نگاهی به جاذبه های گردشگری الیگودرز

الیگودرز یکی از شهرستان‌های استان لرستان در غرب ایران است. ساکنین این منطقه به زبان محلی لری بختیاری صحبت می‌کنند. الیگودرز در گذشته از چهار محلهٔ ورزندان، مجیان، ده تیرانی و ده محمدرضا تشکیل شده بود هرچند که توسعه اخیر شهر این مرز بندی را نامحسوس کرده است. بهترین زمان برای سفر به این شهرستان بهار و پاییز می‌باشد.

امامزاده محمد بن حسن

امامزاده محمد بن حسن یکی از مکان‌های زیارتی و گردشگری شهرستان الیگودرز واقع در جنوب شرق استان لرستان است که هر ساله میزبان گردشگران بسیاری از نقاط مختلف لرستان و ایران است و در این خصوص طبق مشاهدات عینی بسیاری از بازدید کنندگان این امامزاده باعث شفا بسیاری از بیماران و سایر حاجتمندان بوده است.

این امامزاده در فاصله ۱۳۰ کیلومتری از شهر الیگودرز قرار دارد. مسیر منتهی به مقبره امامزاده محمد بن حسن جاده ای خاکی و کوهستانی است که البته مقداری از این جاده روستایی آسفالت است. در انتهای راه قبلی این جاده باید مسافتی را هم پیاده طی کرد ولی در راه جدید هیچ گونه پیاده روی وجود ندارد. آرامگاه این امامزاده در یک زمین نسبتاً هموار قرار گرفته که اطراف آرامگاه را کوه ها و درختان بلوط پوشانده است.

کوه تمندر

رشته کوه تمندر در نواحی بربرود و زلقی شهرستان الیگودرز واقع شده‌است و دارای ۴ رشته شمالی جنوبی خاوری و مرکزی است رشته شمالی ۲ قله ازنا ودره سر را در بر می‌گیرد که به ترتیب ۳۲۰۰ و ۳۵۰۰ متر ارتفاع دارند. رشته مرکزی دارای ۶ قله به نام‌های قله مرکزی تمندر، هما، قله شمالی، خاوری و جنوبی تمندر و قله جنوبی دره سر است که همه آنها بیش از ۳۵۰۰ متر ارتفاع دارند.

قله مرکزی تمندر ۳۹۰۰ متر ارتفاع دارد. رشته شمالی تمندر ۲ قله فرسش وقله جنوبی را شامل می‌شود که به ترتیب ۳۶۰۰ و متر ارتفاع دارند. رشته جنوبی تمندر نیز شامل یک خط الرأس ۱۵ کیلومتری است که در انتهای باختری آن قله مخروبه قدیمی به نام قلعه دختر قرار دارد. کوهستان تمندر یکی از بزرگترین شکارگاه‌های شهرستان الیگودرز است.

زنجیره به هم پیوسته کوه‌ها و قله‌های استان لرستان نه تنها می‌تواند به یکی از کانون‌های توسعه ورزش کوه نوردی و صخره نوردی تبدیل شود، بلکه به علت برف گیری و وجود شیب‌های مناسب در پاره‌ای از مناطق، قابلیت ایجاد و توسعه ورزش اسکی را نیز دارند. سراب غار تمندر نیز که در دل کوه قرار دارد و از ضلع شمالی آن بیرون می آید جز جاذبه های طبیعی منطقه به حساب می آید این سراب چشمه ای است که با آب فراوان از دل کوه بیرون می آید هرچند اخیرا غار بسته شده و از آب آن برای پرورش ماهی استفاده می شود.

شیرهای سنگی

در گذشته های نزدیک تا دوردست های تاریخ ملی و ایلی مان، رسمی زیبا برای بزرگداشت مردان دلاور و شیر دل در ایل بختیاری انجام می شد وآنهم تراشیدن سنگی با قد وقامت شیر به اندازه های مختلف جهت نصب بر آرامگاه عزیزان بود که خود تابع قوانین و مقرراتی بود و بنا به یک سری داشته ها و خصوصیات فرد آرامگاهش با برد شیر مزین می شد.

شخصی که بر آرامگاهش "برد شیر” نصب می شد می بایست : چهل سال به بالا داشته باشد چرا که در ایل بختیاری مرد چهل ساله را مرد کامل، پخته و جا افتاده می دانند ودیگر اینکه باید خصلت هایی چون کدخدایی، کلانتری، بزرگی ومنش، افتادگی، مردانگی، مهمان نوازی، جنگاوری، دلاوری، اخلاق نیک، گذشت، اخلاص، ایمان، و چندین صفت خوب و مثبت دیگر را دارا بود تا شیرسنگی را بر آرامگاهش می گذاشتند.

معروفترین استادکار بردشیر (شیر سنگی) در الیگودرز میرزا محمد افروغ بوده که اکنون سه نسل بعد از آن نیز از ورثه آن به این شغل مشغول هستند برد شیر در الیگودرز بسیار پراکنده است که متاسفانه به مرور زمان و یا بعلت سهل انگاری در حال از بین رفتن هستند. اخیرا میراث فرهنگی الیگودرز گام هایی برای حفاظت از آنها برداشته است و یکی از معروفترین آنها را برای بازدید عموم و حفظ به موزه مردم شناسی شهر منتقل نموده است.

آبشار چکان

آبشار چکان یکی از آبشارهای الیگودرز است، این آبشار با ارتفاع ۳۰ متر و عرض تاج ۴ متر در جنوب شرقی استان لرستان و در دامنه کوه‌های زاگرس در شهرستان الیگودرز مشرف بر دره چکان و در نزدیکی روستاهای حسین آباد و دهقادی قرار گرفته است. این آب پس از طی مسافتی به سمت دشت چکان، به آب چشمه داسار وصل شده و رودخانه چکان را تشکیل می‌دهد، رودخانه چکان نیز پس از طی مسافت کوتاهی به آب دهقادی وصل و در انتها وارد رودخانه دز می‌شود.

آبشار چکان از درون غاری مشرف به زمین زراعی چکان بیرون می‌آید که فوران آن ده‌ها متر طول دارد. اطراف آبشار و امتداد رودخانه و پوشیده از درختان میوه همچون گردو، بلوط و گلابی است و اهالی منطقه نیز از آب آن جهت کشاورزی استفاده می‌کنند. کوه‌های اطراف آبشار زیستگاه پرندگانی همچون بلبل، کبک، کبوتر و انواع حیوانات وحشی مانند خرس، پلنگ، گرگ و گراز است.

دریاچه گهر

دریاچه گهر به نگین زاگرس معروف است. این دریاچه با داشتن موقعیت کوهستانی و میزبانی از دشت‌ لاله‌های واژگون جاذبه‌ای پر طرفدار محسوب‌ می‌شود. گهر از دو بخش تشکیل شده است که شامل گهر بزرگ (کله گهر) و گهر کوچک (کره گهر) می‌شود. گهر بزرگ حدود ۱۷۰۰ طول، بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ متر (حدود ۸۵ هکتار وسعت) است و عمق آن در ژرف‌ترین نقطه به ۳۰ متر هم می‌رسد.

آب دریاچه بزرگ به وسیله‌ی چشمه‌های کوهستانی تامین می‌شود. سرچشمه‌ی آب دریاچه‌ی کوچک نیز از رودخانه‌ی تاپله نشات می‌گیرد. دریاچه آب شیرین و دائمی گهر در سمت غربی رشته اشترانکوه و در جنوب تنگه تاپاله و گردنه پنبه کال و جناح شمال شرقی کوه سرسبز، در یک منطقه عمومی حفاظت شده واقع شده‌اند. ارتفاع این منطقه از سطح دریا ۲۳۶۰ متر است. زمین شناسان احتمال می‌دهند که دریاچه گهر بر اثر وقوع یک زمین لرزه عظیم به وجود آمده‌اند چرا که بر روی گسل اصلی زاگرس قرار دارند.

منطقه شکار ممنوع قالیکوه

این منطقه با وسعت ۱۱۳۶۵۴ در سال ۱۳۸۵ توسط سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه شکار و صید ممنوع اعلام گردید. پایین ترین قسمت منطقه ناحیه جنوب غربی آن در اطراف رودخانه زالکی و بالاترین نقطه و مرتفع ترین قله منطقه، کوه کازینستان، با ارتفاع ۴۰۲۸ متر از سطح دریا است که پس از اشترانکوه با ارتفاع ۴۰۸۰ متر بلندترین قله استان بوده که حتی در فصل تابستان نیز دارای برف و جزء کانون های آبگیر دائمی می باشد.

قالی کوه یا غالیه کوه رشته کوهی از کوه‌های زاگرس در مرکز بخش بشارت زلقی شهرستان الیگودرز است بلندترین قله این رشته کوه ۴۰۲۸ متر ارتفاع دارد در دل این رشته کوه غار باستانی و غار بزنوید از زیبایی تاریخی طبیعی برخوردارند ین کوه از شمال غربی به سراب کیگوران از شرق به روستای کیزاندره و از جنوب شرقی به آبشار آب سفید ختم می‌شود در شمال این رشته کوه دشت لاله‌های واژگون که بزرگترین دشت لاله واژگون جهان است قرار دارد. یکی اززیباترین دره های قالیکوه دره دام نام دارد و علت نامگذاری این دره وجود مسیرها صعب العبور وحیوانات وحشی همانند خرس می باشد.

در نهایت به آبشار آب سفید ختم میشود وبزرگترین یخچال قالیکوه درمسیر این دره قراردارد که طول آن چندی کیلومتر میباشد. ازدیگرزیباییهای این منطقه وجود درخت سروکوهی (به زبان محلی اوورس)میباشد که به صورت زیبایی درون سنگ وصخره رشد میکند وهنگامی که این درخت توسط صاعقه آتش میگیرد مردم محلی اعتقاد دارند که این درخت پیرشده است وخودسوزی میکندتا درختان جوان جایگزین آنها شوند. این منطقه به دلیل داشتن گونه‌های جانوری(مانند خرس و گراز و قوچ و میش کوهی و گرگ و انواع پرندگان شکار و ...) و گیاهی کم نظیر داری اهمیت است و به دلیل قله‌مرتفع یکی از مناسب‌ترین مکان‌های کوهنوردی در ایران است.

منطقه شکار ممنوع قالیکوه

دشت دالانی الیگودرز با دوهزار و ۹۰۰ هکتار وسعت در یکی از ارتفاعات منطقه حفاظت شده اشترانکوه قرار دارد. قرار گرفتن این دشت زیبا در ارتفاعات اشترانکوه و احاطه شدن توسط کوه های دیگری همچون مورزرین، قالی کوه، شاه کول و نسارتخت زیباییش رو صد چندان کرده است. مجموعه این مناظر چشم نواز و بی بدیل باعث شده همه ساله خیل عظیم گردشگران و دوست داران طبیعت از سراسر کشور به این منطقه سرازیر شوند.

در این دشت زیبا ومنحصر به فرد دو نوع نادر از گل های لاله واژگون به نام های 'سوسن چلچراغ' و 'اشک مریم' با ارتفاعی بالغ بر ۱۲۰ سانتی متر می روید. گرچه لاله های واژگون دشت دالانی الیگودرز همواره مورد توجه و حفاظت دوست داران واقعی طبیعت قرار دارن ، اما متاسفانه عدم آگاهی برخی گردشگران از مسایل زیست محیطی موجب وارد آمدن خسارات و لطمات جبران ناپذیری به این منطقه شده است.