اندام‌های دستگاه عصبی

دستگاه عصبی پیچیده‌ترین دستگاه بدن انسان است که انجام عملکردهای مختلفی را از هضم و تنفس گرفته تا عملکردهای پیچیده مانند حافظه و هوش بر عهده دارد.
آیا تا کنون فکر کرده‌اید که چگونه می‌توانید حس‌های مختلف را احساس کنید ، چگونه می‌توانید به درد واکنش نشان دهید ، چگونه می‌توانید یک مشکل ریاضی را حل کنید ، چگونه می‌توانید هنگامی که ناراحت هستید گریه کنید و هنگامی که خوشحال هستید بخندید؟ دستگاه عصبی به شما برای تجربه‌ی همه این احساسات و عواطف کمک می‌کند. دستگاه عصبی پاسخ‌های عاطفی شما را تعیین می‌کند.
اعصاب موجود در بدن تغییراتی را که در محیط داخل و خارج اتفاق می‌افتند شناسایی می‌کند. آن‌ها اطلاعات را جمع می‌کنند ، به مغز منتقل می‌کنند و سپس، پیام‌ مغز را به اندام‌ها منتقل می‌کنند به طوری که فرد می‌تواند به تغییرات پاسخ دهد. اندام‌های مورد نظر مانند عضلات با دریافت پیام برای مثال منقبض یا شل می‌شوند و یا غدد آزاد سازی هورمون‌ها/آنزیم‌ها را شروع یا متوقف می‌کنند. مغز ، نخاع ، شبکیه‌ی چشم ، نورون‌های حسی ، گانگلیون و اعصاب اندام‌های دستگاه عصبی هستند. دستگاه عصبی مسئول واکنش‌های بدن در طی هر شرایطی است. دستگاه عصبی از طریق اعصاب تکانه‌های الکتروشیمیایی تولید و ارسال می‌کند.

تقسیم بندی دستگاه عصبی

دستگاه عصبی مرکزی CNS و دستگاه عصبی محیطی PNS دو دسته‌ی اصلی دستگاه عصبی انسان هستند. CNS شامل مغز ، نخاع و شبکیه‌ی چشم است. PNS شامل نورون‌های حسی ، گانگلیون و اعصابی است که اطلاعات را از اندام‌ها به مغز و از مغز به اندام‌ها منتقل می‌کنند. آن‌ها سلول‌های عصبی تخصص یافته‌ای هستند که نورون نامیده می‌شوند. نورون‌ها قادر هستند اطلاعات را به شکل الکتروشیمیایی از مغز به بدن و برعکس منتقل کنند.

نورون

دندریت‌ها ، جسم سلولی و آکسون‌ها سه قسمت مهم یک نورون هستند. نورون‌ها در محلی به نام سیناپس همدیگر را ملاقات می‌کنند. در سیناپس مواد شیمیایی خاصی فضای میان دو نورون را پر کرده‌اند و به انتقال پیام کمک می‌کنند. دستگاه عصبی علاوه بر نورون‌ها دارای سلول‌های گلیا است که وظیفه‌ی تغذیه‌ی دستگاه عصبی را بر عهده دارند. این سلول‌ها به حفظ سلامت نورون‌ها و همچنین انتقال پیام کمک می‌کنند.

دستگاه عصبی مرکزی

اندام‌های دستگاه عصبی مرکزی عبارتند از مغز و نخاع. مغز یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن انسان است. مغز مرکز فرماندهی بدن است. مغز به همه‌ی فرآیند های هوشیارانه و غیر هوشیارانه بدن نظارت می‌کند. مغز اندام‌های مختلف بدن را هماهنگ می‌کند و همه‌ی حرکات ارادی بدن را کنترل می‌کند. مغز اندامی است که به شمار در یادآوری ، یادگیری ، درک کردن ، فکر کردن ، خلق کردن ، راه رفتن ، شنیدن ، چشیدن و غیره کمک می‌کند. مغز به سه قسمت اصلی تقسیم می‌شود که عبارتند از مغز جلویی ، مغز میانی و مغز عقبی. مفز جلویی شامل نیمکره‌های مغزی و لوب‌های بویایی است. مغز میانی ناحیه‌ای است که بیشتر لوب بینایی در آن قرار دارد و مغز عقبی ناحیه‌ی متشکل از مخچه و بصل ‌النخاع است. غده‌ی هیپوفیز در قسمت پایین مغز جلویی قرار دارد. غده‌ی هیپوفیز عملکرد بسیاری از غدد دیگر بدن را تنظیم می‌کند.

نخاع

نخاع دسته‌ای از اعصاب است که از مغز تا پایین ستون فقرات امتداد یافته است. نخاع در حدود 40 سانتی متر طول دارد. نخاع همه‌ی تکانه‌ها ، اطلاعات و احساسات را از داخل و بیرون بدن به مغز منتقل می‌کند. اگر نخاع آسیب ببیند، برخی از ارتباطات یا بیشتر ارتباطات میان مغز و قسمت‌های دیگر بدن ممکن است مختل شود که این به نوبه‌ی خود ممکن است منجر به فلج شدن اندام‌های بدن شود.

دستگاه عصبی محیطی

دستگاه عصبی محیطی متشکل از اعصابی است که در خارج از مغز و نخاع قرار دارند. این اعصاب تکانه‌هایی مانند احساسات و اطلاعات را از بدن به نخاع و از نخاع به بدن منتقل می‌کنند. بنابراین، دستگاه عصبی محیطی CNS را به عضلات بدن متصل می‌کند.
31 جفت عصب نخاعی وجود دارد که عملکرد‌های مختلفی بر عهده دارند. اعصاب ناحیه‌ی گردن اطلاعات را به پشت سر ، گردن ، شانه‌ها ، بازوها ، دست‌ها و دیافراگم منتقل می‌کنند. اعصاب ناحیه‌ی سینه اطلاعات را به قفسه‌ی سینه و برخی قسمت‌های شکم منتقل می‌کنند. اعصاب ناحیه‌ی کمر قسمت پایین پشت ، ران‌ها و پاها را پوشش می‌دهند.

دستگاه عصبی خودمختار و سوماتیک

PNS به دو قسمت دستگاه عصبی خودمختار و سوماتیک تقسیم می‌شود. دستگاه عصبی سوماتیک شامل نورون‌های حسی و نورون‌های حرکتی است که نورون‌های حسی اطلاعات را از اندام‌ها / ماهیچه‌ها به CNS منتقل می‌کنند و نورون‌های حرکتی اطلاعات را از مغز و نخاع به ماهیچه‌های بدن منتقل می‌کنند. نورون‌های حسی همه‌ی اطلاعات مربوط به محیط را به مغز منتقل می‌کنند. دستگاه عصبی سوماتیک نقش مهمی در انتقال اطلاعات و کنترل حرکات ارادی ایفا می‌کند.

دستگاه عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک

دستگاه عصبی خودمختار کارکردهای غیر ارادی بدن مانند تنفس ، ضربان قلب ، جریان خون و گوارش را تنظیم می‌کند. دستگاه عصبی خود مختار به دو قسمت سمپاتیک و پاراسمپاتیک تقسیم می‌شود. دستگاه پاراسمپاتیک به تنظیم کارکردهای مختلف مانند تحریک جنسی ، ترشح بزاق ، دفع ادرار ، گوارش و دفع مدفوع کمک می‌کند. کارکردهای اعصاب پاراسمپاتیک عبارتند از انقباض مردمک چشم‌ها ، افزایش ترشح بزاق ، افزایش گوارش ، کاهش ضربان قلب و غیره. کارکردهای اعصاب سمپاتیک عبارتند از اتساع مردمک چشم‌ها ، عرق کردن ، کاهش گوارش و غیره.

دستگاه حسی

دستگاه حسی جزئی از دستگاه عصبی است. دستگاه حسی با کمک گیرنده‌های حسی مسیرهای نورونی و قسمت‌های خاصی از مغز که به پردازش اطلاعات حسی کمک می‌کنند کار می‌کند. هنگامی که احساس سرما یا گرما می‌کنید، دستگاه حسی است که این کار را انجام می‌دهد. نورون‌های حرکتی واکنشگر‌هایی هستند که به بدن برای واکنش نشان دادن به محیط خود کمک می‌کنند. برای مثال هنگامی که جسم داغی را لمس می‌کنید به سرعت دست خود را عقب می‌کشید. این کار با کمک نورون‌های حرکتی انجام می‌شود.

دستگاه عصبی آنتریک

دستگاه عصبی آنتریک قسمت فرعی از دستگاه عصبی محیطی است. دستگاه عصبی آنتریک معمولاً با CNS ارتباط دارد ولی، تحقیقات نشان می‌دهند که به صورت خودمختار نیز عمل می‌کند. دستگاه عصبی آنتریک دستگاه معده وروده را تنظیم می‌کند.
دستگاه عصبی شبکه‌ی پیچیده‌ای از اعصاب و نورون‌هاست که در سرتاسر بدن جریان دارند و اطلاعات محیط اطراف را هر لحظه به مغز ارسال می‌کنند و پاسخ لازم را به قسمت مورد نظر باز می‌گردانند. مشکلات مختلفی ممکن است در اندام‌های دستگاه عصبی به وجود آیند. آسیب دیدن هر قسمت از دستگاه عصبی ممکن است منجر به بروز برخی اختلالات مانند فلج شدن ، از دست دادن حافظه ، نابینایی ، از دست دادن مهارت‌های حرکتی یا توانایی صحبت کردن ، از دست دادن شنوایی ، کما و غیره شود.