اتیسم در کودکان چیست و چگونه ظاهر می شود؟

اتیسم یک بیماری عصبی–رفتاری پیچیده است که منجر به اختلال هایی در تعاملات اجتماعی کودک و مهارت های ارتباطی او و همچنین اختلال در رشد و مهارت های زبانیاش می شود. اتیسم در کودکان طیف وسیعی از علائم را دارد و سطوح مختلفی را شامل می شود که به طور کلی به همۀ آن ها ASD می گویند. اوتیسم درواقع در دستۀ گروهی از معلولیت ها جا می گیرد و زندگی عادی کودک را با ناتوانی هایی همراه می کند که ممکن است سال های طولانی به مراقبت و رسیدگی احتیاج پیدا کند.

اتیسم در کودکان به این شکل است که آنها کاملاً درک می کنند که اطرافیانشان فکرها و احساس هایی دارند، ولی به طور کلی در برقراری ارتباط با اطرافیان خود ناتوانی هایی دارند. به همین منظور کودک مبتلا به اتیسم برای بیان منظور خود و همچنین ارتباط با محیط پیرامونش ناچار می شود از کلمات و علائمی خاص و همچنین حرکاتی در صورت خود و یا لمس دیگران استفاده کند و همین مسئله درک نیازها و خواسته های آن ها را پیچیده و دشوار می کند.

اتیسم در کودکان چه علائم و نشانه هایی دارد؟

کودک مبتلا به اتیسم بسیار نسبت به محرک هایی مانند صداها، بوها، لمس شدن ها و... که برای دیگران کاملاً عادی است، حساس است و واکنش های معمولاً تندی نشان می دهد.

حرکت های بدنی، قدم زدن و... در این کودکان ممکن است تکرارشونده باشد و یک حرکت را چندین بار انجام دهند.

یکی از نشانه های اتیسم در کودکان مقاومت آن ها در برابر تغییر است. این کودکان خیلی سخت در رفتار یا اعمال خود که به آن عادت کرده باشند تغییراتی می دهند و هر خواسته ای را معمولاً با تهاجم و تحکم پاسخ می دهند.

بعضی از کودکان مبتلا به اتیسم در همان سنین اولیۀ کودکی دچار تشنچ های پی در پی یا مقطعی می شوند. در بعضی از موارد نیز این تشنج ها ممکن است تا دورۀ نوجوانی فرد اتفاق نیفتد.

یکی از نشانه های دیگر اتیسم در کودکان این است که ممکن است مهارت های ناسازگار با یکدیگر داشته باشند. به طور کلی با اینکه تقریباً تمام این کودکان در برقراری ارتباط هایشان دچار مشکل هستند، ولی ممکن است در بعضی زمینه ها مثل موسیقی، نقاشی، توانایی های ذهنی محاسبات ریاضی، و... مهارت و استعداد بسیاری داشته باشند. به همین دلیل هم اغلب این کودکان در آزمون های غیر کلامی–ارتباطیِ هوش، نسبت به هم سن و سالان سالم خود رتبه های بالاتری کسب می کنند.

این کودکان معمولاً ترجیح می دهن تنها باشند و از هر گونه تماس فیزیکی اجتناب می کنند و نسبت به آن واکنش جدی نشان می دهند. کودک مبتلا به اتیسم وقتی ناراحت می شود دوست ندارد آرام شود و درواقع در درک احساسات خود و دیگران مشکلات اساسی دارد. همچنین زمانی که ناراحت باشد به تماس های چشمی با افراد نیز واکنش شدید نشان می دهد.

دیگر از نشانه های اتیسم در کودکان این است که حدود 40 درصد از کودکان مبتلا به اتیسم به طور کلی هیچ وقت صحبت نمی کنند و در بین 25 تا 30 درصد آن ها هم بعضی از مهارت های زبانی در دوره های اولیۀ زندگی رشد می کند، اما بعداً به مرور آن ها را از دست می دهند.

علائم اتیسم در کودکان از چه سنی ظاهر می شود؟

علائم اولیۀ اتیسم معمولاً در سنین یک تا سه سالگی خود را نشان می دهد. برخی از علائم هم از زمان تولد نوزاد همراه اوست. بعضی از کودکان نیز تا زمانی که در محیطی قرار نگرفته باشند که خواسته های ارتباطی آن محیط بیش از توان آن ها برای پاسخگویی به آن باشد، ممکن است هیچ نشانه ای از بیماری بروز ندهند. میزان شیوع اتیسم در میان پسران تقریباً چهار برابر بیش از دختران است.

اتیسم به چه معناست و تاریخچۀ تشخیص اتیسم در کودکان به چه زمانی برمی گردد؟

از اوایل دهۀ 1900 میلادی، اوتیسم به طیف گسترده ای از شرایط و اختلال های روحی–روانشناختی اشاره دارد. این کلمه از واژۀ یونانی autos مشتق شده است که به معنای «خود» است و توصیف کنندۀ شرایطی است که در آن کودک از صحنۀ تعاملات اجتماعی تقریباً حذف می شود و به نوعی «منحصر به فرد» خواهد شد. روانپزشک سوئیسی، یوجین بلولر، اولین فردی بود که از واژۀ اتیسم در کودکان استفاده کرد. او این واژه را برای اشاره به گروهی از علائم مربوط به اختلال اسکیزوفرنی استفاده می کرد.

در دهۀ 1940 بود که محققان ایالات متحده از این واژه برای توصیف کودکانی که مشکلات عاطفی یا اجتماعی داشتند استفاده کردند. اتیسم در کودکان از همان زمان بود که مورد توجه جدی قرار گرفت.

آیا می توان از ایجاد اتیسم در کودکان پیشگیری کرد؟

پزشکان هنوز دربارۀ این که علت اصلی ایجاد کنندۀ اتیسم چیست، به نتیجۀ قطعی نرسیده اند، با این حال معتقدند که ژن ها بزرگ ترین نقش را در این میان به عهده دارند. در بعضی از موارد نادر هم پزشکان می گویند اگر مادر در هنگام بارداری در معرض مواد شیمیایی خاصی قرار گرفته باشد، ممکن است نوزاد او با علائم اتیسم متولد شود. پزشکان می توانند در دوران بارداری طی آزمایشاتی به والدین بگویند که جنین آن ها مبتلا به این اختلال هست یا خیر.

درست است که علت اصلی ایجاد کنندۀ اتیسم در کودکان مشخص نیست و نمی توان از آن جلوگیری کرد، ولی نکاتی وجود دارد که والدین می توانند با اعمال آن بر روی شیوۀ زندگی خود، شانسشان را برای داشتن یک کودک سالم افزایش دهند:

1- زندگی سالم داشته باشید و غذاهای سالم بخورید.
2- به طور مرتب ورزش کنید.
3- پیش از بارداری تحت نظارت پزشک باشید و مراقبت های لازم را به عمل بیاورید.
4- تمام ویتامین ها و مکمل هایی را که دکترتان تجویز می کند به طور کامل مصرف کنید.
5- برای کاهش خطر اتیسم در کودک خود، در دوران بارداری به هیچ عنوان از هیچ نوع مادۀ مخدری استفاده نکنید.
6- در دورۀ مراقبت بارداری و حین بارداری، پیش از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید.

پزشکان چگونه اتیسم در کودکان را تشخیص می دهند؟

تشخیص زودهنگام اتیسم می تواند روند درمان کودک و جلوگیری از عوارض بعدی بیماری را سرعت ببخشد. متأسفانه تشخیص آن همیشه آسان نیست و آزمایشی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. بنابراین پزشکان به والدین توصیه می کنند که به رفتارهای کودکشان در سال های اولیۀ زندگی توجه ویژه ای داشته باشند. کودکان در بازبینی های پزشکی ای که در 18 و 24 ماهگی بر روی آن ها انجام می شود، حتی اگر علائمی نیز نداشته باشند، از نظر فاکتورهای اتیسم در کودکان مورد ارزیابی قرار می گیرند. در این ارزیابی ها پزشک رفتارهای کودک را بررسی می کند و از والدین او نیز سؤالاتی دربارۀ کودک و رفتارهای او خواهد پرسید. سؤالاتی که پزشک از والدین می پرسد، دربارۀ همان نشانه های بیماری اتیسم است که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد.

منبع: www.webmd.com