اکانت‌های پوشالی

طی چند سال اخیر، انواع پیام رسان ها و شبکه های مجازی، به ویژه اینستاگرام Instagram ، توییتر Twitter و تلگرام رونق منحصر به فردی در میان اقشار مختلف جامعه ایرانی گرفته اند تا جایی که بر اساس آخرین آمار منتشر شده، کاربران اینستاگرام در ایران به بیش از 33 میلیون و توییتر به 1 میلیون و 300 هزار نفر رسیده است. این ابزار نوین ارتباطی که در سراسر جهان طرفداران بسیاری را به خود جلب کرده است مزایا و معایب بسیاری دارد. مزایایی همچون؛ سرعت بالا در اطلاع رسانی انواع اخبار، کسب و کار و پلتفرم Platform ، قابلیت‌ ارتباطات و اشتزاک گذاری تصویری و آنلاین. در کنار این مزایا معایبی مانند اکانت های فیک Fake accounts ، شایعه سازی، انتشار اخبار جعلی Fake news و عدم رعایت اصل مبارزه با خشونت و تروریسم را به همراه دارد.

موضوع جنگ رسانه ها از آغاز حمله آمریکا به عراق وارد مرحله جدید و خاص تری نسبت به قبل شد و در طول این سال ها، با سرعت هرچه بیشتر مسیر رشد و نوآوری را پشت سر گذاشت تا جایی که امروزه شاهد بروز و ظهور شاخه های بسیار مختلف و متونوعی از جنگ انواع رسانه ها و یا همان جنگ نرم Soft War هستیم. حقیقت آن است که در پی این روند، انواع پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی ظهور کرده و مسیر حرکت افکار و اعتقادات اکثریت مردم را در نقاط مختلف جهان به دست گرفتند. دولت های مختلف به ویژه سردمداران غربی، از این ابزار برای تحریف اذهان جهانی و نیل به اهداف جهان خوارانه خود استفاده کرده و در این مسیر از هیچ دروغ و شایعه ای فروگذار نکرده اند.دشمن و گردانندگان اکانت های جعلی به خوبی می دانند که باید از چه نوع ادبیات، جملات و چه تیپ های شخصیتی استفاده کنند تا به بهترین نحو ممکن به اهداف خود نائل آیند. از آن جایی که اکثر کاربران این شبکه ها را قشر جوان تشکیل می دهند، این قبیل ابزار بهترین و مناسب ترین راه برای تحریف افکار و شستشوی مغزی یک جامعه محسوب می شود. در این راستا، شاهد ایجاد حساب های کاربری متعدد جعلی یا همان اکانت های فیک در انواع شبکه های اجتماعی بوده و هستیم که از سوی گروه ها و افراد خاص، با هدفی از پیش تعیین شده و مخرب ایجاد می شوند. چندی پیش بود که یکی از حساب های جعلی گروهک تروریستی منافقین در توییتر افشا و عیان شد. این صفحه که به نام «حشمت علوی» در حال فعالیت بود، موج گسترده ای از ایران هراسی را راه انداخته و در تلاش بود که در این مسیر با انتشار اخبار جعلی نظام جمهوری اسلامی ایران را متزلزل و دارای شکافی عمیق جلوه دهد، در حالی که چنین شخصی به هیچ عنوان وجود خارجی نداشته و این صفحه از سوی اعضای پروژه انتشار اخبار جعلی بر ضد جمهوری اسلامی ایران و با هدف جذب جوانان به گروه منافقین ایجاد شده بود. البته موضوع به همین جا ختم نمی شود چرا که وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا عملا اعلام کرد که به علت عدم کارآیی لازم و فعالیت های خارج از پروتکل الحاقی، از این پس حمایت های مالی خود را از پروژه های مختلف انتشار اخبار جعلی علیه ایران Iran disinformation متوقف می کند.

چندی پیش و در ادامه راه اندازی حساب های کاربری جعلی، فازی جدید آغاز شد که بر اساس آن اکانت های با عنوان و تصاویر طلبه ها و روحانیون ایجاد می شد. این صفحات فضای مجازی با هدف قرار دادن عموم مردم در برابر روحانیت و در نگاهی کلی نر، اسلام ایجاد شدند؛ تحجر و فتاوای افراطی را انتشار می دادند تا از این قشر مبلغ دین، افرادی افراط‌گرا، دگم و متحجر را به نمایش بگذارند. این قبیل صفحات مجازی و پست هایی که در آن ها منتشر می شود با چنان برنامه و دقتی تدارک دیده می شوند که بیشترین میزان تاثیرگذاری در جامعه را داشته باشند و متاسفانه شاهد آن بودیم که یکی از این اکانت های جعلی که به نام یک طلبه (سید مصطفی حجازی) فعالیت می کرد با انتشار یک پست ضد ارزشی با مضمون «صیغه دختران ایرانی با مجاهدان حشدالشعبی» منجر به قتل یک طلبه همدانی به نام «مصطفی قاسمی» توسط فردی که تحت تاثیر این پست قرار گرفته بود شد. حائز اهمین آن که، یکی از هنرمندان و یا به اصطلاح سلبریتی‌ها تین پست را در صفحه توییتر خود منتشر کرده و نقدی را بر آن ضمیمه کرده بود و به خاطر همین مهم بر ارزش خبری پست جعلی افزوده شده و بر تاثیرگذاری آن افزوده شد.زمانی که سواد رسانه ای Media Literacy رسانه در جامعه ای گسترش یابد، افراد توانایی آن را پیدا می کنند که ضمن دریافت پیام اصلی و پس پرده یک خبر، صدق و کذب را از یکدیگر تمییز داده و از سطحی نگری و زودباوری دوری کنند. در این جا مشخص می شود که دشمن و گردانندگان اکانت های جعلی به خوبی می دانند که باید از چه نوع ادبیات، جملات و چه تیپ های شخصیتی استفاده کنند تا به بهترین نحو ممکن به اهداف خود نائل آیند. این در حالی است که متاسفاده قشر تحصیل کرده و آن دسته از افراد که داعیه دار افکار روشنفکری و اندیشه سیاسی هستند، بیش از دیگران تخت تاثیر این قبیل حساب های کاربری و پست های آن ها قرار گرفته و با انتشار در صفحات خود، به عنوان الگو و سلبریتی خواسته و ناحواسته مسیر را برای دشمن هموار می کنند.

با گسترش انواع ابزار نوین رسانه ای و ورود بشر به زندگی رسانه ای Media Life سال ها است که سخن از ضرورت اشاعه سواد رسانه ای و لزوم آگاهی از آن به گوش می رسد اما همچنان هم شاهد نبود آن و آسیب های غیر قابل جبران حاصل از این کمبود در جامعه هستیم. زمانی که سواد رسانه ای Media Literacy رسانه در جامعه ای گسترش یابد، افراد توانایی آن را پیدا می کنند که ضمن دریافت پیام اصلی و پس پرده یک خبر، صدق و کذب را از یکدیگر تمییز داده و از سطحی نگری و زودباوری دوری کنند. این نیاز ضروری بیش از همه برای قشر جوان جامعه لازم است چرا که آن ها هستند که در مناسبات اجتماعی، سیاسی و... شرکت داشته و تعیین کننده تصمیمات و آینده کشور محسوب می شوند. البته مسئول اصلی گسترش سواد رسانه ای در هر جامعه ای، مسئولان فرهنگی به ویژه رسانه ملی و مراکز آموزشگاهی (مدارس و دانشگاه ها) به شمار می روند که باید با ژرف اندیشی و تدارک برنامه های کاربردی و هدفمند، تدریجا این نیاز روز جامعه را پاسخگو باشد، در غیر این صورت باید در انتظار عواقب جبران ناپذیر و غیر قابل تصور تاثیر رسانه های مختلف بر افکار و اعتقادات عموم جامعه باشند.
 
پیشنهاد برای مطالعه بیشتر:
1- مأموریت آخوندهای قلابی، مشرق نیوز
2- هویت‌های پوشالی، روزنامه جام جم
3- خطرات اینستاگرام و معایب آن برای کودکان و نوجوانان، خبرگزاری ایسنا
4- افشاگری درباره فعالیت فیک منافقین در فضای مجازی، باشگاه خبرنگاران جوان
5- حباب های اطلاعاتی و خبری، پایگاه خبری ایران اسپوتنیک