غذاهايي که با سرطان پروستات مبارزه مي کنند .

سرطان پروستات دومين سرطان معمول در ميان مردان در جهان است . ايران با شيوع 5/1 از هر 100 نفر مرد در رديف کشورهاي با کمترين شيوع سرطان پروستات قرار دارد . در ايران ميانگين سن ابتلا 13/5 +- 67 سال است که مشابه با ديگر نقاط جهان مي باشد . عوامل رژيم غذايي ، نقش موثري برسرطان پروستات در مراحل مختلف بيماري دارند . در ادامه به تاثير رژيم غذايي درپيشرفت يا به تاخير انداختن اين بيماري خواهيم پرداخت :

چربي ها :

به طور کلي دريافت زياد چربي رژيم غذايي ، رشد تومور سرطان پروستات را افزايش مي دهد و دريافت کم چربي ، به کاهش آن کمک مي کند . همچنين رژيم غذايي کم چرب و پرفيبر ، به همراه مکمل ياري با 40 گرم پروتئين سويا در روز مي تواند رشد سلول هاي سرطاني پروستات را مهار کند . از نظر نقش نوع چربي رژيم غذايي ، اسيد چرب امگا ـ 3 در ماهي هاي چرب بيان ژن مرتبط با بروز سرطان پروستات و به دنبال آن خطر سرطان پروستات را کاهش مي دهد .

ويتامين E :

تقريباً 17 ـ 15 درصد از مردان آمريکايي اين ويتامين را به صورت مکمل مصرف مي کنند . در يک مطالعه مصرف مکمل ويتامين E در مردان سيگاري خطر سرطان پروستات را تا 32 درصد و خطر مرگ ناشي از آن را تا 41 درصد کاهش داده است . ويتامين E از طريق اثرات آنتي اکسيداني و آنتي پروستاگلانديني خوب موجب کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات مي شود . نکته ي قابل توجه آن است که مردان 14 ـ 10 روز قبل از پرتودرماني ، نمونه برداري ( بيوپسي ) يا هر روش جراحي ديگري روي بافت پروستات بايد از مصرف ويتامين E اجتناب ورزند . آووکادو ، مغزها ، کره بادام زميني ، تخم مرغ و لوبياي سويا از منابع خوب ويتامين E مي باشند .

سلنيوم :

حدود 10 ـ 9 درصد مردان آمريکايي سلنيوم را به صورت مکمل مصرف مي کنند . سلنيوم با اثرات تحريک کننده آپوپتوزيس ( فرايند مرگ برنامه ريزي شده سلول ها ) تنظيم سطوح هورمون هاي جنسي مردانه ( آندروژن ها ) و اثر ضد تکثير سلولي خود با کاهش خطر ابتلا مرتبط است ، اما به نظر مي رسد مصرف مکمل سلنيوم در مردان باسطح PSA ( آنتي ژن ويژه پروستات ) کمتر از 4 نانو گرم بر ميلي ليتر ، تا 65 درصد خطر ابتلا را کاهش مي دهد و در مردان با PSA بالاتر از 4 بي اثر است . غذاهاي دريايي ، قلوه ، جگر ، گوشت و ماکيان منابع غذايي عمده سلنيوم هستند .

روي :

تقريباً 8 - 7 درصد مردان آمريکايي مکمل آن را مصرف مي کنند . در سلول هاي سرطاني پروستات سطوح روي کاهش مي يابد . اما مصرف خوراکي آن نمي تواند اين سطوح کاهش يافته را بهبود دهد . مکمل روي در مقادير کمتر از 100 ميلي گرم در روزمناسب است و دوزهاي بيش از اين ، خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزايش مي دهد . منابع عمده آن صدف ( غني ترين منبع ) ، جگر ، غلات کامل ، حبوبات ( لوبياي خشک ) و مغزها هستند .

ويتامين D :

سطوح بالاي ويتامين D در گردش خون اثر حفاظتي در برابر سرطان پروستات دارد . اين ويتامين به دليل داشتن اثرات ضد تکثير و ضد متاستاز خود خطر ابتلا به اين سرطان را کاهش مي دهد . غني ترين منبع ويتامين D روغن ماهي است . همچنين به مقدار کم و متغيري در کره ، زرده تخم مرغ ، خامه و جگر يافت مي شود .
محصولات لبني : لبنيات به علت داشتن کلسيم ، چربي اشباع و مقدار چربي زياد ، خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزايش مي دهند . مصرف زياد کلسيم چه از راه رژيم غذايي و چه مکمل هاي غذايي آن منجر به افزايش خطر ابتلا به سرطان پروستات مي شود . کلسيم لبنيات احتمالاً با کاهش سطوح ويتامين D و نيز دارا بودن چربي اشباع و مقدار چربي لبنيات ، با افزايش سطوح هورمون تستوسترون خطر ابتلا را افزايش مي دهد .
گوشت قرمز : گوشت قرمز با کاهش PH خون ( افزايش اسيديته خون ) به علت داشتن آمينواسيدهاي گوگرددار و کاهش فعاليت آنزيم 1 ـ آلفا هيدروکسيلاز و به دنبال آن کاهش توليد ويتامين D خطر ابتلا را افزايش مي دهد .

ليکوپن :

ليکوپن ، کاروتنوئيد اصلي موجود در گوجه فرنگي و فرآورده هاي آن مي باشد که سلول هاي پروستات را در برابر حمله راديکال هاي آزاد ، گونه هاي فعال اکسيژن و ديگر عوامل سرطان زا محافظت مي کند . ليکوپن با کاهش تکثير سلول هاي پروستات سرطاني ، حجم تومور را کوچکتر مي کند . مصرف 5 واحد گوجه فرنگي ( معادل 5 عدد گوجه فرنگي متوسط ) و فرآورده هاي آن ( انواع سس گوجه فرنگي ) در هفته توصيه مي شود .

پروتئين سويا :

توجه به سويا به عنوان يک ماده ي غذايي موثر در کاهش سرطان پروستات از مشاهداتي به دست آمد که شيوع سرطان پروستات را در جمعيت هايي که رژيم غذايي غني از لوبياي سويا مصرف مي کردند ( مانند رژيم غذايي مردم چين ) به طور قابل توجهي کمتر گزارش کردند . لوبياي سويا به علت خصوصيات استروژنيک و اثرات مهارکنندگي آنزيم 5 ـ آلفا ردوکتاز ( تبديل کننده تستوسترون به دي هيدروکسي تستوسترون ) اثر محافظ دارد .
کلم بروکلي : مصرف بيش از يک سهم از سبزي هاي چليپايي ( همچون کلم برگ ، گل کلم و کلم بروکلي ) در هفته خطر شيوع سرطان پروستات را کاهش مي دهد و پيشرفت آن را به تاخير مي اندازد . بروکلي به علت سولفارافان موجود در آن فعاليت گلوتاتيون ـ S ترانسفراز ( جاذب راديکال هاي فعال اکسيژن ) را افزايش داده ، پيشرفت سرطان پروستات را به تاخير مي اندازد . پژوهشگران مصرف 3 سهم ( معادل 3 وعده ) از سبزيجات چليپايي در هفته را براي پيشگيري از سرطان پروستات توصيه مي کنند .

چاي سبز :

8 ـ 6 درصد از مردان از چاي سبز به عنوان جايگزين يا مکمل دارو استفاده مي کنند . چاي سبز به علت اپي گالو کاتچين گالات ( پلي فنل اصلي موجود در آن ) ،خصوصيت تحريک آپوپتوزيس را دارد که به همين دليل از سرطان پروستات پيشگيري مي کند . مصرف 3/5 تا 4 فنجان چاي سبز ، 3 بار در روز ، به مدت حداقل 6 ماه قابل تحمل است .

آب انار :

مهمترين پلي فنل موجود در آب انار ، پوني کالا جين است که مسئول بيش از 50 درصد از خصوصيات آنتي اکسيداني آن مي باشد . از آنجا که فرايندهاي صنعتي براي تهيه ي آب انار اين ترکيب را بيشتر استخراج مي کنند ، آب انار خصوصيات آنتي اکسيداني بيشتري از انار دارد و ما از مصرف آب انار سود بيشتري خواهيم برد. نوشيدن يک ليوان آب انار در روز با داشتن خصوصيت آنتي اکسيداني به علت پوني کلاجين موجود در آن ، زمان دو برابر شدن سطوح PSA را افزايش مي دهد و به دنبال آن از پيشرفت بيماري پيشگيري مي کند . روغن دانه انار نيز با داشتن ويتامين E ، پونيسيک اسيد ( مهار کننده ي تشکيل پروستاگلاندين ها )و فعاليت استروژني در اين امر موثر است .
بدين ترتيب رژيم غذايي به طور کاملاً مشخص بر بروز سرطان پروستات موثر است . در نهايت رژيم کم چرب ( کمتر از 20 درصد کالري از چربي ) ، محدوديت مصرف لبنيات و گوشت قرمز به همراه افزايش مصرف سويا ، چاي سبز ، 5 سهم در هفته از گوجه فرنگي و فرآورده هاي آن ، 3 سهم در هفته از سبزي هاي چليپايي همچون بروکلي و يک ليوان آب انار ( و نه ميوه آن به تنهايي ) براي جلوگيري از سرطان پروستات توصيه مي شود .
منبع:دنياي تغذيه شماره ي 87
/س