درخبر است که فرعون پیش از آن که ادعای خدایی کند امر کرده بود که بالای درب قصرش کلمه شریفه «بسم الله الرحمن الرحیم» را بنویسند و چون ادعای خدایی کرد حضرت موسی علیه السلام از ایمان آوردن او ناامید شد، از وی به خداوند شکایت نمود، از طرف پروردگار متعال خطاب رسید: «ای موسی! تو در کفر او نظر داری و هلاکت او را از من می خواهی اما نظر من در آن کلمه عظیمه ای است که بالای قصر او نوشته شده است. قسم به عزت و جلالم تا وقتی که آن نام در آن جا نوشته شده من او را عذاب نمی کنم.»
گوین چون خدای متعال خواست که فرعون را عذاب کند ابتدا آن نوشته را زایل گردانید و سپس عذاب را بر او فرستاد.
«بسم الله الرحمن الرحیم» یا «آیه ی تسمیه» آیه ای از قرآن است که در اول هر سوره ای به استثنای سوره برائت آمده است. ولی بین شیعه و سنی بر سر این که آیا این آیه جزو هر سوره است یا نه، اختلاف وجود دارد.
رحمن: 56 بار در اثناء ایات ذکر شده است، رحمن صیغه مبالغه رحمت است که دلالت بر کثرت دارد (غیر خدا با آن توصیف نمی وشد).
رحیم: از صفات خداوند است که بر غیر خدا هم اطلاق می شود، رحیم چون بر خدا اطلاق می شود مراد از آن نعمت دهنده واحسان کننده است و چون بر غیر خدا گفته شود مقوصد مهربانی و رقت قلب است و تأثر و انفعال در خداوند محال است. ابن عباس، ابن مبارک، عاصم، کسائی، ابن عمر ابن زبیر، ابن هریره عطاء؛ طاووس و نیز امام فخر رازی در تفسیر کبیر و جلال الدین سیوطی در اتقان که مدعی تواتر روایات هستند؛ از طرفدران نظریه جزئیت می باشد. بعضی مانند مالک و ابوعمر و یعقوب می گویند که جزء هیچ سوره ای نیست وتنها برای اوائل سوره ها تیمنا نازل گشته و نیز برای فواصل سوره ها می باشد. ولی بعضی از پیروان مسلک شافعی و حمزه قائل به تفصیل اند که می گویند تنها در سوره حمد جزء سوره است ولی در سوره های دیگر نیست.
گوین چون خدای متعال خواست که فرعون را عذاب کند ابتدا آن نوشته را زایل گردانید و سپس عذاب را بر او فرستاد.
«بسم الله الرحمن الرحیم» یا «آیه ی تسمیه» آیه ای از قرآن است که در اول هر سوره ای به استثنای سوره برائت آمده است. ولی بین شیعه و سنی بر سر این که آیا این آیه جزو هر سوره است یا نه، اختلاف وجود دارد.
واژه شناسی
اسم: برخی از اهل لغت گفته اند اصل آن را سم به معنای علامت است.رحمن: 56 بار در اثناء ایات ذکر شده است، رحمن صیغه مبالغه رحمت است که دلالت بر کثرت دارد (غیر خدا با آن توصیف نمی وشد).
رحیم: از صفات خداوند است که بر غیر خدا هم اطلاق می شود، رحیم چون بر خدا اطلاق می شود مراد از آن نعمت دهنده واحسان کننده است و چون بر غیر خدا گفته شود مقوصد مهربانی و رقت قلب است و تأثر و انفعال در خداوند محال است. ابن عباس، ابن مبارک، عاصم، کسائی، ابن عمر ابن زبیر، ابن هریره عطاء؛ طاووس و نیز امام فخر رازی در تفسیر کبیر و جلال الدین سیوطی در اتقان که مدعی تواتر روایات هستند؛ از طرفدران نظریه جزئیت می باشد. بعضی مانند مالک و ابوعمر و یعقوب می گویند که جزء هیچ سوره ای نیست وتنها برای اوائل سوره ها تیمنا نازل گشته و نیز برای فواصل سوره ها می باشد. ولی بعضی از پیروان مسلک شافعی و حمزه قائل به تفصیل اند که می گویند تنها در سوره حمد جزء سوره است ولی در سوره های دیگر نیست.
نظر عرفا
به عقیده برخی مسلمانان در حدیثی از قول پیامبر اسلام گفته شده است که: هر چه در کتاب های آسمانی است در قرآن است و هر چه در قرآن است در الفاتحه است و هر چه در فاتحه است در بسم الله الرحمن الرحیم است و هر چه در بسم الله الرحمن الرحیم است در باء است و هر چه در باء است درنقطه ای است که در زیر آن است.مبحث معانی رمزی اعداد
بسم الله الرحمن الرحیم از نوزده حرف تشکیل شده است و مقدار عددی یا ابجدی آن 786 می باشد که این عدد بیشتر، توسط مسلمانان کشور هندوستان و پاکستان، به عنوان جایگزین بسم الله به کار می رود تا به باور آنان از نوشتن نام خداوند و یا آیه قرآن بر کاغذهای معمولی و در نتیجه قرار گرفتن در معرض آلودگی و تماس اجسام ناپاک با آن خودداری شود.ترجمه های فارسی مختلف برای این آیه:
«آیتی»: به نام خدای بخشاینده مهربان
«طاهری»: به نام خدای رحمان [و] رحیم.
«فولادوند»: به نام خداوند رحمتگر مهربان.
منبع: نشریه روشنان - ش 5
