برنامه غذایی سالم و انجام ورزش متعادل کمک میکنند سطح کلسترول را پائین بیاورید. همین گام ساده می تواند در همان اول از اختلال لیپیدی یا چربی خون بالا پیش‌گیری کند.

اختلال لیپیدی چیست؟

درصورتی که پزشکتان بگوید ابتلا به اختلال لیپیدی( چربی خون) هستید، یعنی خونتان سطح بالایی از کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم( LDL یا کلسترول بد)، چربی هایی به اسم تری گلیسیرید و یا هر دو را دارد. درصورتی که سطح این مواد در بدنتان بالا باشد خطر ابتلایتان به بیماری های قلبی هم بیش تر میشود .

کلسترول

برای درک این که اختلال لیپیدی به چه معنی است باید در مورد کلسترول بیش تر بدانید. دو مدل کلسترول اصلی در بدن انسان وجود دارند که عبارتند از لیپوپروتئین با چگالی کم( LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا( HDL).

LDL با اسم کلسترول بد شناخته میشود که به وسیله بدنتان ساخته میشود و به وسیله غذاهای مملو از کلسترول مثل گوشت قرمز یا لبنیات جذب میشود . کلسترول با دیگر چربی ها ترکیب و در خون باقی می ماند که باعث انسداد سرخ رگ ها میشود .

این اتفاق جریان خون را کاهش داده و موجب مشکلات جدّی من جمله بیماری های قلبی، حمله قلبی یا سکته مغزی برای سلامت شود. به علت اثرات بالقوه ای که LDL دارد پزشکان سطح اندکی از آن را سفارش میکنند .

HDL را هم کلسترول خوب می نامند و از قلب مراقبت میکند . HDL کلسترول های زیان آور را از سرخ رگ ها بیرون می کند به همین علت پزشکان سفارش میکنند سطح HDL را در بدن افزایش دهید.

تری گلیسیرید

تری گلیسیرید نوعی از چربی است که با استفاده خوراکها جذب میشود . بدن هم هنگامی که کالری اضافی را به ذخایر چربی تبدیل میکند ، تری گلیسیرید می سازد. بعضی از تری گلیسیریدها برای برخی عملکردهای سلولی اضطراری هستند؛ ولی اندازه زیادشان ناسالم است. درست مثل LDL، پایین آوردن سطح تری گلیسیرید هم سفارش میشود .

HDL کلسترول های مضر را از شریان ها خارج می کند

چه چیزی موجب بالا رفتن کلسترول و چربی خون می شود؟

در ادامه درباره غذاهای مملو از برخی چربی ها، مشکلات سلامتی و دیگر شاخص هایی که موجب بالا رفتن کلسترول و تری گلیسیرید میشوند صحبت می کنیم.

غذا

دو مدل چربی هستند که به عنوان افزایش دهنده سطح کلسترول شناخته میشوند .

چربی های اشباع: چربی های اشباع می توانند سطح LDL را افزایش دهند. بعضی از غذاهای گیاهی مثل روغن پالم و روغن نارگیل دربردارنده چربی های اشباع هستند. با این حال بیش تر در خوراکها و محصولات حیوانی مثل پنیر، شیر، کره و استیک یافت میشوند .

چربی های ترانس: چربی های ترانس یا اسید چرب های ترانس از چربی های اشباع بدتر هستند زیرا سطح LDL را افزایش و سطح HDL را پائین می آورند. بعضی از چربی های ترانس بصورت طبیعی در محصولات حیوانی وجود دارند و در غذاهای فراوری شده مثل مارگارین و چیپس سیب زمینی که فرآیند هیدروژناسیون را گذرانده اند، یافت میشوند .

مشکلات سلامت

بعضی از مشکلات سلامتی روی سطح کلسترول تأثیر می گذارند. علایم چربی بالای خون ممکن است به میانجی این موارد بروز کند:

1- دیابت
2- کم کاری تیروئید
3- سندروم متابولیک
4- سندروم کوشینگ
5- سندروم تخم دان پلی کیستیک
6- بیماری کلیوی

چربی های اشباع می توانند سطح LDL را افزایش دهند

دلایل پیدایش چربی بالای خون عبارتند از:

ورزش نکردن: به میزان کافی موجب افزایش LDL میشود. همچنین تحقیقات نشان داده ورزش سطح HDL که برای بدن خوب است را تقویت میکند .

سیگار کشیدن: سطح کلسترول بد خون را افزایش میدهد و سبب تجمع پلاکت در سرخ رگ ها میشود.

ژنتیک: درصورتی که کلسترول بالا در بین اعضای خانواده و بستگان رایج است شما هم مستعد ابتلا به این مشکل خواهید بود.

داروها: بعضی از داروهای خاص مثل انواع دیورتیک ها می توانند سطح کلسترول را افزایش دهند.

علایم چربی بالای خون وکلسترول

علایم زمانی پیدایش میکنند که کلسترول بالا باعث اسیب چشمگیری در بدن شده باشد. برای مثال علایم چربی خون بالا امکان دارد بصورت بیماری های قلبی مثل درد قفسه سینه یا وضعیت تهوع و خستگی ظاهر شود. حمله قلبی یا سکته مغزی امکان دارد در نتیجه کلسترول کنترل نشده باشد.

چطور اختلال لیپیدی یا چربی خون تشخیص داده می شود؟

برای بررسی کردن سطح کلسترول، پزشک فرمان ازمایش خونی میدهد که« لیپید پروفایل» یا« لیپید پنل» نام دارد. این ازمایش اندازه کل کلسترول( LDL و HDL) و تری گلیسیرید را اندازه‌گیری میکند . قبل از انجام این ازمایش پزشکتان از شما می خواهد دست کم 8 تا 12 ساعت از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. در ازمایش لیپید پرفایل میزان کلی کلسترول نباید بیش تر از 200 میلیگرم در دسی لیتر باشد.

در درمان اختلال لیپیدی ( چربی خون ) چه انتخاب هایی دارید؟

ترکیبی از داروها و تغییرات سبک زندگی، درمانی مؤثر برای کنترل سطح کلسترول و تری گلیسیرید بالا است. همچنین امکان دارد پزشک مکمل های خاصی را تجویز کند.

ورزش سطح HDL که برای بدن خوب است را تقویت می کند

داروها

داروهای مختلفی هستند که از آن ها برای درمان اختلال لیپیدی استفاده میشود که عبارتند از:

استاتین ها: این داروها مانع تولید کلسترول در کبد میشود ، بعد کبد کلسترول را از خون حذف میکند . استاتین ها کلسترول هایی که در سرخ رگ ها رسوب نموده اند را جذب میکنند . معمولاً موارد زیر تجویز میشوند :

1- اتورواستاتین( لیپیتور)
2- فلوواستاتین( لسکول)
3- رزوواستاتین( کرستور)
4- سیمواستاتین( زوکور)
5- پروستاتین

مهار کننده های جذب کلسترول: این داروها سطح کلسترول را با کاهش جذب کلسترول خوراکی پائین می آورد. گاهی این داروها را با استاتین ها ترکیب میکنند .

مهار کننده های اسید های صفراوی: این داروها مواد دارای اسید های صفراوی را کنترل میکنند . این اسیدها مانع از جذب دوباره کلسترول در روده کوچک میشوند .

فیبرات ها: این داروها تری گلیسیرید در خون را کاهش می‌دهند .

مکمل ها:
مکمل های اسید چرب امگا 3 را میتوانید بدون احتیاج به نسخه از داروخانه ها خریداری کنید، این مکمل ها سطح چربی و LDL خون را کاهش می‌دهند . اسید چرب های امگا 3 چربی های غیر اشباع شده ای هستند که معمولاً در ماهی هایی مثل سالمون بصورت طبیعی یافت میشوند . روغن های گیاهی مثل کانولا و روغن زیتون هم دارای امگا 3 هستند. نیاسین سطح تولید HDL را بالا می برد و بدون احتیاج به نسخه قابل تهیه است.

تغییر در سبک زندگی

برنامه غذایی سلامت و انجام ورزش متعادل کمک میکنند سطح کلسترول را پائین بیاورید. همین گام ساده می تواند در همان اول از اختلال لیپیدی یا چربی خون بالا پیش‌گیری کند.

چطور می توان از کلسترول و چربی خون بالا پیش‌گیری کرد؟

انجمن قلب آمریکا سفارش میکند بیش از 6 درصد از چربی های اشباع کالری اخذ نشود. همچنین در هر زمان ممکن از استفاده چربی های ترانس خودداری کنید. مصرف مقدار زیادی غلات کامل، میوه و سبزیجات کلسترول بالا را کاهش می‌دهند .

شیوه های دیگری که کلسترول خون را در سطح سالمی نگه می دارد حاوی موارد زیر است:

1- خوردن گوشت مرغ بدون پوست و چربی
2- خوردن گوشت بدون چربی در میزان های کنترل شده
3- خوردن لبنیات کم چرب یا بدون چربی
4- افزایش استفاده چربی های غیر اشباع و چربی های غیر اشباع
5- چهار روز ورزش در هفته به مدت 30 دقیقه
6- خودداری از خوردن فست فودها، تنقلات و گوشت های فراوری شده
7- مصرف غذاهای گریل شده یا کبابی به جای غذاهای سرخ شده

منبع: سایت بیتوته