ازدواج کردن سنت من است. پس هرکس از ستم روی برگرداند از من نیست».(2) حضرت در این سخن حکیمانه، کسانی را که از ازدواج روی برمی گردانند، در عمل به قوانین دین مقدس اسلام، از دایره مسلمانان خارج می دانند.
بی شک این توصیه ها و دستورات به جهت حکمت‌ها و مصالح موجود در این مسئله مهم است؛ چراکه تشکیل خانواده بنا بر خواست و اراده تکوینی خداوند موجب پیدایش انسان، تحصیل سعادت ابدی، تعمیق باورها و اعتقادات، آشنایی و هماهنگی با فرهنگ اسلامی در همه ابعاد و انتقال تجارب زندگی به فرزندان .از این روی، ازدواج و تشکیل خانواده کاری شایسته و منطبق با حکمت‌ها و مصالح الهی و خواست و اراده خداوند و رضای اوست.
زمینه پیشرفت
از آثار پربرکت ازدواج، انس و الفت بین اعضای خانواده، به ویژه همسران است. از این روی، زمینه مناسب و قابل اعتماد در زندگی، به ویژه در امور دینی و آخرتی انسان و پیشرفت و سرعت بیشتر او، در این مسیر خواهد بود. رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) از همسر نیکوکار و مؤمن به منزله پشتیبانی شایسته تجلیل می کنند:
وقتی آیه «و کسانی که زر و سیم گنجینه می کنند و آن را در راه خدا هزینه نمی کنند، ایشان را از عذابی دردناک خبر ده» نازل شد، اصحاب از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) پرسیدند: «مقصود چیست و ما کدام عمل را باید انجام دهیم؟» حضرت فرمودند: «شما باید هر کدام زبانی گویا، دلی سپاسگزار خداوند و همسری مؤمن و نیکوکار داشته باشید تا شما را در دین داری یاری دهد. کامیابی انسان از لذت‌های مادی و معنوی، تحمل و پذیرش بخشی از بار مسئولیت سنگین زندگی از سوی همسر و شریک زندگی، همچنین مشورت و دخالت در تصمیم گیری ها، کوشش برای رشد سالم فرزندان در ابعاد گوناگون، تلاش در جهت تربیت سالم فرزندان، و... موجب می شود که انسان در مسیر مراحل رشد و تکامل معنوی و دینی موفق تر گام نهد.اقدام به ازدواج و خواست فرزند از راه آمیزش مشروع زن و مرد، همان عملی است که مطابق خواست و اراده الهی با هدف بقای نسل بشر انجام می گیرد. بی شک انسان به تنهایی نمی تواند همه این امور را انجام دهد. بنابراین، تشکیل خانواده بستر مناسبی را برای سرعت بخشیدن به انجام فرایض دینی و وظایف اجتماعی، کسب تجربه و پختگی در امور مختلف و... برای انسان فراهم می کند.
تولید نسلی پاک و تربیت فرزندانی صالح
فرزند صالح، ثمره مبارک زناشویی و از جمله اساسی ترین اهداف آن است. خداوند بر آفرینش انسان به طور مستقیم، مانند آفرینش حضرت آدم لا تواناست. لکن حکمت الهی بر این قرار گرفته است که قدرت بی مانند خویش را در جهان هستی - از جمله تولید و بقای نسل انسان - با کمک فرایندی ویژه بنمایاند. ازدواج تنها راه منحصر به فرد برای تحقق این هدف است.
البته درخواست فرزند، از جنبه های گوناگون موجب نزدیکی انسان به خداوند است؛ مانند: أ- به دست آوردن محبت و رضای الهی؛ ب- به دست آوردن محبت و رضای رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) ت- بهره گیری و تبرک جستن از دعای فرزند صالح پس از فوت والدین یا طلب شفاعت فرزند صغیر در صورت فوت پیش از والدین؛ و جنبه های دیگری که به جهت اختصار، مجال پرداختن به آنها نیست.
اقدام به ازدواج و خواست فرزند از راه آمیزش مشروع زن و مرد، همان عملی است که مطابق خواست و اراده الهی با هدف بقای نسل بشر انجام می گیرد. بنابراین، این اقدام، مرضی پروردگار و موجب جلب محبت آن ذات یگانه است. اقدام به ازدواج و خواست فرزند، عمل به سنت و دستور ایشان است. پیامبر فرموده اند: تناکحوا تناسلوا فانی أباهی بکم الأمم یوم القیامة حتى بالسقط؛ «ای مردان و زنان مسلمان، با هم ازدواج کنید و نسل خود را افزایش دهید. من در روز قیامت به شما، حتی فرزندانی که به دنیا نیامده و سقط شده اند افتخار میکنم (محمدبن زین الدین بن ابی جمهور، عوالی اللئالی، ج۳، ص۲۹۳). در برخی سفارش‌ها تأکید شده است، هنگام ازدواج همسرانی را برگزینید که ولود (فرزندزا) باشند. امام محمد باقر علیه السلام از جد بزرگوارشان پیامبر مکرم اسلام صلی الله علیه وآله وسلم نقل می کنند که ایشان افراد را چنین سفارش می کردند: تزوجوا بکرا ولودا ولا تزوجوا حسناء جمیلة عاقرأ فإنی أباهی بکم الأمم یوم القیامة (محمد بن یعقوب الکلینی الرازی، الکافی، ج ۵، ص۳۳۳).
آنچه گفتیم زمانی برآورده می شود که خانواده وظیفه خطیر خود را در پرورش کودک در ابعاد گوناگون جسمی و روحی و در سنین گوناگون به بهترین وجه انجام دهد. تنها در این صورت فرزندان برای والدین نسلی پاک و بازماندگانی صالح خواهند بود. درباره این موضوع مهم در مجلدات بعدی (بخش ارتباط رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) و اهل بیت(علیهم السلام) من با فرزندان به بحث خواهیم نشست.
پی‌نوشت‌ها:
1. وأنکحوا الأیامى منکم والصالحین من عبادکم وإمائکم إن یکونوا فقراء یغنهم الله من فضله والله واسع علیم (نور، ۳۲). آیات بقره (۲)، ۲۳۲؛ رعد (۱۳)، ۳۸؛ فرقان (۲۰) ۷۶؛ روم (۳۰)، ۲۱؛ اعراف (۲)، ۱۸۹.
2. النکاح سنتی فمن رغب عن سنتی فلیس منی (تاج الدین شعیری، جامع الأخبار، ص۱۰۱). در بیانی دیگر، امام محمد باقر از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) چنین نقل می کنند: من ستی التزویج من رغب عن سنتی فلیس منی (میرزاحسین النوری الطبرسی، مستدرک الوسائل، ج 14، ص۱۵۲).
منبع: همسران شایسته، اسد الله طوسی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره)، قم ۱۳۹۱
