١- نورپردازی، نقش اساسی در تدریس، درک مطلب یا روحیه شاد داشتن بچه‌ها دارد. اگر کلاسی تاریک و با نورهای کسل کننده تجهیز شده باشد، این کلاس نمی تواند در ایجاد انگیزه های کودکان مؤثر باشد. چه بسا برخی از نورپردازی های ناصحیح که باعث اختلال در بینایی کودکان شده است. نور باید به طور ملایم و در رنگ های استاندارد شده به فضای کلاس بتابد. البته بهتر است کلاسها به گونه ای ساخته شوند که از نور طبیعی بهره مند شوند. اما اگر این امکان وجود نداشت باید از نورهای مصنوعی سالم و پرتوهای استاندارد استفاده کرد. مثلا نمیتوان شدت نور کلاس را با دستشوییها یکی در نظر گرفت. بنابراین هر قسمت باید متناسب با نیاز و کارکردهایی که دارد، از نور و تابش ویژه ای برخوردار باشد. برخی از بیماریهایی که بچه‌ها اغلب به دلیل استاندارد نبودن نور دچار آن می شوند شامل ضعف بینایی، نورزدگی، خستگی و کسالت می باشد که در بعضی موارد باعث عینکی شدن بچه‌ها نیز می شود (این موضوع در خانه ها هم باید مورد توجه قرار گیرد).
۲- تهویه مطبوع و اکسیژن لازم در کلاس: شرط اساسی استانداردسازی است. اگر تعداد دانش آموزان نسبت به متراژ کلاس کم باشد و یا فاصله صندلی ها به گونه درستی طراحی نشده باشد، دانش آموزان و معلمها بعد از گذشت ۱۰ دقیقه از شروع کلاس خسته خواهند شد و سطح یادگیری به شدت افت خواهد کرد. ضمن اینکه سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی کلاسها، باید فضای مناسب و معتدلی را برای آموزش ایجاد کند. گاهی در برخی از مناطق محروم و کشورهای توسعه نیافته که فضاهای آموزشی در سطح اندک و قلیلی است، مشاهده میشود که دانش آموزان به دلیل عدم قرار گرفتن در فضاهای مناسب با یکدیگر برخورد فیزیکی می کنند که این برخوردها گاهی بر اثر خستگی به تنش یا خشونت در روابط بچه‌ها منجر می شود. بنابراین لازم است در کلاس فضای مناسب برای حرکت بچه‌ها ، اکسیژن کافی، هوای معتدل و دمای مناسب را مورد توجه اساسی قرار داد.
۳- رعایت موارد ایمنی ایمنی کودکان یکی از مهمترین اصول مدارس خلاق است. در کلاسهای درس نباید از بخاری یا کولرهای غیراستاندارد استفاده کرد. ضمن اینکه باید کلید و پریزها، به گونه ای استاندارد تعبیه شوند و از برق گرفتگی بچه‌ها جلوگیری کند. نکته مهم در نوع ساخت در و پنجره‌ها نسبت به فضا و تعداد دانش آموزان است. اگر در کلاسی ۶۰دانش آموز در یک فضای کوچک مشغول آموزش باشند و در ورودی نسبت به این فضا کوچک در نظر گرفته شود، در اثر حوادث غیرمترقبه مثل آتش سوزی، زلزله و احتمال مرگ کودکان زیاد است. برای این کار لازم است تعداد دانش آموزان، اندازه در و پنجره ها، فضای فیزیکی کلاس و متناسب و استاندارد باشد. همچنین باید در ساخت پنجرهی کلاسها از حفاظهای لازم استفاده شود، امروزه گفته میشود که کلاسهای درس باید به مراکز مهم اضطراری مثل اداره پلیس، آتش نشانی، بیمارستان و متصل باشند که با یک آژیر، مأموران مخصوص، به سرعت به مدارس مورد نظر اعزام شوند. همچنین آموزشهای ایمنی در برابر حوادث غیرمترقبه مثل زلزله، و برگزاری دوره های آموزشی بسیار مهم و اساسی است. نکته دیگر برمی گردد به نوع پوشش کف کلاسها و حیاط که باید به گونهای باشند که بچه‌ها دچار سرخوردگی یا زمین خوردن نشوند و در صورت زمین خوردن آسیب کمتری به آنها برسد. مثلا توصیه میشود در فصل زمستان و بارش برف، حیاط مدرسه به سرعت برف روبی شود.
این ایمنی فقط به حوزه کلاسها محدود نمی شود و بچه‌ها در بیرون از مدرسه باید از سرویسهای مناسب و قابل قبول برای رفت و آمد به خانه استفاده کنند. استفاده از راننده های مجرب، بستن کمربند ایمنی، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی به هنگام رانندگی، مطمئن بودن رانندگان و... از مسائل مهم و قابل توجه است.
۴- رعایت پاکیزگی و نظافت در کلاس از اصول اساسی ایجاد فضاهای مناسب آموزشی است. اگر در کلاس یا محوطه حیاط، آشغال ریخته شود، بهتر است با مشارکت بچه‌ها کلاسها و حیاط را تمیز کنیم و پیشنهاد میشود هر روز از پاکیزگی در کلاسها صحبت شود.
منبع: جامعه‌شناسی نخبه‌پروری، مهرداد ناظری، چاپ دوم، نشر علم، تهران 1396
.jpg "چشم زخم و طلسم")