نکته‌های مهم برای تربیت کودک

کودک بدون مشکل وجود ندارد ولی مشکلات کودکان قابل درمان است. نکته مهم نحوه انجام اصول تربیتی است. چنانچه اصول تربیت اشتباه باشد یا با خشونت و بی تفاوتی ارایه شود، کودک آن را نمی پذیرد. یک خانواده خوب باید بتواند تربیت و انضباط را به نحوه شایسته ای برقرار نماید.
 
والدینی را در نظر بگیرید که هر بار که به بازار می روند، بدون دلیل و بدون توجه به نیاز کودک برای او خرید می کنند. این کودک در طول زمان پرتوقع می شود و همواره باید با خرید کردن مرکز توجه باشد. و هم چنین والدین باید قبل از رفتن به بازار برای خرید هدف گذاری کنند. به کودک بگویند کجا می روند و چه چیزی می خواهند بخرند. خرید کردن بدون هدف، آفت است و بسیاری از بهانه گیری های بچه ها از همین نقطه شروع می شود. اگر کودک به چیزی نیاز دارد می گوییم فلان چیز را می خریم اما اگر نیازی ندارد لازم نیست چیزی بگوییم. او فقط قرار است بداند کجا می رویم و چه چیزی می خریم. به طور کلی تامین سریع نیازهای غیرضروری کودک خود به خود باعث افزایش سطح توقع در وی می شود.در تربیت فرزندان مانند هر کار دیگر با مشکلاتی روبه رو خواهیم شد. اگر والدین از روش های صحیح تربیتی آگاه باشند، با تمرین و به مرور زمان تجربه و مهارت آنان افزایش خواهد یافت و در تربیت فرزندشان موفق تر خواهند بود.در تربیت فرزندان مانند هر کار دیگر با مشکلاتی روبه رو خواهیم شد. اگر والدین از روش های صحیح تربیتی آگاه باشند، با تمرین و به مرور زمان تجربه و مهارت آنان افزایش خواهد یافت و در تربیت فرزندشان موفق تر خواهند بود.

موارد زیادی وجود دارد که دوست دارید به فرزندان خود بیاموزید ولی هیچ رفتاری با یک بار آموختن به دست نمی آید کودکان نیز همیشه برای فرا گرفتن آمادگی ندارند. آموزش نیاز به وقت، حوصله و موقعیت شناسی دارد. اگر والدین در این کار صبر و پشتکار نداشته باشند، خسته می شوند یا از کوره در می روند، و احترام خود را نزد فرزندان از دست خواهند داد. در این صورت فرزندان به خواسته های آنها بی توجه خواهند شد و خود را موظف به انجام آنها نخواهند دانست. تربیت مسوولیتی یک روزه نیست، آرامش، پایداری و مقاومت می خواهد.
 

کودکان و والدینی که از هر نظر کامل و بی عیب باشند وجود ندارند. فرزندان همیشه آن گونه که والدین توقع دارند عمل نمی کنند. مشکلات کودکان معمولا یک شبه حل نمی شود و تغییرات در کودکان و بالغین تدریجی، آرام و مرحله به مرحله صورت می گیرد. برخی والدین وقتی در تغییر عادات و رفتارهای فرزندشان به مشکل برمی خورند، به سرعت آشفته و نا امید میشوند و اعتماد به نفس خود را از دست می دهند. حال آنکه باید به پیشرفت های کوچک و تدریجی فرزندشان توجه نمایند زیرا کلید پیشرفت های بزرگ، تشویق پیشرفت های کوچک است.
 

فرزند شما ممکن است مشکلات متعددی داشته باشد ولی اگر شما بخواهید همه موارد را با هم اصلاح کنید موفق نخواهید شد. برای موفقیت باید تنها یک مشکل را در نظر بگیرید و پس از حل آن به نوبت به مشکل دیگری بپردازید. هدف تان را با کلمات ساده ای که برای کودک قابل فهم باشد برایش توضیح دهید و به او بگویید در این مورد خاص دقیقا چه انتظاری از او دارید سپس به پیشرفتهای هرچند کوچک کودک در راه اصلاح رفتارش دقت نمایید و با واکنش های مثبت و تحسین آمیز به او بفهمانید که رفتارش مناسب و مورد پسند است.
 

تحسین کودک بسیار ارزشمند است. کودکان در هر سنی که باشند تمایل دارند والدین آنها را بپسندند و از آنها راضی باشند. کودک نمیداند کدام رفتار مناسب و کدام نامناسب است. او هر رفتاری را که با واکنش والدین روبه رو شود یا او را به هدف برساند مثبت تلقی کرده و تکرار خواهد کرد. تصور نکنید داشتن رفتار مناسب امری بدیهی و از وظایف فرزند شماست. این طرز تفکر باعث می شود پرتوقع شوید، نسبت به رفتارهای مناسب فرزندتان بی اعتنا شوید و تنها به رفتارهای نامناسب و منفی او توجه کنید. مسلما به جز رفتارهایی که شما را ناراحت می کند، رفتارهای مناسب و مثبت زیادی نیز در فرزند شما وجود دارد. اگر با واکنشی تایید کننده به فرزندتان نشان دهید که از کدام رفتارش راضی هستید، کودک سعی می کند با تکرار آن رضایت بیشتر شما را به دست آورد. نشان دادن نارضایتی از رفتارهای نامناسب تنها زمانی موثر خواهد بود که قبل از آن فرزندتان را به دلیل رفتارهای مناسبش تشویق کرده باشید.
 

اهداف خود را متناسب با سن، شخصیت، توانایی، رشد عقلی و شرایط محیطی فرزندتان تعیین نمایید. همه کودکان در یک سن خاص وارد مرحله مشابه نمی شوند و میزان آموزش پذیری آنها نیز به یک میزان نیست. با توجه به اینکه همه افراد یک جور نیستند و موقعیت ها نیز متفاوت است، یک راه حل قطعی و مستقل برای هر مشکلی وجود ندارند.
 

موفقیت والدین در تغییر رفتارهای کودک نیازمند هماهنگی بین پدر و مادر است. پیش از هر اقدامی، رفتارهایی را که می خواهید اصلاح کنید، دقیقا مشخص کنید و برای رفع آن برنامه ای هماهنگ طراحی کنید. شما و همسرتان باید پیش از دست زدن به هر کاری در مورد کودک تان اتفاق نظر داشته باشید. وقتی تصمیم خود را گرفتید و روی برنامه اجرایی توافق کردید، هماهنگ و یکسان عمل نمایید.
 

منبع: روانشناسی کودک، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396