان الکترونيکي وسيله اي است براي تشخيص مزه هاي گوناگون.
ترکيبات شيميايي که مسوول احساس طعم در انسان هستند، در هفت سنسور يا گيرنده از ابزارالکترونيکي شناسايي مي شوند و ترکيبات آلي و معدني آن مورد ارزيابي قرار مي گيرد.
نمونه مايع به طور مستقيم و بدون هرگونه آمادگي براي تجزيه و تحليل روي گيرنده هاي دستگاه ريخته مي شود و پس از 120 ثانيه و بعد از تحليل توسط يک نرم افزار پاسخ داده مي شود.زبان الکترونيکي، کاربردهاي متعددي در زمينه هاي مختلف صنعتي به ويژه در صنعت داروسازي، مواد غذايي و آشاميدني و غيره دارد و تجزيه و تحليل طعم نوشيدني هاي مانده (براي مثال آب ميوه،نوشيدني هاي غيرالکلي وطعم انواع شيرهاو...).
همچنين تعيين کميت ميزان تلخي و يا تندي نوشابه ها و تعيين کميت و کيفيت طعم انواع و اشکال مختلف دارويي مانند قرص، شربت، پودر، کپسول، و داروهاي مکيدني سرماخوردگي و تجزيه و تحليل پايداري داروها از لحاظ طعم از اهداف استفاده از زبان الکترونيکي است.

زبان حيوانات

اکثرحيوانات، زبان يا عضوي مشابه آن دارند. در حيواناتي مثل سگ و گربه، اين زبان است که اغلب براي تميز کردن پوست و بدن مورد استفاده قرار مي گيرد.بافت خشن زبان آنان کمک مي کند تا آنها براي حذف چربي و لک و انگل از سطح بدن خود نياز به وسيله ديگري نداشته باشند.جدا از استفاده روزانه براي خوردن و نوشيدن، سگ از زبان خود به عنوان تنظيم کننده حرارت نيز استفاده مي کند. به عنوان مثال، سگ در هنگام فعاليت به علت جريان خون بيشتر در زبان خود، دماي بدن و حرارت خود را با بيرون آوردن زبانش تنظيم مي کند.
برخي از حيوانات زبان چسبناکي دارند و از آن براي شکار استفاده مي کنند. مثلاً قورباغه ها و سمندرها و برخي از گونه هاي ماهي از زبان خود براي شکار کردن استفاده مي کنند. بسياري از حشرات، يک نوع از زبان به نام خرطوم دارند که براي همين منظور استفاده مي شود و يا در مورد پروانه ها، زبان به نوشيدن شهد گل ها کمک مي کند. در مورچه يک زبان خشن که رادولا ناميده مي شود به آسياب کردن مواد غذايي کمک مي کند.
-شايد اينشتين براي تفکر درباره يک مساله فيزيک يا يافتن يک راه حل تازه و يا شايد هم درهنگام رسيدن به نظريه نسبيت، از فرط خوشحالي زبان خود را اينگونه نشان مي دهد.
-نمونه اي از يک زبان دو شاخه که بعضي ها براي زيبايي و شايد به علت نوعي مشکل اعصاب و روان، به کمک عمل جراحي، به آن دست مي يابند!
-اين مرد، استنلي تيلور است؛ صاحب طولاني ترين زبان دنيا به طول 9/8 سانتي متر، نام او در کتاب رکوردهاي گينس ثبت شده است.
-نمونه هايي از پاک کننده ها و مسواک هاي زبان:پزشکان توصيه مي کنند که براي زدودن مواد غذايي و قارچ ها از روي زبان و براي بهبود بوي تنفس دهاني وبهداشت اين ناحيه، روزانه حداقل يک بار از اين وسايل براي پاک کردن زبان استفاده شود يا اين که با مسواک سطح زبان را تميز کنيم.

زبان ها و فرهنگ ها

زبان از ابزارهاي مشترک فرهنگي براي تغيير شکل دادن است، پديده اي که در برخي خرده فرهنگ ها ديده مي شود.
سوراخ کردن يا پيرسينگ که در برخي کشورهاي غربي بين گروهي از جوانان مرسوم است و البته روان پزشکان و روان شناسان بر اين باورند که بيشتر اين افراد ممکن است از نوعي اختلال روان رنج ببرند.
نشان دادن زبان به عنوان تمسخر و توهين و گهگاه به عنوان شوخي در بسياري از فرهنگ ها به کار مي رود. يکي ديگر از کارکردهاي تفنني زبان، دميدن حباب در آدامس بادکنکي و کمک به سوت زدن است.
لوله کردن زبان، درراستاي محور آن به شکل يک لوله از جمله کارهايي است که بچه ها انجام مي دهند. توانايي لوله کردن زبان به وراثت و ژنتيک بستگي دارد. لوله کردن زبان يک ويژگي غالب با وراثت ساده براساس قوانين مندل است. برخي از افراد قادر به توليد صداي زياد با دميدن هوا از طريق لوله کردن زبان خود هستند.
زبان برگ شبدري، شکلي از زبان است که برخي افراد توانايي تا کردن زبان خود را در يک پيکربندي خاص با چين هاي چندگانه دارند و به اين شکل در مي آورند و اين توانايي را هم ژنتيکي مي دانند و به احتمال زياد يک ويژگي غالب متمايز از لوله کردن زبان است.
منبع:روزنامه سلامت شماره 228
/خ