رهبر معظم انقلاب اسلامی با نگاه راهبردی خود به مسایل کشور، مهمترین مساله امسال کشور را نیز اقتصاد دانست. معظم‌له با اشاره به وجود مشکلاتی موجود در عرصه اقتصاد به مواردی چون؛ بحث کاهش ارزش پول ملّی، قدرت خرید مردم و مشکل کارخانه‌جات و کم‌کاری و احیاناً تعطیل بعضی از کارخانه‌جات اشاره فرمودند و راه حل عبور از این مشکلات را «توسعه‌ی تولید ملّی» خواندند. با این نگاه بود که فرمودند: «مسئله‌ی تولید به نظر من مسئله‌ی محوری امسال است؛ لذا من شعار را امسال این قرار دادم: "رونق تولید". باید همه تلاش کنند تولید در کشور رونق پیدا کند.» در این بین شرح ابعاد اهمیت مساله «رونق تولید» نیازمند توجه به ملاحظاتی است.
1. رونق اقتصادی، انتظار به حق ملت
اولین ملاحظه آن است که رونق اقتصادی، انتظاری ساختگی و مبتنی بر توقعات رهبری نیست، بلکه انتظاری واقعی و فراگیر و برخاسته از مطالبات عموم ملت است. همچنین باید توجه نمود که این انتظار ملت که کشور از رونق اقتصادی برخوردار بوده و دولت بتواند بر اقتصاد کشور سوار بوده و آرامش و ثبات را بر عرصه اقتصاد حکام کند، انتظاری نامعقول و غیرمنصفانه ای نیست. به فرموده رهبر معظم انقلاب اسلامی؛ «انتظار به‌حقّ مردم ما، این است که از یک اقتصاد شکوفا برخوردار باشند، رفاه عمومی باشد، طبقه‌ی ضعیف از وضعیت غیر‌قابل قبول خارج بشود، از مشکلات نجات پیدا کند؛ اینها انتظارات مردم ما است و این انتظارات به‌حق است.» (94/1/1) این انتظار برآمده از بضاعتی مادی و استعدادهای معنوی است که سرزمین پهناور ایران از آن برخوردار است و این برخورداری هم در عرصه کشاورزی و منابع زیرزمینی و هم در عرصه نیروی انسانی خودنمایی می‌کند.
2. رونق تولید، آرمانی اسلامی
گاه اینگونه القاء می‌گردد که گویا بین رونق اقتصادی و تلاش و کوشش در عرصه تولید اقتصادی، با روح و جوهره و جهت‌گیری دین تطابقی ندارد! دین برای آبادانی آخرت آمده است و توجه و برخورداری و رونق بخشی به دنیا در هدفگذاری‌های دین و آموزه های انبیاء الهی جایگاهی ندارد. اما حقیقت آن است که چنین برداشتی از دین برداشتی انحرافی و تحریف شده است. اتفاقا در آموزه های اسلامی، مفاهیمی چون کار و کوشش و تلاش و تولید به شدت توصیه شده و با مثابه مقولات ارزشی مورد توجه قرار گرفته است. در سیره عملی ائمه اطهار (ع) نیز به عینه تجلی یافته است. لذا تولید ثروت در اسلام امری مقدس است و محدودیت ها و مزمت ها نه در عرصه تولید که در عرصه مصرف و اسراف بیان گردیده است.
اسلام شناس بزرگ زمانه ما سالها پیش در دیدار با شرکت‌‌کنندگان در اجلاس بانک توسعه اسلامی تاکید داشتند: «آرمان‌های اسلامی, رشد اقتصادی، رشد و توسعه اقتصادی، رونق اقتصادی، امت اسلامی، جهان اسلام تلاش برای رشد و توسعه و اعتلای جنبه‌ی اقتصادی دنیای اسلام ،از کارهایی است که بلاشک جزو هدفهای اسلامی است» (83/6/25) معظم له تاکید دارند: «آنچه مهم است این است که اگر دنیای اسلام با ظرفیتهای فراوانی که دارد، سر و سامانی به اقتصاد خود ندهد، در این حرکت اقتصادی جهانی، بلاشک طعمه‌ی دیگران خواهد شد.»
3. عدالت؛ جهت‌گیری اصلی رونق تولید
رونق تولید به مثابه موتور تحقق رونق اقتصادی، باید در مسیری حرکت کند که حاصل آن تحقق آبادانی و پیشرفت، همراه با عدالت باشد. عدالت شاقولی است که نشان میدهد آیا رونق تولید در مسیر صحیحی حرکت می‌کند یا خیر! که اگر چنین نبود، بدون شک مسیر انحرافی در پیش گرفته شده است! به واقع تحقق عدالت غایت نهایی رونق تولید و اقتصاد است، وگرنه اگر توسعه در خدمت نابرابری و به توزیع نابرابر ثروت ملی بینجامد، نه تنها مولفه ارزشمندی به حساب نمی‌آید که در نقش عامل انحراف و انحطاط جامعه عمل کرده است. به واقع عدالت در مرحله توزیع ثروت بدست آمده از تولید باید بکار گرفته شود تا همه جامعه از حداقلی از ثروت و نعمت برخوردار باشند.
1. رونق اقتصادی، انتظار به حق ملت
اولین ملاحظه آن است که رونق اقتصادی، انتظاری ساختگی و مبتنی بر توقعات رهبری نیست، بلکه انتظاری واقعی و فراگیر و برخاسته از مطالبات عموم ملت است. همچنین باید توجه نمود که این انتظار ملت که کشور از رونق اقتصادی برخوردار بوده و دولت بتواند بر اقتصاد کشور سوار بوده و آرامش و ثبات را بر عرصه اقتصاد حکام کند، انتظاری نامعقول و غیرمنصفانه ای نیست. به فرموده رهبر معظم انقلاب اسلامی؛ «انتظار به‌حقّ مردم ما، این است که از یک اقتصاد شکوفا برخوردار باشند، رفاه عمومی باشد، طبقه‌ی ضعیف از وضعیت غیر‌قابل قبول خارج بشود، از مشکلات نجات پیدا کند؛ اینها انتظارات مردم ما است و این انتظارات به‌حق است.» (94/1/1) این انتظار برآمده از بضاعتی مادی و استعدادهای معنوی است که سرزمین پهناور ایران از آن برخوردار است و این برخورداری هم در عرصه کشاورزی و منابع زیرزمینی و هم در عرصه نیروی انسانی خودنمایی می‌کند.
2. رونق تولید، آرمانی اسلامی
گاه اینگونه القاء می‌گردد که گویا بین رونق اقتصادی و تلاش و کوشش در عرصه تولید اقتصادی، با روح و جوهره و جهت‌گیری دین تطابقی ندارد! دین برای آبادانی آخرت آمده است و توجه و برخورداری و رونق بخشی به دنیا در هدفگذاری‌های دین و آموزه های انبیاء الهی جایگاهی ندارد. اما حقیقت آن است که چنین برداشتی از دین برداشتی انحرافی و تحریف شده است. اتفاقا در آموزه های اسلامی، مفاهیمی چون کار و کوشش و تلاش و تولید به شدت توصیه شده و با مثابه مقولات ارزشی مورد توجه قرار گرفته است. در سیره عملی ائمه اطهار (ع) نیز به عینه تجلی یافته است. لذا تولید ثروت در اسلام امری مقدس است و محدودیت ها و مزمت ها نه در عرصه تولید که در عرصه مصرف و اسراف بیان گردیده است.
اسلام شناس بزرگ زمانه ما سالها پیش در دیدار با شرکت‌‌کنندگان در اجلاس بانک توسعه اسلامی تاکید داشتند: «آرمان‌های اسلامی, رشد اقتصادی، رشد و توسعه اقتصادی، رونق اقتصادی، امت اسلامی، جهان اسلام تلاش برای رشد و توسعه و اعتلای جنبه‌ی اقتصادی دنیای اسلام ،از کارهایی است که بلاشک جزو هدفهای اسلامی است» (83/6/25) معظم له تاکید دارند: «آنچه مهم است این است که اگر دنیای اسلام با ظرفیتهای فراوانی که دارد، سر و سامانی به اقتصاد خود ندهد، در این حرکت اقتصادی جهانی، بلاشک طعمه‌ی دیگران خواهد شد.»
3. عدالت؛ جهت‌گیری اصلی رونق تولید
رونق تولید به مثابه موتور تحقق رونق اقتصادی، باید در مسیری حرکت کند که حاصل آن تحقق آبادانی و پیشرفت، همراه با عدالت باشد. عدالت شاقولی است که نشان میدهد آیا رونق تولید در مسیر صحیحی حرکت می‌کند یا خیر! که اگر چنین نبود، بدون شک مسیر انحرافی در پیش گرفته شده است! به واقع تحقق عدالت غایت نهایی رونق تولید و اقتصاد است، وگرنه اگر توسعه در خدمت نابرابری و به توزیع نابرابر ثروت ملی بینجامد، نه تنها مولفه ارزشمندی به حساب نمی‌آید که در نقش عامل انحراف و انحطاط جامعه عمل کرده است. به واقع عدالت در مرحله توزیع ثروت بدست آمده از تولید باید بکار گرفته شود تا همه جامعه از حداقلی از ثروت و نعمت برخوردار باشند.
از همین منظر رهبری معظم انقلاب اسلامی تاکید دارند که «رشد اقتصادی باید همپای عدالت پیش برود؛ برنامه‌ریزی کنند و راهش را پیدا کنند.» (85/3/29) و در دیدار با دانشجویان دانشگاه‌های شیراز می‌فرمایند: «فعالیت اقتصادی و کار اقتصادی و تلاش اقتصادی حتما باید با شاخص و شاقول عدالت باشد.» (87/2/14)
معظم له یادآوری می‌کنند که: «نوآوری نظام ما همین است که می‌خواهیم عدالت را با توسعه و با رشد اقتصادی در کنار هم و با هم داشته باشیم و اینها با هم متنافی نیستند.» (83/6/4)
4. اقتصاد؛ اولویت اول تهاجم دشمن
نکته قابل ملاحظه دیگری که باید بدان توجه نمود این حقیقت است که این اولویت‌بندی نه فقط مخصوص نظام اسلامی است که دشمن نیز عرصه اقتصاد را میدان نبرد خود برابر جمهوری اسلامی قرار داده است. و این همان چیزی است که از آن با عنوان "جنگ تمام عیار اقتصادی» یاد کرده اند. رهبر معظم انقلاب دو سال پیش در بیانات خود در حرم مطهر رضوی تاکید داشتند: «توجّه کنید که اولویت دشمن هم مسئله‌ی اقتصادی است؛ یعنی امروز دشمنان جمهوری اسلامی برای اینکه بتوانند اهداف خودشان را در مورد ایران و ایرانی و جمهوری اسلامی محقّق کنند، دنبال راهکارهای اقتصادی، و یا به تعبیر درست‌تر، دنبال ضربه‌زدن اقتصادی به ملّت ایرانند. هدف دشمن این است که بتواند با فشار اقتصادی، ملّت ایران را نسبت به نظام اسلامی و جمهوری اسلامی دلسرد و دلزده کند و بین ملّت ایران و نظام اسلامی فاصله بیندازد و هدفهای خودش را از این راه دنبال کند.»(96/1/1)
5. رونق اقتصادی، محصول رونق تولید
وقتی سخن از رونق اقتصادی به میان می‌آید، بعید است که مخالفینی داشته باشد و همه تفکرات بدون شک همراه خواهند بود. اما مساله چگونگی این رونق است که در این مسیر دیدگاه‌ها گوناگون خواهد بود. در یک تقسیم بندی می‌توان از دو رویکرد و دو منظر یاد کرد که یکی بر رونق اقتصادی از طریق وابستگی و تبعیت از الگوی توسعه وابسته و حمایت های خارجی تاکید دارد و دیگری توسعه ملی مبتنی بر خودکفایی و خوداتکایی را پیشنهاد میدهد.
در طول سالهای اخیر این دو نگاه در برابر هم صف آرایی کرده اند. نگاهی که توسعه را در وابستگی و تنظیم روابط با قدرت‌های برتر دنبال می‌کند آزمایش خود را در سالهای اخیر پس داده است. بخش عمده مشکلات امروز اقتصاد نیز بی توجهی به الگوی اقتصاد درون زا و دلخوش کردن به الگوی توسعه وابسته است. رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید دارند که: «رونق اقتصادی با تولید حاصل می‌شود، با فعّال کردن ظرفیتهای درونی کشور حاصل می‌شود، نه با چیز دیگر.» (93/4/16)
6. اقتصاد مقاومتی، راهکار رونق تولید
اقتصاد درون زا، اقتصادی نیست که تنها بر حرف و شعار متکی باشد. تئوریسین این تفکر و متفکرین معتقد به آن در طول سالهای اخیر سیاستهای کلی این نگرش را در قالب «اقتصاد مقاومتی» تئوریزه کرده اند. و معتقدند «اگر سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، بطور جدی پیگیری و اجرا شوند، امید زیادی وجود دارد که رونق اقتصادی و اصلاح پایه‌های اقتصادی کشور در میان‌مدت محقق و بخشی از مشکلات مردم حل شود.» این تعبیری است که حکیم انقلاب اسلامی در دیدار با سران قوا در تاریخ (92/12/6) به آن تاکید داشته اند. معظم له معتقدند که «اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که به یک ملت امکان میدهد و اجازه میدهد که حتی در شرایط فشار هم رشد و شکوفائی خودشان را داشته باشند.» (91/5/16)
7. رونق اقتصادی و بازاریابی جهانی
اولویت یافتن "رونق تولید" به مثابه یکی از ارکان تحقق اقتصاد مقاومتی به معنای آن نیست که کشور نیازمند تقویت تعامل و ارتباطات بین المللی در اقتصاد نیست. تقویت تولید نیازمند تقویت بازار مصرف است و رونق تولید نیازمند آن است که در زمینه بازاریابی جهانی نیز تلاش ویژه و در خوری انجام شود. لذا از درون اقتصاد مقاومتی سیاست انزواگرایی حاصل نمی‌آید، و چنین برچسبی محصول جنگ رسانه‌ای دشمنانی است که از نهادینه شدن اقتصاد مقاومتی در کشور نگرانند! رهبر معظم انقلاب اسلامی سالها پیش تاکید کرده‌اند که «بازاریابی جهانی، یکی از مهمترین وظایف برای رونق اقتصادی کشور است.» (85/3/29)
8. رونق تولید به مثابه گفتمان فراگیر
فراموش نباید کرد که اگر یک ارزش و ضرورت به گفتمان فراگیر جامعه بدل نگردد، نمی‌تواند در روند کلان کشور اثرگذار باشد. لذا طبیعی است که شعار سال باید به مطالبه ای عمومی جامعه اعم از مردم و مسئولین و کارگران و کارفرمایان بدل شود. مسئولین باید با همه توان تلاش کنند که موانع تولید آسیب شناسی و مرتفع گردد. سرمایه گذاران و صاحبان ابزار تولید باید با خودباوری و از خودگذشتگی و شجاع و روحیه ریسک پذیری، وارد میدان تولید شده و با کنارگذاشتن روحیه کاسبکاری، در خدمت رونق تولید و اقتصاد قرار بگیرند. بدین شکل همه توان کشور در خدمت تحقق شعار سال قرار خواهد گرفت.
نویسنده: مهدی سعیدی
منبع: سایت بصیرت
معظم له یادآوری می‌کنند که: «نوآوری نظام ما همین است که می‌خواهیم عدالت را با توسعه و با رشد اقتصادی در کنار هم و با هم داشته باشیم و اینها با هم متنافی نیستند.» (83/6/4)
4. اقتصاد؛ اولویت اول تهاجم دشمن
نکته قابل ملاحظه دیگری که باید بدان توجه نمود این حقیقت است که این اولویت‌بندی نه فقط مخصوص نظام اسلامی است که دشمن نیز عرصه اقتصاد را میدان نبرد خود برابر جمهوری اسلامی قرار داده است. و این همان چیزی است که از آن با عنوان "جنگ تمام عیار اقتصادی» یاد کرده اند. رهبر معظم انقلاب دو سال پیش در بیانات خود در حرم مطهر رضوی تاکید داشتند: «توجّه کنید که اولویت دشمن هم مسئله‌ی اقتصادی است؛ یعنی امروز دشمنان جمهوری اسلامی برای اینکه بتوانند اهداف خودشان را در مورد ایران و ایرانی و جمهوری اسلامی محقّق کنند، دنبال راهکارهای اقتصادی، و یا به تعبیر درست‌تر، دنبال ضربه‌زدن اقتصادی به ملّت ایرانند. هدف دشمن این است که بتواند با فشار اقتصادی، ملّت ایران را نسبت به نظام اسلامی و جمهوری اسلامی دلسرد و دلزده کند و بین ملّت ایران و نظام اسلامی فاصله بیندازد و هدفهای خودش را از این راه دنبال کند.»(96/1/1)
5. رونق اقتصادی، محصول رونق تولید
وقتی سخن از رونق اقتصادی به میان می‌آید، بعید است که مخالفینی داشته باشد و همه تفکرات بدون شک همراه خواهند بود. اما مساله چگونگی این رونق است که در این مسیر دیدگاه‌ها گوناگون خواهد بود. در یک تقسیم بندی می‌توان از دو رویکرد و دو منظر یاد کرد که یکی بر رونق اقتصادی از طریق وابستگی و تبعیت از الگوی توسعه وابسته و حمایت های خارجی تاکید دارد و دیگری توسعه ملی مبتنی بر خودکفایی و خوداتکایی را پیشنهاد میدهد.
در طول سالهای اخیر این دو نگاه در برابر هم صف آرایی کرده اند. نگاهی که توسعه را در وابستگی و تنظیم روابط با قدرت‌های برتر دنبال می‌کند آزمایش خود را در سالهای اخیر پس داده است. بخش عمده مشکلات امروز اقتصاد نیز بی توجهی به الگوی اقتصاد درون زا و دلخوش کردن به الگوی توسعه وابسته است. رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید دارند که: «رونق اقتصادی با تولید حاصل می‌شود، با فعّال کردن ظرفیتهای درونی کشور حاصل می‌شود، نه با چیز دیگر.» (93/4/16)
6. اقتصاد مقاومتی، راهکار رونق تولید
اقتصاد درون زا، اقتصادی نیست که تنها بر حرف و شعار متکی باشد. تئوریسین این تفکر و متفکرین معتقد به آن در طول سالهای اخیر سیاستهای کلی این نگرش را در قالب «اقتصاد مقاومتی» تئوریزه کرده اند. و معتقدند «اگر سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، بطور جدی پیگیری و اجرا شوند، امید زیادی وجود دارد که رونق اقتصادی و اصلاح پایه‌های اقتصادی کشور در میان‌مدت محقق و بخشی از مشکلات مردم حل شود.» این تعبیری است که حکیم انقلاب اسلامی در دیدار با سران قوا در تاریخ (92/12/6) به آن تاکید داشته اند. معظم له معتقدند که «اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که به یک ملت امکان میدهد و اجازه میدهد که حتی در شرایط فشار هم رشد و شکوفائی خودشان را داشته باشند.» (91/5/16)
7. رونق اقتصادی و بازاریابی جهانی
اولویت یافتن "رونق تولید" به مثابه یکی از ارکان تحقق اقتصاد مقاومتی به معنای آن نیست که کشور نیازمند تقویت تعامل و ارتباطات بین المللی در اقتصاد نیست. تقویت تولید نیازمند تقویت بازار مصرف است و رونق تولید نیازمند آن است که در زمینه بازاریابی جهانی نیز تلاش ویژه و در خوری انجام شود. لذا از درون اقتصاد مقاومتی سیاست انزواگرایی حاصل نمی‌آید، و چنین برچسبی محصول جنگ رسانه‌ای دشمنانی است که از نهادینه شدن اقتصاد مقاومتی در کشور نگرانند! رهبر معظم انقلاب اسلامی سالها پیش تاکید کرده‌اند که «بازاریابی جهانی، یکی از مهمترین وظایف برای رونق اقتصادی کشور است.» (85/3/29)
8. رونق تولید به مثابه گفتمان فراگیر
فراموش نباید کرد که اگر یک ارزش و ضرورت به گفتمان فراگیر جامعه بدل نگردد، نمی‌تواند در روند کلان کشور اثرگذار باشد. لذا طبیعی است که شعار سال باید به مطالبه ای عمومی جامعه اعم از مردم و مسئولین و کارگران و کارفرمایان بدل شود. مسئولین باید با همه توان تلاش کنند که موانع تولید آسیب شناسی و مرتفع گردد. سرمایه گذاران و صاحبان ابزار تولید باید با خودباوری و از خودگذشتگی و شجاع و روحیه ریسک پذیری، وارد میدان تولید شده و با کنارگذاشتن روحیه کاسبکاری، در خدمت رونق تولید و اقتصاد قرار بگیرند. بدین شکل همه توان کشور در خدمت تحقق شعار سال قرار خواهد گرفت.
نویسنده: مهدی سعیدی
منبع: سایت بصیرت
