صندوق ذخیره ارزی
کشور شیلی بزرگترین تولیدکنندهٔ مس جهان است که در اواخر دههٔ ۱۹۶۰ و اوایل دههٔ ۱۹۷۰ با افول شدید قیمت آن مواجه شد، از آنجا که این کشور توان بازپرداخت بدهیهای خارجی و جبران کسری بودجه دولت را داشت، صندوق مس را تأسیس کرد.
چهارشنبه، 11 ارديبهشت 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
براساس این قانون، از سال ۱۳۸۰، باید در پایان هر سال مازاد درآمد ارزی حاصل از صادر کردن نفت خام که ارقام آن در همان قانون پیشبینی شده است، در حساب سپردهٔ دولت، نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تحت عنوان «حساب ذخیرهٔ ارزی درآمد نفت خام» نگهداری شود. لیکن در بند «ب» مادهٔ ۶۰ قانون برنامهٔ سوم توسعه پیشبینی شده است که درصورتی که درآمد ارزی حاصل از صدور نفت خام کمتر از مقدار بیانشده در قانون باشد، دولت میتواند در فواصل زمانی شش ماهه از موجودی حساب مذکور برداشت کند.
یکی از اهداف تشکیل حساب یا همان صندوق ذخیرهٔ ارزی این بود که بخشی از وجوه ارزی این حساب براساس نرخ مبادلهٔ روز به فروش برسند و در جهت توسعهٔ فعالیتهای تولیدی و سرمایهگذاری، ازجمله سرمایهگذاری در میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، استفاده شوند و معادل ریالی هزینههای متعلق به آن فعالیتها در «حساب ذخیرهٔ ریالی» در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ذخیره شود.
در جهت اجرای قانون و تصمیمگیری در موارد تعیینشده، هیأت امنایی مرکب از رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و چهار نماینده به انتخاب ریاست جمهوری (که حداقل دو نفر از آنان از بین وزرا هستند)، برای حساب ذخیرهٔ ارزی تشکیل شد.
در قانون برنامهٔ چهارم توسعه مصوب ۱۳۸۳، بر لزوم وجود چنین حسابی تأکید شد و بهدلیل اهمیت موضوع، قانونگذار در مادهٔ یک بیان داشت که «استفاده از وجوه حساب ذخیرهٔ ارزی برای تأمین مصارف بودجهٔ عمومی دولت، صرفا درصورت کاهش عواید ارزی حاصل از نفت نسبت به ارقام این قانون و عدمامکان تأمین اعتبارات مصوب از محل سایر منابع درآمدهای عمومی و واگذاری داراییهای مالی مجاز است و در چنین صورتی، دولت میتواند در فواصل زمانی سه ماهه از موجودی حساب ذخیرهٔ ارزی پرداخت نماید. معادل ریالی این وجوه به حساب درآمد عمومی دولت واریز میگردد. استفاده از حساب ذخیرهٔ ارزی برای تأمین کسری ناشی از عواید غیرنفتی بودجه عمومی ممنوع است.»
همچنین به دولت اجازه داده شد که حداکثر معادل ۵۰٪ از ماندهٔ موجودی حساب ذخیرهٔ ارزی را از طریق شبکهٔ بانکی داخلی و بانکهای ایرانی خارج از کشور، برای سرمایهگذاری و تأمین بخشی از اعتبار موردنیاز در طرحهای تولیدی و کارآفرینی صنعتی، معدنی، کشاورزی، حملونقل و خدمات فنیمهندسی بخش غیردولتی که توجیه فنی و اقتصادی آنها به تأیید وزارتخانههای تخصصی ذیربط رسیده باشد، بهصورت تسهیلات با تضمین کافی استفاده نماید.
در بند «ه» قانون برنامهٔ چهارم توسعه پیشبینی شد که حداقل ۱۰٪ از منابع قابلتخصیص حساب ذخیرهٔ ارزی به بخش غیردولتی، دراختیار بانک کشاورزی قرار گیرد تا بهصورت ارزی-ریالی جهت سرمایهگذاری در طرحهای موجه بخش کشاورزی و سرمایهٔ در گردش طرحهایی که با هدف توسعهٔ صادرات انجام میشوند، در اختیار بخش غیردولتی قرار گیرد. لیکن نکتهٔ قابلذکر این است که دولت مبالغ پرداختی از حساب ذخیرهٔ ارزی را بهصورت قرض در توسعهٔ کشور استفاده میکرد و باید اصل و سود این تسهیلات بهصورت ارزی بهحساب ذخیرهٔ ارزی واریز میشد.
بهدلیل تصویب قوانین و آییننامههایی متناقض با ماهیت و فلسفهٔ تشکیل حساب ذخیرهٔ ارزی، این حساب در عملکرد با مشکلاتی مواجه شد. بالاخره در سال ۱۳۸۷ و بهجهت بازنگری در کاربرد حساب مذکور، دولت محمود احمدی نژاد در راستای انحلال و پایان بخشیدن به کار حساب ذخیرهٔ ارزی، هیأت امنای آن را برکنار کرد و در مادهٔ ۸۴ قانون پنجم توسعه پیشبینی نمود که صندوق توسعهٔ ملی «با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآوردههای نفتی به ثروتهای ماندگار، مولد و سرمایههای زایندهٔ اقتصادی و نیز حفظ سهم نسلهای آینده از منابع نفت و گاز و فرآوردههای نفتی» با هیأت امنایی مرکب از رئیس جمهور بهعنوان رئیس هیأت امنا، معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر کار و امور اجتماعی، وزیر نفت، رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، دادستان کل کشور و دو نفر نماینده از کمیسیونهای اقتصادی و برنامه و بودجه و محاسبات (به انتخاب مجلس شؤرای اسلامی)، مشغول به کار شود.
معادل ۲۰٪ از منابعی که از صادرات نفت و فرآوردههای آن و گاز و میعانات گازی حاصل میشود، به صندوق توسعهٔ ملی اختصاص مییابد. حسابهای صندوق تنها در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نگهداری میشوند و اصل و سود مبالغ پرداختی از صندوق برای برنامههای توسعه به حساب صندوق واریز میگردد تا بتوان مجددا آنها را در جهت اهداف صندوق به کار برد.
باید خاطر نشان کرد که هرچند با پایان دولت هفتم و هشتم برخی اینطور پنداشتند که حساب ذخیرهٔ ارزی بسته شده است و دیگر فعالیتی ندارد، لیکن حساب مذکور همچنان باز است و ارتباطی به دولتها ندارد و هرگاه دولت مازادی بر هزینهها داشته باشد به این حساب واریز میکند.
متأسفانه، با اینکه باید از وجوه موجود در حساب ذخیرهٔ ارزی و صندوق توسعهٔ ملی برای ایجاد ثبات و مقابله با نوسانات قیمت نفت و ارز استفاده شود، اما عملاً در هزینههای جاری دولت صرف میشود و از آنجایی که بازپرداخت وجوه کار دشواری است، این حساب هم نتوانست راهی در پیشبرد اهداف خود داشته باشد.
منبع:سایت چطور
اخبار مرتبط
تعیین نحوه تسویه بدهکاران حساب ذخیره ارزی
صندوق توسعه ملی، سال آینده ، جایگزین حساب ذخیره ارزی
استفاده نادرست از "حساب ذخیره ارزی" در سالهای گذشته/گردش 20 میلیارد دلار پول برای مداخله در "بازار ارز"
نسبت سرمایه به تولید
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
شخصیت معنوى امام خمینی (رحمه الله)
سیره عملى امام خمینی در مسایل فردى، خانوادگى و اجتماعى
سیره عملى امام خمینی در مسایل اخلاقى و شرعى
دوستى و روابط دختر و پسر از دیدگاه برون دینى و درون دینى
توصیه های اخلاقی از میرزا جوادآقا ملکى تبریزى (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از حضرت امام خمینى (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله شهید دستغیب (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله حسن زاده آملى (رحمه الله)
توصیه های اخلاقی از آیت الله تألّهى همدانى (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله بهاءالدینى (رحمه الله)
بیشترین بازدید هفته
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
اسامی پسرانه زیبا و باکلاس
اختراعات آلبرت انیشتین
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
نحوه خواندن نماز والدین
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
نماز قضا را چگونه بخوانیم؟
اهل سنت چگونه نماز می خوانند؟
اقدامات مهم و اورژانسی پس از چنگ زدن گربه
موارد بیشتر برای شما
شخصیت معنوى امام خمینی (رحمه الله)
سیره عملى امام خمینی در مسایل فردى، خانوادگى و اجتماعى
سیره عملى امام خمینی در مسایل اخلاقى و شرعى
دوستى و روابط دختر و پسر از دیدگاه برون دینى و درون دینى
توصیه های اخلاقی از میرزا جوادآقا ملکى تبریزى (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از حضرت امام خمینى (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله شهید دستغیب (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله حسن زاده آملى (رحمه الله)
توصیه های اخلاقی از آیت الله تألّهى همدانى (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله بهاءالدینى (رحمه الله)
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله انصارى همدانى (رحمه الله)
ایران از آبرویش دفاع کرد، کشورهای عربی که آبرویی برایشان نمانده!
وقتی ابتکار یک کارگر برای دریافت انگشتر جواب میدهد!
آزادی بیان به سبک فرانسه
بازتاب حمله موشکی ایران به صهیونیستها در پاکستان